Τη δεύτερη καλύτερη επίδοση της τελευταίας πενταετίας σημείωσε το 2024 η Ελλάδα σε ό,τι αφορά την προσέλκυση ξένων άμεσων επενδύσεων (ΞΑΕ), καθώς σύμφωνα με την ετήσια έκθεση για τις ΞΑΕ που δημοσιοποίησε χθες η UNCTAD (οργανισμός εμπορίου και ανάπτυξης του ΟΗΕ), αυτές διαμορφώθηκαν σε 7,3 δισ. δολ., αυξημένες κατά 41,5% σε σύγκριση με το 2023. Σημειώνεται ότι η υψηλότερη επίδοση είχε καταγραφεί το 2022, όταν οι ΞΑΕ διαμορφώθηκαν σε 8,45 δισ. δολ.
Η μεγάλη επένδυση της Masdar στην ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή καθώς και η αγορά επιπλέον μετοχών του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών από την Avialliance, οι οποίες προσφέρθηκαν από το ΤΑΙΠΕΔ, αποτελούν έναν βασικό λόγο γι’ αυτή την αύξηση. Καθοριστικό επίσης ρόλο διαδραμάτισαν οι ΞΑΕ στον κλάδο των ακινήτων, είτε στην κατηγορία του real estate είτε ως ιδιωτικές αγοραπωλησίες ακινήτων. Η αύξηση, μάλιστα, των ελάχιστων ορίων για την απόκτηση της «χρυσής βίζας» πυροδότησε, πριν από την εφαρμογή του νέου καθεστώτος, τις επενδύσεις από ξένους σε ακίνητα στην Ελλάδα.
Από το σύνολο των 7,3 δισ. ΞΑΕ το 2024, αυτές που αφορούσαν εξαγορές και συγχωνεύσεις ελληνικών επιχειρηματικών οντοτήτων από ξένα κεφάλαια ήταν 1,49 δισ. δολ., καταγράφοντας αύξηση 47,3%. Σημαντικό είναι το γεγονός ότι σε αντίθεση με άλλα χρόνια αυξήθηκαν το 2024 οι λεγόμενες greenfield επενδύσεις. Πρόκειται για εντελώς νέες επενδύσεις και όχι για εξαγορά υφιστάμενων επιχειρήσεων, αλλά εγκατάσταση νέων επιχειρήσεων ή επέκταση με νέες επενδύσεις. Οι επενδύσεις αυτής της κατηγορίας διαμορφώθηκαν το 2024 σε 3,41 δισ. δολ. έναντι 1,28 δισ. το 2023, καταγράφοντας αύξηση 165,1%.
Μεταποίηση, κατασκευές και ακίνητα οι κλάδοι που προσελκύουν τις περισσότερες επενδύσεις.
Αντίθετη ήταν η τάση που καταγράφηκε σε ό,τι αφορά τις επενδύσεις Ελλήνων στο εξωτερικό, καθώς το 2024 υποχώρησαν κατά 42% και διαμορφώθηκαν σε περίπου 2,62 δισ. δολ., από 4,51 δισ. το 2023. Το απόθεμα ΞΑΕ στην Ελλάδα διαμορφώθηκε το 2024 σε 68,24 δισ. από 65,60 δισ. το 2023, σημειώνοντας αύξηση 4%.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η θετική τάση συνεχίζεται και κατά το τρέχον έτος. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ, κατά το α΄ τρίμηνο του 2025 οι ροές ΞΑΕ ήταν υψηλότερες συγκριτικά με εκείνες της αντίστοιχης περιόδου του 2024 και ανήλθαν σε 1,2 δισ. ευρώ, αντανακλώντας επενδύσεις σε μετοχές και ακίνητα. Οι κλάδοι που προσελκύουν περισσότερο τις ΞΑΕ είναι εκείνοι της μεταποίησης, των κατασκευών και των ακινήτων (διαχείριση και ιδιωτικές αγοραπωλησίες). «Για το σύνολο του 2025 εκτιμάται ότι η βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος μετά τις πρόσφατες αναβαθμίσεις της πιστοληπτικής αξιολόγησης της ελληνικής οικονομίας θα συμβάλει στην προσέλκυση ΞΑΕ στη χώρα. Δυνητικοί κίνδυνοι για την πορεία των ΞΑΕ θεωρούνται ο πιθανός γενικευμένος εμπορικός πόλεμος και η μείωση της διεθνούς ζήτησης λόγω της επιβολής δασμών από τις ΗΠΑ», αναφέρεται χαρακτηριστικά στην έκθεση της ΤτΕ για τη νομισματική πολιτική 2024-2025, η οποία δημοσιοποιήθηκε χθες.
Πώς διαμορφώνεται η κατάσταση των ΞΑΕ σε γειτονικές χώρες και εν μέρει ανταγωνιστικές της Ελλάδας; Στην Τουρκία οι ΞΑΕ σημείωσαν οριακή αύξηση το 2024 (0,4%) στα 10,59 δισ. δολ. Αύξηση στα Βαλκάνια κατέγραψαν οι επενδύσεις στη Σερβία (στα 5,63 δισ., από 4,91 δισ. το 2023), ενώ αντιθέτως υποχώρησαν σε Ρουμανία και Βουλγαρία. Συνολικά στην Ευρώπη οι ΞΑΕ σημείωσαν κατακόρυφη πτώση της τάξης του 58% και περιορίστηκαν στα 220 δισ. δολ.
