ASSOCIATED PRESS
10.07.2025 • 07:22
ΛΟΝΔΙΝΟ. Σημαντικά μικρότερη θα ήταν η θνησιμότητα από τους καύσωνες στην Ευρώπη, εάν τα ακραία αυτά καιρικά φαινόμενα δεν εντείνονταν ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής.
Η ατμοσφαιρική ρύπανση –και η αύξηση της θερμοκρασίας που προκαλεί– τριπλασίασε έτσι τον αριθμό θανάτων από τον «σιωπηλά καταστροφικό» καύσωνα που έπληξε την Ευρώπη στα τέλη Ιουνίου, σύμφωνα με επιστημονική μελέτη που δημοσιεύει η εφημερίδα The Guardian.
Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι η ακραία θερμοκρασία σκότωσε 2.300 ανθρώπους σε 12 μεγαλουπόλεις της Ευρώπης, μεταξύ τους και η Αθήνα, όταν οι θερμοκρασίες σημείωναν μεγάλη άνοδο σε όλη την ευρωπαϊκή ήπειρο μεταξύ 23 Ιουνίου και 2 Ιουλίου. Οι ειδικοί αποδίδουν 1.500 θανάτους στην κλιματική κρίση, η οποία έχει προκαλέσει υπερθέρμανση του πλανήτη και έχει εντείνει τη διάρκεια και την ένταση καυσώνων.
Αρνητικός πρωταθλητής
Το Μιλάνο είναι η πόλη που αντιμετωπίζει το οξύτερο πρόβλημα σε απόλυτους αριθμούς, με 317 από τους 499 θανάτους από υπερβολική ζέστη να αποδίδονται στην κλιματική κρίση, με το Παρίσι και τη Βαρκελώνη να ακολουθούν. Το Λονδίνο κατέγραψε 273 θανάτους από τη ζέστη, 171 από τους οποίους οι ερευνητές αποδίδουν στην κλιματική αλλαγή εξαιτίας της ανθρώπινης δραστηριότητας.
«Η μελέτη δείχνει γιατί οι καύσωνες είναι γνωστοί ως “σιωπηλοί δολοφόνοι”. Παρότι σχετικά λίγοι θάνατοι αναφέρθηκαν σε Ισπανία, Γαλλία και Ιταλία, χιλιάδες ακόμη άνθρωποι εκτιμάται ότι πέθαναν ως αποτέλεσμα των ακραίων θερμοκρασιών», λέει ο επιδημιολόγος της Σχολής Τροπικής Ιατρικής του Λονδίνου, Μάλκολμ Μίστρι. Ανάλυση των δεδομένων του ινστιτούτου World Weather Attribution, τα οποία δεν έχουν υποβληθεί σε επιστημονική επιθεώρηση για εξέταση και δημοσίευση, δείχνει ότι η κλιματική κρίση ευθύνεται για τα δύο τρίτα των θανάτων αυτών.
Οι ηλικιωμένοι εμφάνισαν τη μεγαλύτερη θνησιμότητα, σύμφωνα με τη μελέτη, με 88% των θανάτων αυτών να καταγράφονται σε πολίτες άνω των 65 ετών. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι η ακραία ζέστη αποτελεί υποτιμημένη απειλή, καθώς τα περισσότερα θύματα υπέκυψαν στα σπίτια τους ή σε νοσοκομεία, μακριά από τα βλέμματα της κοινωνίας και των μέσων ενημέρωσης.
«Οι καύσωνες δεν αφήνουν πίσω τους τις καταστροφές πυρκαγιών ή καταιγίδων. Οι επιπτώσεις τους είναι λιγότερο ορατές, αλλά σιωπηλά καταστροφικές. Μια μεταβολή θερμοκρασίας δύο ή τριών βαθμών Κελσίου μπορεί να σημάνει τη διαφορά μεταξύ ζωής ή θανάτου για χιλιάδες ανθρώπους», λέει ο κλιματολόγος Μπεν Κλαρκ στο Πανεπιστήμιο Ιμπίριαλ του Λονδίνου.
Οι επιστήμονες υπολόγισαν τριπλάσιους θανάτους από τις ακραίες θερμοκρασίες στα τέλη Ιουνίου σε σχέση με τη θνησιμότητα ενός υποθετικού κόσμου, στον οποίο ο άνθρωπος δεν θα είχε υπερθερμάνει τον πλανήτη.
Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν επιδημιολογικά πρότυπα για να υπολογίσουν τη θνησιμότητα εξαιτίας της ζέστης σε πόλεις όπως το Παρίσι, το Λονδίνο, τη Μαδρίτη και τη Ρώμη, σε χρονικό διάστημα δέκα ημερών. Συνέκριναν τότε τη θνησιμότητα με εκείνη ενός υποθετικού κόσμου, στον οποίο ο άνθρωπος δεν θα είχε υπερθερμάνει τον πλανήτη χρησιμοποιώντας ορυκτά καύσιμα και καταστρέφοντας τη φύση.
Η ομάδα προειδοποίησε ότι η σχέση μεταξύ θερμοκρασίας και θανάτων που χρησιμοποίησαν στο πρότυπό τους προήλθε από τοπικά στοιχεία θανάτων μέχρι το 2019 και δεν μπορεί έτσι να αποτυπώσει αξιόπιστα πως κάτοικοι σε κάθε πόλη προσαρμόστηκαν στις αυξημένες θερμοκρασίες.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η κλιματική απορρύθμιση οδήγησε σε άνοδο της θερμοκρασίας της τάξης των τεσσάρων βαθμών Κελσίου σε ορισμένες πόλεις, προκαλώντας 1.500 επιπλέον θανάτους. Η θνησιμότητα στον πρόσφατο ευρωπαϊκό καύσωνα υπήρξε μεγαλύτερη από εκείνη μεγάλων φυσικών καταστροφών σχετιζόμενων με την κλιματική αλλαγή, όπως οι πλημμύρες στην Ισπανία το 2024 με 224 νεκρούς και αυτές στη βορειοδυτική Ευρώπη το 2021, που σκότωσαν 243 άτομα.
Προηγούμενες μελέτες είχαν δείξει ότι περίπου 44.000 άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο στην Ευρώπη εξαιτίας της ζέστης. Οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι ο μεγάλος αριθμός νεκρών (2.300) από έναν και μόνο καύσωνα σε δώδεκα πόλεις σημαίνει ότι το φετινό καλοκαίρι μπορεί να είναι από τα πιο επικίνδυνα.
Η ευρωπαϊκή υπηρεσία δορυφορικής παρατήρησης «Κοπέρνικος» ανέφερε τον περασμένο μήνα ότι ο Ιούνιος υπήρξε ο τρίτος θερμότερος στην Ιστορία και ότι πρωτοφανής θαλάσσιος καύσωνας έπληττε τη δυτική Μεσόγειο. Η μέση θερμοκρασία της επιφάνειας της θάλασσας ήταν η υψηλότερη που έχει ποτέ καταγραφεί Ιούνιο μήνα, με 27 βαθμούς Κελσίου.
Τροπικές νύκτες
Η υπηρεσία «Κοπέρνικος» κατέγραψε επίσης μεγάλη αύξηση στον αριθμό των επικίνδυνων «τροπικών νυκτών», όταν η μέση θερμοκρασία δεν υποχωρεί κάτω από 20 βαθμούς, στερώντας τον ύπνο των κατοίκων. Τμήματα της Ισπανίας υπέστησαν μέχρι και 24 τροπικές νύχτες τον τελευταίο μήνα, 18 περισσότερες από τον μέσο όρο για τον μήνα αυτό.
Η υποδιευθύντρια της υπηρεσίας «Κοπέρνικος», Σαμάνθα Μπέρτζες, αναφέρει ότι οι θερμοκρασίες – ρεκόρ στη Μεσόγειο ενισχύουν τους καύσωνες σε μεγάλο μέρος της Ευρώπης. «Σε έναν θερμαινόμενο κόσμο, οι καύσωνες θα γίνουν πιο συχνοί, έντονοι και θα επηρεάζουν μεγαλύτερο ποσοστό πολιτών σε όλη την Ευρώπη», σημειώνει. Ανάλυση του ινστιτούτου Mercator Ocean έδειξε ότι τα δύο τρίτα της Μεσογείου επλήγησαν από θαλάσσιους καύσωνες με πρωτοφανή διάρκεια και ένταση.
