Μερικές φορές τα φαινόμενα απατούν. Ακόμη και στον ρεαλιστικό κόσμο της γεωπολιτικής. Ακριβώς δύο χρόνια μετά τις φρικαλεότητες της 7ης Οκτωβρίου 2023, η Χαμάς εμφανίζεται πιο στριμωγμένη από ποτέ. Ενδεχομένως και να είναι. Ομως έχει αποδειχθεί «πολύ σκληρή για να πεθάνει», καταγράφοντας σημαντικές νίκες εις βάρος του Ισραήλ και του τοπικού πληθυσμού της Γάζας.
Ενορχηστρώνοντας μία από τις θεαματικότερες τρομοκρατικές επιθέσεις που έχουν καταγραφεί στη σύγχρονη Ιστορία, εξόντωσε 1.200 ανθρώπους –αμάχους στη συντριπτική πλειονότητά τους– και απήγαγε 250 ομήρους, τους οποίους χρησιμοποίησε φέρνοντας την ισραηλινή κοινωνία απέναντι στην ισραηλινή κυβέρνηση.
Ταυτόχρονα, παρότι γνώριζε τις ανθρωπιστικές συνέπειες για τον τοπικό πληθυσμό της Γάζας, επέλεξε και πέτυχε να οδηγήσει το Ισραήλ σε έναν πόλεμο διαρκείας και τελικά στη διεθνή απομόνωσή του. Κέρδισε μάλιστα τον «πόλεμο» της επικοινωνίας, ελέγχοντας και αξιοποιώντας αποτελεσματικά την πληροφόρηση από τη Γάζα· χωρίς κανείς να παραγνωρίζει την αντικειμενική καταστροφή που συνεπάγεται η ισραηλινή εκστρατεία.
Κατάφερε να πάει πίσω τις Συμφωνίες του Αβραάμ, οι οποίες είχαν πετύχει την εξομάλυνση των σχέσεων του Ισραήλ με μια σειρά αραβικών χωρών· συμφωνίες οι οποίες επιβίωσαν, αλλά δοκιμάστηκαν και δεν επεκτάθηκαν.
Επίσης, παρά τα σφοδρά πλήγματα εις βάρος της, επί δύο χρόνια διατήρησε τις τάξεις της ως λειτουργικής παραστρατιωτικής οντότητας, αφού κατάφερε να κατασκευάσει ένα δίκτυο τούνελ που λειτούργησε ως προστατευτικό δίχτυ ασφαλείας και να ενσωματωθεί στην κοινωνία των πολιτών της Γάζας λειτουργώντας μέσα από αυτήν· βασική επιχειρησιακή πρόκληση για το Ισραήλ, η οποία έχει οδηγήσει στη μακρά διάρκεια του πολέμου.
Η Χαμάς γνώριζε τι θα ακολουθούσε όταν εξαπέλυσε την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου 2023. Τώρα θα επιχειρήσει να αξιοποιήσει τη διαπραγμάτευση του σχεδίου Τραμπ ώστε να παραμείνει παίκτης στην επόμενη ημέρα της Γάζας. Όμως δεν μπορεί να υπάρξει διατηρήσιμη άρση του αδιεξόδου χωρίς τον οριστικό αποκλεισμό της.
Το Ισραήλ ήλπιζε ότι η Χαμάς θα απέρριπτε πλήρως και εξαρχής το αμερικανικό σχέδιο που συζητείται αυτές τις ώρες στην Αίγυπτο. Θα συνέχιζε έτσι μέχρι τέλους την επιχείρηση στη Γάζα και θα είχε πλέον την αμέριστη στήριξη του Ντόναλντ Τραμπ, αφού ο ίδιος είχε ξεκαθαρίσει ότι αυτή ήταν η τελευταία προσφορά στη Χαμάς. Η αμερικανική λύση υιοθετεί σαφώς τις ισραηλινές θέσεις. Ομως και μόνο που υποβλήθηκε ως επιλογή στη Χαμάς, θεωρείται ότι της προσφέρει χώρο και χρόνο για μανούβρες, καθιστώντας σύνθετη υπόθεση τη διαμόρφωση ενός νέου καθεστώτος ασφαλείας μακράς πνοής.
Η εκτίμηση τώρα είναι ότι η οργάνωση –το πιθανότερο– θα απελευθερώσει τους εναπομείναντες ομήρους και μόνο για το γεγονός ότι θα ανταμειφθεί με την επιστροφή έως και 2.000 Παλαιστίνιων κρατουμένων· κατηγορούμενοι για δολοφονίες και τρομοκρατικές ενέργειες στο Ισραήλ. Επιπλέον θεωρείται ικανή να διαπραγματευθεί την απώθηση του ισραηλινού στρατού σε μεγαλύτερη απόσταση από το κέντρο της Γάζας, εξέλιξη που θα της έδινε δυνατότητες να ανασυνταχθεί.
Με άλλα λόγια θα επιχειρήσει να αξιοποιήσει τη φάση των διαβουλεύσεων ώστε να παραμείνει παίκτης στην επόμενη ημέρα της Γάζας, διεισδύοντας στη νέα διοικητική δομή της περιοχής· στα πρότυπα του μοντέλου της Χεζμπολάχ στον Λίβανο. Κοινή πεποίθηση αποτελεί ότι η Χαμάς δεν έχει καμία πρόθεση να εξοριστεί ή να αφοπλιστεί. Γι’ αυτό και βασική αδυναμία στην υλοποίηση του σχεδίου Τραμπ είναι ότι απαιτεί από την ίδια την οργάνωση να συναινέσει στην παράδοσή της. Όμως, ρεαλιστικά, δεν μπορεί να υπάρξει μακροπρόθεσμη άρση του αδιεξόδου χωρίς την ήττα της Χαμάς· σε τελική ανάλυση αυτή είναι η «κόκκινη γραμμή» του Ισραήλ. Ο φόβος είναι ότι από τη στιγμή που η οργάνωση θα απελευθερώσει τους ομήρους, οι ΗΠΑ θα μειώσουν την πίεση εις βάρος της. Ο Αμερικανός πρόεδρος δεν φημίζεται για τον ζήλο του ως προς τις λεπτομέρειες. Αυτό που θέλει είναι κατάπαυση του πυρός και απελευθέρωση των ομήρων, ώστε να καταγράψει κι εκείνος τη δική του νίκη.
Σημειωτέον, το πλαίσιο της συμφωνίας ενδυναμώνει ως μεσολαβητές και περιφερειακούς παίκτες τόσο το Κατάρ όσο και την Τουρκία, που θα επιδιώξουν να πιέσουν μεν τη Χαμάς για παραχωρήσεις ώστε να ικανοποιήσουν την Ουάσιγκτον, αλλά την ίδια ώρα θα επιχειρήσουν να στηρίξουν την παραμονή της οργάνωσης στο προσκήνιο.
Αν ο πρόεδρος των ΗΠΑ δεν επιμείνει στο σημείο της αποστρατιωτικοποίησης της Γάζας, η εκεχειρία θα είναι εύθραυστη και η Χαμάς θα έχει πετύχει ακόμη μία νίκη στο ενεργητικό της, σε βάρος -πρωτίστως- των ίδιων των Παλαιστινίων.
Συνομιλίες στην Αίγυπτο για το σχέδιο ειρήνευσης
REUTERS
ΚΑΪΡΟ. Ξεκίνησαν νωρίς χθες το βράδυ στο Σαρμ ελ Σέιχ της Αιγύπτου οι έμμεσες συνομιλίες μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς για το ειρηνευτικό σχέδιο Τραμπ, που απαιτεί την απόσυρση των ισραηλινών δυνάμεων από τη Γάζα και τον αφοπλισμό της Χαμάς.
Ισραήλ και Χαμάς έχουν εγκρίνει επί της αρχής το σχέδιο, που προβλέπει άμεση κατάπαυση του πυρός, απελευθέρωση του συνόλου των ομήρων και διοχέτευση ανθρωπιστικής βοήθειας στον λιμοκτονούντα πληθυσμό της Λωρίδας της Γάζας. Το σχέδιο έχει εξασφαλίσει την υποστήριξη αραβικών και δυτικών κρατών. Τις ευχές του για ταχεία συμφωνία και απελευθέρωση των ομήρων απηύθυνε χθες ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς σε τηλεφωνική συνομιλία του με τον Ισραηλινό πρόεδρο Ισαάκ Χέρτσογκ.
Στο μεταξύ, δεκτοί με επευφημίες από υποστηρικτές της Παλαιστίνης έγιναν χθες στο αεροδρόμιο της Αθήνας οι 171 ακτιβιστές της Global Sumud Flotilla, μεταξύ τους και 27 Ελληνες, αλλά και η Σουηδή ακτιβίστρια Γκρέτα Τούνμπεργκ. Περίπου 200 από τους 400 ακτιβιστές, δημοσιογράφους, βουλευτές και νομικούς που συμμετείχαν στη νηοπομπή με στόχο την παράδοση τροφίμων στη Γάζα απελάθηκαν από το αεροδρόμιο του Εϊλάτ στο νότιο Ισραήλ αφού συνελήφθησαν από το ισραηλινό Ναυτικό και κρατήθηκαν σε άθλιες συνθήκες στις διαβόητες φυλακές Κετσιότ της ερήμου Νεγκέβ. «Δέχθηκα ξυλοδαρμούς από τη στιγμή που φθάσαμε στο λιμάνι της Ασντόντ μέχρι την αποφυλάκισή μου», είπε ο Ιταλός δημοσιογράφος Σαβέριο Τομάζι. Σε ανακοίνωσή του το βράδυ της Κυριακής, το ισραηλινό ΥΠΕΞ χαρακτήρισε τις διηγήσεις των συλληφθέντων ακτιβιστών «κατάφωρα ψεύδη», ενώ ο ακροδεξιός υπουργός Εσωτερικής Ασφάλειας, Ιταμάρ Μπεν-Γκβιρ εξέφρασε την υπερηφάνειά του για τη συμπεριφορά του σωφρονιστικού προσωπικού. «Επρεπε να πάρουν μια καλή γεύση από τις συνθήκες στην Κετσιότ για να το σκεφτούν πολύ καλά προτού ξαναπλησιάσουν το Ισραήλ», είπε ο Μπεν-Γκβιρ. Αυστηρή κριτική στις κυβερνήσεις της Δύσης άσκησε σε δηλώσεις της από το αεροδρόμιο της Αθήνας η Γκρέτα Τούνμπεργκ. «Θέλω να είμαι απολύτως σαφής: μια γενοκτονία διεξάγεται μπροστά στα μάτια μας, μια ζωντανή μετάδοση γενοκτονίας στα τηλέφωνά μας. Κανείς δεν έχει το προνόμιο να λέει ότι δεν γνώριζε. Σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, τα κράτη οφείλουν να προλαμβάνουν και να δίνουν τέλος σε γενοκτονίες. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να διακόψουμε τη συνενοχή μας, να ασκήσουμε πραγματική πίεση και να σταματήσουμε τις πωλήσεις όπλων. Οχι μόνο δεν συμβαίνουν αυτά, αλλά βλέπουμε ότι οι κυβερνήσεις μας δεν κάνουν ούτε το ελάχιστο δυνατό», δήλωσε η Τούνμπεργκ στο αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος», όπου προσγειώθηκαν οι 171 ακτιβιστές, ενώ 138 συμμετέχοντες στη νηοπομπή βοήθειας προς τη Γάζα συνεχίζουν να κρατούνται από τις ισραηλινές αρχές.
