Καθώς μπαίνουμε στην καρδιά του καλοκαιριού, όπου και οι περιπτώσεις δασικών πυρκαγιών είναι περισσότερες και συχνά με μεγάλες συνέπειες σε καμένες εκτάσεις, έχει σημασία να δούμε τον σχετικό απολογισμό της πρώτης θερινής περιόδου. Παρότι υπάρχει μια αίσθηση πως γενικά η κατάσταση φέτος έχει πάει καλά, τα στοιχεία δείχνουν πως δεν υπάρχει λόγος ικανοποίησης, αλλά μάλλον ανησυχίας. Αν και οι καμένες εκτάσεις στη συγκεκριμένη περίοδο είναι 20% λιγότερες από πέρυσι, το 2025 είναι η τρίτη χειρότερη χρονιά μέσα στην τελευταία δεκαετία. Ταυτόχρονα, μέσα στον Ιούνιο εκδηλώθηκε ήδη η πρώτη μεγάλη και ιδιαίτερα καταστροφική πυρκαγιά για φέτος, στη Χίο.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα δεδομένα της υπηρεσίας χαρτογράφησης καμένων εκτάσεων NOFFi-OBAM του Εθνικού Παρατηρητηρίου Δασικών Πυρκαγιών (ΕΠαΔαΠ), από τις αρχές της φετινής περιόδου και μέχρι τις 7 Ιουλίου είχαν καταγραφεί 20 δασικές πυρκαγιές, οι οποίες έκαψαν περίπου 86.750 στρέμματα. Σε αυτόν τον απολογισμό δεν περιλαμβάνονται οι πιο πρόσφατες φωτιές σε Ωρωπό, Θάσο κ.α., ενώ δεν είναι το σύνολο όσων έγιναν, αλλά είναι οι σημαντικότερες που εκδηλώθηκαν σε δασικές περιοχές, καθώς και εκείνες που χαρτογραφήθηκαν κατόπιν αιτημάτων των ενδιαφερόμενων Δασαρχείων.
Μεταξύ αυτών ξεχωρίζουν οι πυρκαγιές στη Χίο (65.150 στρ.), στην Παλαιά Φώκαια Αττικής (2.991 στρ.), στο Καραβοστάσι Λακωνίας (2.580 στρ.) και στην Αγία Γαλήνη Κρήτης (2.580 στρ.).
Το 2025 αποτελεί τη χρονιά με την τρίτη υψηλότερη έκταση καμένων εκτάσεων από το 2016, για την περίοδο Ιουνίου μέχρι 10 Ιουλίου. Συγκεκριμένα, την αρνητική «πρωτιά» κρατάει το 2024, όταν είχαν καεί 109.740 στρέμματα, και ακολουθεί το 2021 με 105.821 στρ. Οι λιγότερες καμένες εκτάσεις σε αυτή την περίοδο υπήρξαν το 2018 (4.650 στρ.) και το 2020 (5.853 στρ.).
Οπως βλέπουμε, έχουμε μπει σε μια φάση όπου και λόγω κλιματικής αλλαγής ο Ιούνιος γίνεται μήνας που αρχίζουν να εκδηλώνονται αρκετές και σημαντικές δασικές πυρκαγιές, ειδικά τα τελευταία χρόνια.
«Θα λέγαμε πως πήγαμε αρκετά καλά μέχρι τώρα, αλλά οι συνθήκες που λειτουργούν ευνοϊκά για την εκδήλωση πυρκαγιών έχουν ενισχυθεί τα τελευταία χρόνια. Είναι χαρακτηριστικό πως στις αρχές Ιουλίου και πριν από το κύμα καύσωνα της τελευταίας εβδομάδας, όταν ανεβήκαμε σε δάση σε μεγάλα υψόμετρα είδαμε πως η βλάστηση στο έδαφος ήταν τελείως ξερή, ικανή να πάρει φωτιά εάν υπάρξει αιτία», λέει στην «Κ» ο Ιωάννης Γήτας, καθηγητής στο Τμήμα Δασολογίας και Περιβάλλοντος του ΑΠΘ.
Οσον αφορά τον χαρακτηρισμό των καμένων εκτάσεων φέτος, σύμφωνα με την ανακοίνωση του ΕΠαΔαΠ, το 2,3% αφορά δάση, το 13% ανοιχτούς χώρους με λίγη ή καθόλου βλάστηση, το 62,4% θαμνώδεις εκτάσεις, το 21,3% γεωργικές εκτάσεις και το 1% τεχνητές επιφάνειες.
«Στις αρχές Ιουλίου και πριν από το κύμα καύσωνα της τελευταίας εβδομάδας, όταν ανεβήκαμε σε δάση σε μεγάλα υψόμετρα είδαμε πως η βλάστηση ήταν τελείως ξερή», λέει στην «Κ» ο καθηγητής του ΑΠΘ Ιωάννης Γήτας.
Στην εικόνα αυτή δεν έχουν συνυπολογισθεί οι πιο πρόσφατες πυρκαγιές στον Ωρωπό και στη Θάσο, που έκαψαν σε μεγάλο βαθμό πυκνό δάσος.
Οσον αφορά την πρόσφατη πυρκαγιά στη Χίο, αυτή σύμφωνα με την ανάλυση που έκανε το WWF σε συνεργασία με το Αστεροσκοπείο έκαψε 47.000 στρέμματα δασικών και αγροτικών εκτάσεων. Πέρα από τη μεγάλη έκταση, ακόμη πιο ανησυχητικό είναι το γεγονός πως τα 20.000 στρέμματα, από όσα κάηκαν, βρίσκονται σε εκτάσεις που έχουν ήδη καεί ξανά το 2012 και το 2016. Αυτό σημαίνει πως οι πιθανότητες φυσικής αναγέννησής τους είναι πλέον ελάχιστες. «Η γη εκεί έχει εξαντληθεί. Οι περιοχές γύρω από τον Αγιο Γεώργιο Συκούση, τη Βέσσα, το Λιθί και τη Νέα Μονή βρίσκονται στο πιο κρίσιμο σημείο: χωρίς επείγουσα φροντίδα, θα οδηγηθούν σε ερημοποίηση. Ωστόσο υπάρχουν ακόμη σημεία, όπως στην Κλειδού, στα Ρεστά και στον Κορακάρη, όπου εφόσον γίνουν άμεσα τα σωστά έργα, η φύση μπορεί να ξαναγεννηθεί», αναφέρει το WWF.
Από την πλευρά της η Επιχειρησιακή Μονάδα BEYOND του Ινστιτούτου Αστρονομίας, Αστροφυσικής, Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης του Αστεροσκοπείου Αθηνών κατέγραψε τις 21 καμένες εκτάσεις από γεγονότα δασικών πυρκαγιών που ξέσπασαν στον ελλαδικό χώρο την περίοδο Μάιος 2025 – Ιούνιος 2025. Το παραγόμενο προϊόν είναι αποτέλεσμα λεπτομερούς χαρτογράφησης με χρήση δορυφορικών εικόνων υψηλής ανάλυσης Sentinel 2 (10m) από το Hellenic Mirror Site, σε συνδυασμό με το αρχείο καταγεγραμμένων καμένων εκτάσεων από το Ευρωπαϊκό Σύστημα Πληροφόρησης για Δασικές Πυρκαγιές (EFFIS). Σύμφωνα με τη μονάδα BEYOND, η συνολική καμένη έκταση είναι της τάξεως των 69.640 στρεμμάτων.
Στις ίδιες περιοχές
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η καταγραφή των επανειλημμένως καμένων εκτάσεων από το Σύστημα Διαχρονικής Χαρτογράφησης της Επιχειρησιακής Μονάδας BEYOND. Ετσι κι εδώ αναφέρεται πως μέρος της περιοχής της Χίου έχει πληγεί στο παρελθόν τα έτη 2012 και 2016, ενώ και στην περίπτωση της Παλαιάς Φώκαιας υπήρξε πυρκαγιά το 2012. Επίσης, στη Θάσο η φετινή πυρκαγιά ήταν η δεύτερη μέσα σε πέντε χρόνια, μετά την αντίστοιχη του 2020. Στη Βοιωτία η φετινή πυρκαγιά ακολούθησε εκείνη του 2023.
Επίσης, το BEYOND κατέγραψε πως κάηκαν μέχρι τα τέλη Ιουνίου 4.960 στρέμματα σε προστατευόμενες περιοχές Natura. Στην Παλαιά Φώκαια το 87% της καμένης έκτασης ανήκε σε προστατευόμενη περιοχή, ενώ και στη Χίο 1.949 στρέμματα (3,2%) ήταν περιοχή Natura.
Οσον αφορά τους τύπους κάλυψης γης που κάηκαν κατά τις πυρκαγιές των μηνών Μαΐου και Ιουνίου, αυτοί είναι κυρίως μεταβατικές δασώδεις και θαμνώδεις εκτάσεις, φυσικοί βοσκότοποι, σκληροφυλλική βλάστηση, εκτάσεις με αραιή βλάστηση και ελαιώνες.
