Σε μια ιδιαίτερη χρονιά, ξεκινάει από σήμερα ο αγώνας περίπου 100.000 αποφοίτων λυκείου για μια θέση στα ελληνικά πανεπιστήμια. Η ιδιαιτερότητα είναι ότι από τον προσεχή Σεπτέμβριο θα λειτουργήσουν για πρώτη φορά στην Ελλάδα μη κρατικά ΑΕΙ. Ετσι, αναμένεται υποψήφιοι που θα έχουν κατοχυρώσει εισιτήριο για τμήμα σε δημόσιο ΑΕΙ να επιλέξουν τελικά μη κρατικό στην Αθήνα ή τη Θεσσαλονίκη, εντείνοντας το πρόβλημα των κενών θέσεων, κυρίως στα δημόσια περιφερειακά ΑΕΙ.
Ειδικότερα, οι Πανελλαδικές Εξετάσεις θα ξεκινήσουν, όπως πάντα, για όλους τους υποψηφίους με το μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας Γενικής Παιδείας, στο οποίο περιλαμβάνεται και η Εκθεση. Η αρχή θα γίνει σήμερα με τους υποψηφίους των Γενικών Λυκείων και θα ακολουθήσουν αύριο εκείνοι των Επαγγελματικών. Ο αριθμός των υποψηφίων που έχουν δηλώσει συμμετοχή είναι περίπου 100.000, αλλά ο τελικός αριθμός θα είναι μειωμένος, καθώς δεν προσέρχονται όλοι.
Το υπουργείο Παιδείας ανακοίνωσε ότι θα διατεθούν 68.788 θέσεις για το ακαδημαϊκό έτος 2025-2026. Βέβαια, δεν θα εισαχθεί αντίστοιχος αριθμός υποψηφίων, καθώς προϋπόθεση είναι ο υποψήφιος να περάσει την Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής (ΕΒΕ) του τμήματος στο οποίο στοχεύει. Πέρυσι λόγω της ΕΒΕ έμειναν 10.120 κενές θέσεις.
Ελάχιστοι αριστεύουν
Το χαρακτηριστικό της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας είναι ότι λίγοι υποψήφιοι γράφουν βαθμούς κάτω από το 10. Κι αυτό διότι ο τρόπος εξέτασης του μαθήματος επιτρέπει στους περισσότερους υποψηφίους να μην πέφτουν κάτω από το 10, αλλά παρατηρούμε ότι, λόγω της δυσκολίας της Εκθεσης, ελάχιστοι αριστεύουν. Βέβαια, για την πορεία των επιδόσεων, χωρίς να παραγνωρίζεται το επίπεδο κάθε μαθητικής φουρνιάς, ο καθοριστικός παράγοντας είναι ο βαθμός δυσκολίας των θεμάτων. Και λόγω των αυξομειώσεων σε ετήσια βάση του βαθμού δυσκολίας των θεμάτων, δεν αποκλείεται, όπως λέει στην «Κ» ο μαθηματικός – αναλυτής Στράτος Στρατηγάκης, «το 15 να αποδειχθεί καλύτερο από το 19!».
Παράδοξο; Καθόλου. Ο κ. Στρατηγάκης εξηγεί τον λόγο. Οι Πανελλαδικές είναι διαγωνισμός συμπλήρωσης θέσεων, δεν είναι εξετάσεις πιστοποίησης γνώσεων. Οι θέσεις των εισακτέων είναι προκαθορισμένες από το υπουργείο Παιδείας. Η Ιατρική Αθήνας, π.χ., το 2023 διέθετε 140 θέσεις για τους υποψηφίους από Γενικό Λύκειο. Εισήχθησαν οι 140 με τις περισσότερες μονάδες από όσους δήλωσαν τη σχολή. Σκοπός, λοιπόν, είναι ο υποψήφιος να γράψει καλύτερα από τους συνυποψηφίους του. Αρα, σημασία δεν έχει μόνο πώς γράφει ο υποψήφιος, αλλά και πώς γράφουν οι άλλοι υποψήφιοι σε σχέση μ’ αυτόν. Αυτή είναι και η μεγαλύτερη διαφορά των Πανελλαδικών από τις εξετάσεις με τον χαρακτήρα της πιστοποίησης. Οι εξετάσεις αυτές, όπως για τα διπλώματα ξένων γλωσσών, έχουν σκοπό να πιστοποιήσουν ότι ο εξεταζόμενος έχει το απαιτούμενο επίπεδο γνώσεων και δεν ενδιαφέρει πώς γράφουν οι υπόλοιποι εξεταζόμενοι».
Μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα από Πανελλαδικές προηγουμένων ετών εξηγούν γιατί «το 15 μπορεί να αποδειχθεί καλύτερο από το 19». Στη Φυσική το 2015 έγραψαν βαθμό μεγαλύτερο του 15 μόλις 4.405 υποψήφιοι, ποσοστό 9,4% του συνολικού αριθμού υποψηφίων. Τα θέματα ήταν πάρα πολύ δύσκολα και η αποτυχία μεγάλη. Οι υποψήφιοι έβγαιναν από τα εξεταστικά κέντρα, στην καλύτερη περίπτωση, μουδιασμένοι. Την επόμενη χρονιά η Κεντρική Επιτροπή Εξετάσεων έβαλε πολύ εύκολα θέματα, με αποτέλεσμα 5.010 υποψήφιοι να γράψουν πάνω από 19, ποσοστό 17,78%. Οι υποψήφιοι έβγαιναν από τα εξεταστικά κέντρα με τεράστια χαμόγελα, λέγοντας ότι έγραψαν άριστα. Το 2016 η βάση της Ιατρικής Αλεξανδρούπολης ανέβηκε κατά 474 μόρια, φθάνοντας τα 18.648. Οταν, λοιπόν, γράφουν πολλοί υποψήφιοι άριστα, απλά ανεβαίνουν οι βάσεις. Το 15 στη Φυσική του 2015 ήταν καλύτερο από το 19 την αμέσως επόμενη χρονιά. «Επιβεβαιώθηκε πως όσοι απογοητεύονται τον Ιούνιο λόγω των δύσκολων θεμάτων, γελάνε τον Ιούλιο όταν ανακοινώνονται οι πολύ χαμηλότερες βάσεις» λέει ο κ. Στρατηγάκης.
Αλλο παράδειγμα: Στα Μαθηματικά των Οικονομικών το 2017 έγραψαν πάνω από 15 μόλις 517 υποψήφιοι, ενώ το 2023 673 υποψήφιοι έγραψαν πάνω από 18. Ετσι, ένας βαθμός πάνω από 15 το 2017 έδινε πολλές πιθανότητες εισαγωγής σε σχολή πρώτης προτίμησης. Ακόμη και το 19 δεν διασφαλίζει την επιτυχία σε σχολή της πρώτης προτίμησης, από χρονιά σε χρονιά. Το 2022 στα Αρχαία Ελληνικά έγραψαν πάνω από 19 μόλις 65 υποψήφιοι. Το 2023 πάνω από 19 έγραψαν 262 υποψήφιοι. Είναι προφανές ότι το 19 του 2022 έδινε μεγαλύτερες πιθανότητες από το 19 του 2023.
Tα στατιστικά
«Ενας υποψήφιος, ακόμη κι αν γνωρίζει ακριβώς πόσο έχει γράψει στα μαθήματα, δεν μπορεί να ξέρει τις επιδόσεις των συνυποψηφίων του. Αυτό θα γίνει καθαρό όταν ανακοινωθούν τα στατιστικά των βαθμολογιών περί τα τέλη Ιουνίου. Αρα, η αγωνία ενός υποψηφίου για το πώς έγραψε είναι περιττή και δεν τον βοηθάει», λέει ο κ. Στρατηγάκης, συμβουλεύοντας τους υποψηφίους: «Ας δώσουν βάρος στο επόμενο μάθημα, χωρίς να απογοητεύονται επειδή δεν πήγαν όσο καλά ήθελαν σε ένα προηγούμενο μάθημα, και ας ονειρευτούν τις καλοκαιρινές διακοπές».
