Τέλος στην αβεβαιότητα, αλλά με πιθανές απώλειες για τις ελληνικές εξαγωγές, σηματοδοτεί η συμφωνία που έκλεισαν η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και ο Ντόναλντ Τραμπ την Κυριακή το βράδυ για την επιβολή δασμών 15% στις εξαγωγές ευρωπαϊκών προϊόντων στις ΗΠΑ. Το πλήγμα στην ανταγωνιστικότητα των ελληνικών εξαγωγών στις ΗΠΑ που εκτιμάται ότι θα επιφέρουν οι δασμοί, σε συνδυασμό και με την υποχώρηση της ισοτιμίας του δολαρίου έναντι του ευρώ, θα είναι η άμεση επίπτωση της συμφωνίας, αν και προβλέπεται σχετικά μικρή, σύμφωνα με τους εξαγωγείς. Υπάρχουν όμως και έμμεσες επιπτώσεις, καθώς θα επηρεαστεί αρνητικά η οικονομική ανάπτυξη των βασικών εταίρων της Ελλάδας στην Ε.Ε. Οι εξαγωγείς προσβλέπουν σε εξαιρέσεις κάποιων προϊόντων, όπως είχε γίνει στο παρελθόν π.χ. με το ελαιόλαδο.
Οι Ελληνες εξαγωγείς κρατούν την ανάσα τους
Της Δήμητρας Μανιφάβα
Επαναφορά στην κανονικότητα, με πιθανές, όμως, απώλειες στην ανταγωνιστικότητα των ελληνικών προϊόντων, σηματοδοτεί η εμπορική συμφωνία ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Ενωση και στις ΗΠΑ, η οποία επετεύχθη το βράδυ της Κυριακής και θα τεθεί σε ισχύ από την Παρασκευή 1η Αυγούστου.
Εάν, μάλιστα, συνεχισθεί η πτώση του δολαρίου έναντι του ευρώ, τότε η ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών και επομένως και των ελληνικών προϊόντων έναντι άλλων τρίτων χωρών με χαμηλότερους ή και καθόλου δασμούς στην αμερικανική αγορά θα πληγεί ακόμη παραπάνω.
Την ίδια ώρα, οι ελληνικές εξαγωγικές επιχειρήσεις αναμένουν με αγωνία τις λεπτομέρειες της εμπορικής συμφωνίας και κυρίως τον κατάλογο με τα προϊόντα που θα εξαιρεθούν από την επιβολή δασμών κατά την εισαγωγή τους στις ΗΠΑ.
Επιχειρήσεις αλλά και η κυβέρνηση δεν κρύβουν την ανησυχία τους και για τις έμμεσες επιπτώσεις από την επιβολή των δασμών στα ευρωπαϊκά προϊόντα, σε μια περίοδο γεωπολιτικών εντάσεων, οικονομικής και πολιτικής αβεβαιότητας εντός της Ε.Ε. και στην περιφέρεια αυτής, συνθήκες που μπορεί μαζί και με τους δασμούς να οδηγήσουν σε ύφεση.
Η πίεση σε βασικούς εμπορικούς εταίρους της Ελλάδας, όπως η Γερμανία, η Ιταλία, η Γαλλία και άλλοι, σημαίνει λιγότερες εξαγωγές προς αυτές τις χώρες, αλλά και λιγότερους ξένους επισκέπτες από τις χώρες αυτές στην Ελλάδα.
«Το 15% σε σχέση με το 0% είναι πολύ, σε σχέση με το 30% είναι μια νέα κανονικότητα και σηματοδοτεί το τέλος της αβεβαιότητας. Είμαστε σε δύσκολο, πλην χαρτογραφημένο τοπίο πλέον», υποστήριξε μιλώντας στην «Κ» ο κ. Αλκιβιάδης Καλαμπόκης, πρόεδρος του Πανελληνίου Συνδέσμου Εξαγωγέων (ΠΣΕ), σχολιάζοντας την εμπορική συμφωνία Ε.Ε. – ΗΠΑ.
Ο ίδιος εκτίμησε ότι οι άμεσες επιπτώσεις θα είναι σχετικά μικρές, τουλάχιστον σε κάποια προϊόντα, εκφράζοντας ταυτόχρονα την ελπίδα για την ύπαρξη εξαιρέσεων, όπως είχε γίνει και κατά την προηγούμενη κυβέρνηση Τραμπ, με το ελαιόλαδο, για παράδειγμα, να μη συμπεριλαμβάνεται τότε στα είδη στα οποία επιβλήθηκαν δασμοί.
Οι δασμοί 15%, αν και χαμηλότεροι από τις αρχικές απειλές, έρχονται σε μια συγκυρία που οι εξαγωγές της Ελλάδας προς τις ΗΠΑ αποκτούσαν όλο και μεγαλύτερη σημασία για τις επιχειρήσεις και την εξωστρέφεια της οικονομίας.
Οι δασμολογικές επιβαρύνσεις, ακόμη και αν είναι χαμηλότερες σε σύγκριση με τις αρχικές απειλές Τραμπ τον περασμένο Απρίλιο, έρχονται σε μια χρονική συγκυρία που οι ελληνικές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ αποκτούσαν όλο και μεγαλύτερη σημασία για τις επιχειρήσεις και την εν γένει εξωστρέφεια της εθνικής οικονομίας.
Και αυτό διότι η αξία των ελληνικών εξαγωγών προς τις ΗΠΑ την περίοδο 2020-2024 κατέγραψε μέσο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 20,4%, ενώ το μερίδιο των εξαγωγών προς τις ΗΠΑ στο σύνολο των ελληνικών εξαγωγών από 3,75% το 2020 έφτασε το 4,89% το 2024. Αν και το μερίδιο αυτό είναι συγκριτικά μικρό, η αμερικανική αγορά είχε ιδιαίτερη σημασία για τα ελληνικά προϊόντα, καθώς έχει μεγάλες προοπτικές ανάπτυξης, λόγω μεγέθους, αλλά και λόγω του χαρακτηριστικού των Αμερικανών καταναλωτών να πληρώνουν αρκετά χρήματα για να αγοράσουν ποιοτικά προϊόντα.
Το κυριότερο ίσως είναι η υψηλή εξάρτηση από την αμερικανική αγορά συγκεκριμένων ελληνικών προϊόντων. Σύμφωνα με μελέτη της Εθνικής Τράπεζας, πρόκειται για 23 προϊόντα τα οποία έχουν σταθερή εξαγωγική παρουσία στις ΗΠΑ τα τελευταία χρόνια, εξαγωγές πάνω από 10 εκατ. ευρώ και απορροφούν άνω του 10% των εξαγωγών της κατηγορίας.
Πρόκειται φυσικά για τις επιτραπέζιες ελιές, οι εξαγωγές των οποίων την περίοδο 2019-2024 ανήλθαν σε 932 εκατ. ευρώ, με τις ΗΠΑ να απορροφούν το 28% της αξίας των συνολικών εξαγωγών του εν λόγω προϊόντος, το ελαιόλαδο, τα ροδάκινα, τα ακτινίδια, το κρασί – η τύχη του οποίου ακόμη δεν έχει διευκρινισθεί σε σχέση με τους δασμούς.
Στην κατηγορία των μη τροφίμων, η πλέον χαρακτηριστική περίπτωση προϊόντος με υψηλή εξάρτηση από την αγορά των ΗΠΑ είναι το τσιμέντο, όπου κατευθύνεται το 51% των ελληνικών εξαγωγών τσιμέντου, τα μάρμαρα με το αντίστοιχο ποσοστό στο 10% και άλλα.
«Σίγουρα είναι καλύτερα από το εάν είχαν επιβληθεί τελικά δασμοί 30%, όπως είχε αρχικά ανακοινώσει ο πρόεδρος των ΗΠΑ. Ωστόσο, η νέα συμφωνία σημαίνει ότι θα πρέπει να επαναδιαπραγματευθούμε με κάθε πελάτη για δεύτερη φορά μέσα σε τέσσερις μήνες ετήσια συμβόλαια. Είναι βέβαιο ότι η Ευρώπη θα γράψει ζημίες από αυτή τη συμφωνία», τόνισε από την πλευρά του στην «Κ» ο Νέλος Γεωργούδης, επίτιμος πρόεδρος της Πανελλήνιας Ενωσης Μεταποιητών – Τυποποιητών – Εξαγωγέων Επιτραπέζιων Ελιών) και διευθύνων σύμβουλος της «Γεωργούδης Α.Ε.», της εταιρείας με το πλέον γνωστό σήμα επιτραπέζιων ελιών στις ΗΠΑ, «Parthenon».
Η διατήρηση της ανταγωνιστικότητας υπό το βάρος των δασμών σημαίνει για τις εξαγωγικές επιχειρήσεις απορρόφηση μεγάλου μέρους της αύξησης των τιμών, με επακόλουθο τη μείωση των κερδών τους. «Εάν, μάλιστα, οι δασμοί για αντίστοιχα προϊόντα βασικών ανταγωνιστών της Ελλάδας είναι χαμηλότεροι π.χ. 10% για τα προϊόντα της Αιγύπτου και της Τουρκίας, από τις οποίες προέρχονται οι περισσότερες πιέσεις, τότε οι ελληνικές επιτραπέζιες ελιές έχουν συγκριτικό μειονέκτημα», επισημαίνει ο κ. Γεωργούδης.
Η γενικόλογη ανακοίνωση της Κυριακής για την εμπορική συμφωνία ΗΠΑ – Ε.Ε. αφήνει και ένα ακόμη σημείο «θολό»: ουδείς γνωρίζει εάν θα επιβαρυνθούν με δασμούς φορτία που βρίσκονται ήδη στη θάλασσα με προορισμό τις ΗΠΑ, τα οποία ξεκίνησαν από την Ελλάδα τις προηγούμενες ημέρες και θα φτάσουν στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού μετά την 1η Αυγούστου.
Θετικά σημεία και «παράθυρο» διαπραγμάτευσης
Της Ειρήνης Χρυσολωρά
Ως θετική εξέλιξη, υπό την έννοια ότι βάζει τέλος στην αβεβαιότητα, χαρακτήρισε τη συμφωνία χθες ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης, προσθέτοντας ωστόσο ότι η κυβέρνηση θα ήθελε χαμηλότερο ποσοστό δασμών, ιδανικά μηδενικό, και ότι θα εξετάσει τις δυνατότητες καλύτερης αντιμετώπισης για προϊόντα ιδιαίτερου ενδιαφέροντος για τη χώρα μας. «Η κυβέρνηση παρακολουθεί με προσοχή τις σχετικές διαβουλεύσεις και, στον βαθμό που θα το επιτρέψει το πλαίσιο της συμφωνίας, θα εξετασθούν δυνατότητες που θα μπορούσαν να συμβάλουν στην καλύτερη αντιμετώπιση ζητημάτων που αφορούν προϊόντα ιδιαίτερου ενδιαφέροντος για τη χώρα μας», είπε ο κ. Πιερρακάκης στη Βουλή. Η αναφορά αυτή εκτιμάται ότι αφορά προϊόντα μοναδικής προέλευσης από την Ελλάδα.
Στα θετικά της συμφωνίας ο κ. Πιερρακάκης συμπεριέλαβε τη διασφάλιση της διατλαντικής ενότητας, την αποτροπή ενός εμπορικού πολέμου, με αλυσιδωτές αρνητικές επιπτώσεις στο διεθνές εμπόριο και στις διεθνείς αλυσίδες διανομής και παραγωγής, και τη διασφάλιση της ενεργειακής ασφάλειας της Ευρώπης. Σημειώνεται ότι η ελληνική κυβέρνηση είχε εξαρχής ταχθεί υπέρ της διαπραγμάτευσης και όχι των αντιποίνων, προσβλέποντας όμως προφανώς σε χαμηλότερο ποσοστό δασμών, όπως π.χ. το 10%. Ο κ. Πιερρακάκης, εξάλλου, ανέδειξε για άλλη μια φορά τα εσωτερικά εμπόδια που παραμένουν στην Ευρώπη, κανονιστικά ή διοικητικά, τα οποία λειτουργούν στην πράξη σαν ενδοευρωπαϊκοί δασμοί. Χαρακτηριστικά είπε ότι «στη μεταποίηση υπάρχουν ισοδύναμοι εσωτερικοί δασμοί της τάξης του 45% και στις υπηρεσίες το ισοδύναμο φτάνει το 110». Αυτά τα εμπόδια πρέπει να αφαιρεθούν, τόνισε. Παράλληλα πρόσθεσε ότι η Ελλάδα ως χώρα πρέπει να προσπαθήσει να απευθυνθεί για τις εξαγωγές της συστηματικά σε ολοένα και περισσότερες αγορές, όπως η Ινδία και οι αγορές της Μέσης Ανατολής.
Τα «κέρδη» της Ε.Ε., τα ανταλλάγματα και τα προϊόντα εκτός λίστας
Της Αλεξάνδρας Βουδούρη
Βρυξέλλες-Ανταπόκριση. Ικανοποίηση στις Βρυξέλλες, αλλά ανάμεικτες αντιδράσεις σε κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης, επιχειρήσεις και εμπορικές ενώσεις προκάλεσε η συμφωνία που «σφραγίστηκε» κατά τη συνάντηση του Ντόναλντ Τραμπ με την πρόεδρο της Κομισιόν την Κυριακή στη Σκωτία. Υπό την «απειλή» δυσθεώρητων δασμών ύψους 30% στις ευρωπαϊκές εισαγωγές στις ΗΠΑ από την 1η Αυγούστου, η Ευρώπη κατόρθωσε να «κλειδώσει» ποσοστό 15% και κυρίως να αποφύγει έναν οικονομικά καταστροφικό εμπορικό «πόλεμο» και για τις δύο πλευρές του Ατλαντικού.
Αυτό το επιχείρημα, άλλωστε, προέταξε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για τη συμφωνία που έλαβε από τον Τραμπ, αλλά και ο αρμόδιος επίτροπος Μάρος Σέφκοβιτς, ο οποίος χθες αναγκάστηκε να υπερασπιστεί το αποτέλεσμα των τετράμηνων διαπραγματεύσεων που ηγήθηκε ο ίδιος με την Ουάσιγκτον έναντι των αντιδράσεων που προκλήθηκαν κυρίως στο Παρίσι, στο Δουβλίνο και στη Μαδρίτη. «Εάν θα πρέπει να συνοψίσω τη συμφωνία μεταξύ Ε.Ε. και ΗΠΑ σε μια πρόταση, θα έλεγα ότι φέρνει ανανεωμένη σταθερότητα και ανοίγει την πόρτα σε μια στρατηγική συνεργασία», τόνισε.
Πρόκειται για συμφωνία που «κλειδώνει» έναν ενιαίο συντελεστή δασμών στο 15% για την πλειονότητα των ευρωπαϊκών αγαθών, περιλαμβανομένων αυτοκινήτων και φαρμακευτικών προϊόντων, αλλά περιλαμβάνει μηδενικούς δασμούς για αρκετά αμερικανικά προϊόντα, ενώ αρχική επιδίωξη του «μπλοκ» ήταν «μηδενικοί δασμοί». Η Ε.Ε δεσμεύθηκε, παράλληλα, για εξαγορά ενεργειακών αμερικανικών προϊόντων ύψους 750 δισ. δολαρίων εις βάθος τριετίας και επιπρόσθετων 600 δισ. σε επενδύσεις στις ΗΠΑ. Διόλου τυχαία ο Τραμπ μίλησε για «τη μεγαλύτερη συμφωνία που έχει επιτευχθεί». Η πολιτική –επί της ουσίας– συμφωνία ακόμη και χθες παρέμενε ασαφής σε ό,τι αφορά μια συγκεκριμένη λίστα εξαιρέσεων, που η Κομισιόν έχει διαπραγματευθεί για τους πιο ευαίσθητους τομείς. Ο βασικότερος λόγος είναι ότι δεν υπάρχει ακόμη γραπτό κείμενο της συμφωνίας, που θα έχει ολοκληρωθεί έως την 1η Αυγούστου, ενώ Ε.Ε. και ΗΠΑ συνεχίζουν τη διαπραγμάτευση για τη λίστα προϊόντων με μηδενικούς δασμούς και στις δύο πλευρές, συνολικής εμπορικής αξίας 70 δισ. ευρώ, εξήγησε Ευρωπαίος αξιωματούχος.
Ως επιτυχία αξιολογούν στην Κομισιόν τη συμπερίληψη φαρμακευτικών προϊόντων, ημιαγωγών και ευρωπαϊκών αυτοκινήτων στο 15% των δασμών.
Η λίστα θα περιλαμβάνει όλα τα αεροσκάφη και τμήματά τους, ορισμένες χημικές ουσίες, κάποια γενόσημα φάρμακα, εξοπλισμούς ημιαγωγών, κάποια αγροτικά προϊόντα, φυσικούς πόρους και κρίσιμες πρώτες ύλες. Η ακριβής λίστα των προϊόντων θα δημοσιευθεί την 1η Αυγούστου, όπως και το κοινό ανακοινωθέν των δύο πλευρών, ανέφεραν αξιωματούχοι της Κομισιόν.
Εκτός της λίστας, ωστόσο, θα παραμείνουν αλκοολούχα ποτά, καθώς βρίσκονται σε ξεχωριστή διαδικασία διαπραγματεύσεων, ενώ εκτός συμφωνίας παρέμειναν και οι δασμοί ύψους 50% για τον ευρωπαϊκό χάλυβα και το αλουμίνιο. Ωστόσο, Ε.Ε. και ΗΠΑ συμφώνησαν να προχωρήσουν σύντομα σε σύστημα ποσοστώσεων.
Επιτυχία αξιολογούν στην Κομισιόν τη συμπερίληψη φαρμακευτικών προϊόντων και ημιαγωγών στο 15% των δασμών και ενώ βρίσκονται ακόμη σε εξέλιξη έρευνες από τις αμερικανικές αρμόδιες αρχές. Το ίδιο ισχύει και για τις εισαγωγές ευρωπαϊκών αυτοκινήτων, για τις οποίες δόθηκε «μάχη» –υπό την «πίεση» του Βερολίνου–, ενώ ως «αντάλλαγμα» δόθηκαν μηδενικοί δασμοί για τις εισαγωγές αμερικανικών οχημάτων. Ο Αμερικανός πρόεδρος, άλλωστε, διαμαρτυρήθηκε εκ νέου την Κυριακή για «άδικη μεταχείριση» εκ μέρους των Ευρωπαίων, καθώς «δεν μας επιτρέπονται πωλήσεις αυτοκινήτων». Αγνωστο παραμένει το πώς θα εξασφαλιστεί η εξαγορά ενεργειακών αμερικανικών προϊόντων (LNG, πετρέλαιο και πυρηνικά καύσιμα) ύψους 250 δισ. ετησίως από κράτη-μέλη και επιχειρήσεις της Ε.Ε., με αξιωματούχους να παραδέχονται ότι πολλά θα εξαρτηθούν από τις κατάλληλες υποδομές σε Ευρώπη και ΗΠΑ.
Ο άνισος συμβιβασμός κατέδειξε, πάντως, τη δυσκολία να διαπραγματευθεί η Κομισιόν εκ μέρους των «27» μια συμφωνία με τον Τραμπ, που επιχείρησε από την πρώτη στιγμή να «στριμώξει» με απειλές την Ε.Ε. Διαφορετικές ήταν για τον λόγο αυτό και οι αντιδράσεις των κρατών-μελών, με τη Γερμανία και την Ιταλία, που είναι περισσότερο εκτεθειμένες στο διατλαντικό εμπόριο, να καλωσορίζουν την αποτροπή της κλιμάκωσης ενός εμπορικού πολέμου και από την άλλη, Παρίσι και Δουβλίνο να κάνουν λόγο για «υποταγή» στον Τραμπ.
