Μετά τη συμπλήρωση της τρίτης δεκαετίας της ζωής τους φεύγουν πλέον οι περισσότεροι νέοι στην Ελλάδα από το πατρικό τους, με τον σχετικό μέσο όρο να αυξάνεται, έστω και οριακά, χρόνο με τον χρόνο. Κι αυτό διότι εάν τα παλαιότερα χρόνια ήταν η νοοτροπία της ελληνικής οικογένειας που κράτησε αρκετούς νέους στο ίδιο σπίτι με τους γονείς τους, και κατά την προηγούμενη δεκαετία η οικονομική κρίση και η υψηλή ανεργία των νέων, τα τελευταία χρόνια η βασική αιτία είναι η ραγδαία αύξηση των ενοικίων. Ειδικά, μάλιστα, καθώς η αύξηση αυτή υπερβαίνει σημαντικά την αύξηση των μισθών, με την αναντιστοιχία να συμβάλλει στην υφιστάμενη στεγαστική κρίση. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι για ακόμη μία χρονιά στην Ελλάδα καταγράφεται το υψηλότερο ποσοστό –τόσο στους νέους ηλικίας 15-29 ετών όσο και στον γενικό πληθυσμό– αυτών που διαθέτουν για τη στέγαση πάνω από το 40% του εισοδήματός τους.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοίνωσε χθες η Eurostat, η μέση ηλικία των νέων που εγκαταλείπουν το πατρικό σπίτι τους ήταν το 2024 στην Ελλάδα τα 30,7 έτη (30,6 έτη το 2023), που αποτελεί την τρίτη υψηλότερη μεταξύ των χωρών-μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Οι υψηλότερες μέσες ηλικίες καταγράφηκαν στην Κροατία (31,3 έτη) και στη Σλοβακία (30,9 έτη), ενώ πάνω από τα 30 έτη ήταν η μέση ηλικία αποχώρησης από το πατρικό σπίτι σε ακόμη δύο χώρες, αμφότερες στον ευρωπαϊκό Νότο, και συγκεκριμένα στην Ιταλία (30,1 έτη) και στην Ισπανία (30 έτη). Ο μέσος όρος ηλικίας σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ενωσης διαμορφώθηκε το 2024 στα 26,2 έτη, αρκετά χαμηλότερα από ό,τι στην Ελλάδα.
Η μέση ηλικία των νέων στην Ελλάδα που εγκαταλείπουν την οικογενειακή εστία είναι η τρίτη υψηλότερη στην Ε.Ε.
Αν και η Ελλάδα συγκαταλεγόταν ανέκαθεν στις χώρες που οι νέοι αργούν να αποχωριστούν το πατρικό σπίτι τους, σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει στις χώρες του ευρωπαϊκού Βορρά, μόνο από το 2021 και έπειτα καταγράφεται μέση ηλικία αποχώρησης πάνω από τα 30 έτη. Ακόμη και μέσα στη βαθιά ύφεση της προηγούμενης δεκαετίας, ο μέσος όρος ηλικίας αποχώρησης από το πατρικό ήταν κάτω από τα 30 και κυμαινόταν από 28,3 έως 29,4 έτη. Στο χαμηλότερο σημείο των τελευταίων 25 ετών έφθασε το 2004, όταν ο μέσος όρος ηλικίας εγκατάλειψης της οικογενειακής εστίας έπεσε στα 27,7 έτη. Από το 2012 ο μέσος όρος ηλικίας αποχώρησης από το πατρικό ανέβηκε πάνω από τα 29 έτη και πλέον πλησιάζει στα 31 έτη.
Στους άνδρες υπερβαίνει τα 32 έτη και το 2024 διαμορφώθηκε στα 32,5 έτη από 32,3 έτη το 2023, ενώ στις γυναίκες ήταν πάντα χαμηλότερος και διαμορφώθηκε το 2024 στα 28,9 έτη από 28,8 έτη το 2023.
Για ακόμη μία χρονιά η Ελλάδα κατέχει την… πρωτιά σε ό,τι αφορά το ποσοστό του πληθυσμού που είναι υποχρεωμένο να διαθέτει πάνω από το 40% του εισοδήματός του για να καλύπτει το κόστος στέγασης. Σε αυτό συμπεριλαμβάνονται ενοίκια αλλά και τα λεγόμενα πάγια (κόστος ηλεκτρικού ρεύματος, θέρμανσης, ύδρευσης – αποχέτευσης), ενώ και στην περίπτωση της ιδιοκατοίκησης, εκτός από τα πάγια, μπορεί να περιλαμβάνονται δαπάνες για δόσεις δανείων και ασφαλιστική κάλυψη. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, το 28,9% του γενικού πληθυσμού στην Ελλάδα επιβαρύνεται με δαπάνες για τη στέγαση που ξεπερνούν το 40% του εισοδήματός του, ενώ ειδικά στην ηλικιακή ομάδα 15-29 το αντίστοιχο ποσοστό είναι 30,3%. Κάτι που εξηγεί σε σημαντικό βαθμό την ολοένα και πιο αργή εγκατάλειψη του πατρικού σπιτιού.
Πολλοί σε λίγα τ.μ.
Η διαμονή στο πατρικό σπίτι και συχνά στο… παιδικό δωμάτιο, εκτός από την περιορισμένη ανεξαρτησία και ιδιωτικότητα, σημαίνει συχνά ότι αρκετά άτομα συνωστίζονται σε λίγα τετραγωνικά. Στην Ελλάδα καταγράφηκε το 2024 το τέταρτο υψηλότερο ποσοστό «υπερπληθυσμού» για τους νέους ηλικίας 15-29 ετών. Συγκεκριμένα, το 45,5% των νέων αυτής της ηλικιακής ομάδας (27% για τον γενικό πληθυσμό) ζει σε υπερπληθές νοικοκυριό, το οποίο ορίζεται έτσι όταν δεν διαθέτει ένα δωμάτιο ανά άτομο ηλικίας 18 ετών και άνω, ή ένα δωμάτιο ανά ζεύγος ανύπαντρων ατόμων του ίδιου φύλου μεταξύ 12 και 17 ετών, ή ένα δωμάτιο ανά άτομο μεταξύ 12 και 17 ετών και δεν περιλαμβάνεται στην προηγούμενη κατηγορία, ή ένα δωμάτιο ανά ζευγάρι παιδιών κάτω των 12 ετών. Στην Ε.Ε. το ποσοστό των νέων που ζουν σε υπερπληθές νοικοκυριό είναι 26,5% και του γενικού πληθυσμού 16,9%.
