Υπερέσοδα ύψους 17,7 δισ. ευρώ εισέπραξε το ελληνικό Δημόσιο την τριετία 2022-2024 από φόρους, μέρος των οποίων μετετράπη σε μόνιμες παροχές, επιδόματα, παροχές σε ευάλωτους και ενισχύσεις για όσους επλήγησαν από φυσικές καταστροφές.
Αν και στους προϋπολογισμούς της τελευταίας τριετίας είχαν υπολογισθεί να εισπραχθούν συνολικά 169,76 δισ. ευρώ, στον κρατικό κορβανά εισήλθαν 187,4 δισ. ευρώ από φόρους.
Η εξέλιξη αυτή είναι αποτέλεσμα της μεγάλης αύξησης των ηλεκτρονικών συναλλαγών, που οδήγησε στην αποκάλυψη αδήλωτων εισοδημάτων και στον υψηλό πληθωρισμό με τις τιμές στην ενέργεια και στα τρόφιμα να εκτινάσσονται. Παράλληλα, η αύξηση των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων, των συνταξιούχων και του ιδιωτικού τομέα οδήγησε στην αύξηση των εσόδων από τον φόρο μισθωτών υπηρεσιών, καθώς αφενός η φορολογική κλίμακα δεν τιμαριθμοποιήθηκε, αφετέρου άλλαξαν φορολογικό κλιμάκιο πληρώνοντας περισσότερους φόρους στην εφορία.
Αξιοσημείωτο είναι πως το «βάρος» αυτής της δημοσιονομικής υπέρβασης σήκωσαν κυρίως οι έμμεσοι φόροι – δηλαδή ο ΦΠΑ και οι Ειδικοί Φόροι Κατανάλωσης, επιβεβαιώνοντας για ακόμη μία φορά τη βασική αδυναμία του φορολογικού μας συστήματος και την άνιση κατανομή των φορολογικών βαρών.
Την τριετία 2022-2024 εισπράχθηκαν 187,4 δισ. έναντι 169,76 δισ. που υπολογιζόταν. Από τους έμμεσους φόρους το 54,5% των εσόδων.
Για παράδειγμα από τους εισπραχθέντες φόρους το 2024, το 54,5% προέρχεται από τους έμμεσους φόρους και τα υπόλοιπα από τον φόρο εισοδήματος και τον ΕΝΦΙΑ.
Ουσιαστικά, η ελληνική οικονομία μεγεθύνεται τα τελευταία χρόνια με γοργούς ρυθμούς, με αποκορύφωμα το πρωτογενές πλεόνασμα «μαμούθ» του 2024, το οποίο ανήλθε σε 4,8% του ΑΕΠ ή 11,4 δισ. ευρώ.
Το «αγκάθι»
Μέσα σε αυτό το σκηνικό ευφορίας, ωστόσο, παραμένει ένα «αγκάθι». Οι φορολογικοί συντελεστές –τόσο για τα φυσικά όσο και για τα νομικά πρόσωπα– δεν έχουν μειωθεί, παραμένοντας σε υψηλά επίπεδα. Η φορολογική κλίμακα παραμένει στάσιμη, την ώρα που το ΑΕΠ της χώρας απογειώθηκε από τα 168 δισ. ευρώ (το 2020), στα 235 δισ. ευρώ. Δηλαδή, η ίδια φορολόγηση ισχύει είτε για μια οικονομία μικρότερης κλίμακας είτε για μια που κινείται πλέον σε σαφώς υψηλότερη τροχιά.
Σημειώνεται ότι το 2020 τα φορολογικά έσοδα ανήλθαν στα 44,489 δισ. ευρώ (η πρώτη χρονιά της πανδημίας) ενώ το 2024 έφθασαν τα 68,787 δισ. ευρώ αυξημένα κατά 24,2 δισ. ευρώ, ενώ για το τρέχον έτος υπολογίζεται ότι θα εισπραχθούν συνολικά από φόρους 69,399 δισ. ευρώ. Είναι εξαιρετικά πιθανόν το ανωτέρω ποσό να ξεπερασθεί κατά πολύ, λαμβάνοντας υπόψη τα στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού που ανακοινώθηκαν χθες και αφορούν στο πρώτο εξάμηνο.
Συγκεκριμένα, τα έσοδα από φόρους ανήλθαν σε 32,296 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 2,323 δισ. ευρώ ή 7,8% έναντι του στόχου κυρίως εξαιτίας:
α) Της νωρίτερης είσπραξης μέρους του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων, που είχε προβλεφθεί ότι θα εισπραχθεί έως το τέλος Ιουλίου, λόγω του ότι τέθηκε σε λειτουργία ήδη από τα μέσα Μαρτίου η εφαρμογή για την υποβολή των φορολογικών δηλώσεων, όπως προαναφέρθηκε.
β) Της καλύτερης απόδοσης στην είσπραξη των φόρων του τρέχοντος έτους (ΦΠΑ, ΕΦΚ κ.λπ.) και της καλύτερης απόδοσης των φόρων εισοδήματος του προηγούμενου έτους που εισπράχθηκαν σε δόσεις μέχρι και το τέλος Φεβρουαρίου 2025.
Οπως προκύπτει από τα στοιχεία, στο εξάμηνο του έτους το πρωτογενές πλεόνασμα ανήλθε στα 4,667 δισ. ευρώ σε τροποποιημένη ταμειακή βάση, έναντι στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 2,235 δισ. ευρώ και πρωτογενούς πλεονάσματος 2,905 δισ. ευρώ για την ίδια περίοδο του 2024. Σημειώνεται ότι ποσό 792 εκατ. ευρώ που αφορά σε ετεροχρονισμό μεταβιβαστικών πληρωμών του τακτικού προϋπολογισμού και ποσό 510 εκατ. ευρώ που αφορά σε ετεροχρονισμό των πληρωμών των εξοπλιστικών προγραμμάτων δεν επηρεάζουν το αποτέλεσμα της Γενικής Κυβέρνησης σε δημοσιονομικούς όρους. Επιπλέον, ποσό ύψους 342 εκατ. ευρώ φορολογικών εσόδων του πρώτου διμήνου προσμετρείται δημοσιονομικά στο έτος 2024. Εξαιρώντας τα ανωτέρω ποσά, η υπέρβαση στο πρωτογενές αποτέλεσμα σε τροποποιημένη ταμειακή βάση, έναντι των στόχων του προϋπολογισμού, εκτιμάται σε 788 εκατ. ευρώ.
Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο του Ιανουαρίου – Ιουνίου 2025 ανήλθαν στα 34,801 δισ. ευρώ και παρουσιάζονται μειωμένες κατά 1,891 δισ. ευρώ έναντι του στόχου (36,692 δισ. ευρώ), που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού 2025. Επίσης είναι αυξημένες σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2024 κατά 1,079 δισ. ευρώ.
