Τι θέλουν οι νέες Ελληνίδες και οι νέοι Ελληνες; Τι φοβούνται, τι πιστεύουν, σε τι ελπίζουν; Τον χειμώνα και την άνοιξη του 2024 η Ελλάδα έγινε μία από τις 12 χώρες στις οποίες πραγματοποιήθηκε η Μελέτη Νεολαίας του γερμανικού ιδρύματος Friedrich-Ebert-Stiftung.
Την έρευνα που δημοσιεύεται σήμερα, στη χώρα μας την υπογράφουν οι ερευνήτριες του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών, Μανίνα Κακεπάκη και Κατερίνα Ηλιού. Συμμετείχαν 1.000 άτομα, από 14 μέχρι 29 ετών, από όλη τη χώρα. Οι περισσότεροι περιέγραψαν τους γονείς τους ως μορφωμένους, ενώ δήλωσαν ότι βιώνουν οικονομική κατάσταση με περιορισμούς. «Εχουμε αρκετά χρήματα για φαγητό, ρούχα, παπούτσια, αλλά όχι αρκετά για πιο ακριβά πράγματα, όπως ψυγείο ή τηλεόραση», ανέφερε το 30,7%, ενώ το 27,3% είπε ότι η οικογένειά του μπορεί να αγοράσει μερικά πιο ακριβά πράγματα, αλλά όχι αυτοκίνητο ή διαμέρισμα. Μόλις το 14% των συμμετεχόντων ζει μόνο του, αλλά πολλοί απαντούν ότι θα ζούσαν μόνοι εάν το επέτρεπαν οι οικονομικές συνθήκες. Πρωταρχική αξία των νέων (81,5%) αποτελεί το να είναι ανεξάρτητοι.
Σχεδόν οι μισοί ερωτηθέντες (47,6%) δεν είναι ικανοποιημένοι από την ποιότητα της εκπαίδευσης στην Ελλάδα, ενώ πάνω από τους μισούς (52,9%) συμφωνούν ότι «υπάρχουν περιπτώσεις όπου οι βαθμοί και οι εξετάσεις “εξαγοράζονται”». Αναμενόμενα χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο κυρίως για πρόσβαση στα κοινωνικά δίκτυα. Το 58,6% των συμμετεχόντων περνάει από καθόλου χρόνο έως 15 λεπτά διαβάζοντας ενημερωτικές ιστοσελίδες.
Σχεδόν έξι στους 10 θεωρούν ότι η εξειδίκευση είναι η σημαντικότερη προϋπόθεση για την εύρεση εργασίας. Αλλά πάνω από τους μισούς (52,9%) πιστεύουν ότι η δεύτερη σημαντικότερη προϋπόθεση είναι οι διασυνδέσεις με άτομα σε θέσεις εξουσίας.
Η κ. Ηλιού λέει στην «Κ» ότι ένα από τα ευρήματα που την εξέπληξαν αποτελεί η ανάσχεση της επιθυμίας των νέων να φύγουν στο εξωτερικό. Περισσότεροι από οκτώ στους 10 δεν έχουν λείψει από την Ελλάδα για πάνω από έξι μήνες. Μόλις το 29,3% δηλώνει ισχυρή ή πολύ ισχυρή επιθυμία να μεταναστεύσει, κυρίως για βελτίωση του βιοτικού επιπέδου και καλύτερη εκπαίδευση.
Μόλις το 17,9% θεωρεί ότι οι μετανάστες εμπλουτίζουν τον πολιτισμό μας – To 35,9% πιστεύει ότι πρέπει «να τον προστατεύσουμε από την επιρροή άλλων πολιτισμών».
Πάνω από τους μισούς θεωρούν ότι η Ελλάδα κινείται προς τη λάθος κατεύθυνση. Ενώ η πλειοψηφία (57,4%) μοιάζει αισιόδοξη για το ατομικό μέλλον της, παρουσιάζεται απαισιόδοξη για το εθνικό μέλλον (49,2%). Η μεγαλύτερη ανησυχία αφορά το «κακό σύστημα υγειονομικής περίθαλψης» (64,5%). Ακολουθούν η ανεργία (60,7%) και το να μην έχουν αξιοπρεπή σύνταξη (54,3%). Σε όλους τους επιμέρους δείκτες οι γυναίκες παρουσιάζονται πιο ανήσυχες από τους άνδρες. «Είναι αξιοσημείωτο ότι οι γυναίκες, πολύ συχνότερα από τους άνδρες, τείνουν να ομολογούν φόβους θυματοποίησης», αναφέρουν οι ερευνήτριες τονίζοντας ότι το 53,7% των γυναικών φοβάται μην πέσει θύμα σεξουαλικής βίας, το 51,5% σωματικής βίας και το 33,3% ενδοοικογενειακής βίας.
Σημειώνουν ότι σε πολλούς νέους, ιδιαίτερα, άνδρες εντοπίζεται το φαινόμενο του «σύγχρονου σεξισμού», κατά τον οποίον οι γυναίκες δεν εξακολουθούν να υφίστανται διακρίσεις. Σχεδόν έξι στις 10 γυναίκες απάντησαν ότι μπορούν να κατανοήσουν την οργή των γυναικείων κινημάτων στην Ελλάδα, σε αντίθεση με περίπου τρεις στους 10 άνδρες. Το 34,1% των ανδρών θεωρεί ότι κυβέρνηση και ΜΜΕ τα τελευταία χρόνια έχουν δείξει μεγαλύτερη ανησυχία για τη μεταχείριση των γυναικών από ό,τι δικαιολογείται από τις εμπειρίες τους, σε αντίθεση με το 21,8% των γυναικών.
Οσον αφορά άλλα κοινωνικά ζητήματα, οι γυναίκες παρουσιάζονται ελαφρώς πιο φιλελεύθερες. Μόλις το 17,9% του συνόλου των συμμετεχόντων θεωρεί ότι οι μετανάστες εμπλουτίζουν τον πολιτισμό μας. Το 35,9% θεωρεί ότι πρέπει «να τον προστατεύσουμε από την επιρροή άλλων πολιτισμών». Το 42,2% πιστεύει πως τα ομόφυλα ζευγάρια θα πρέπει να έχουν το δικαίωμα να παντρεύονται, αλλά μόλις το 39,8% θα ένιωθε καλά/πολύ καλά αν ΛΟΑΤΚΙΑ+ άτομα μετακόμιζαν στη γειτονιά τους, με το αντίστοιχο ποσοστό να είναι 36,9% για τους μουσουλμάνους, 45,2% για τους Εβραίους και 69,3% για τους χριστιανούς. Σχεδόν οκτώ στους 10 ανέφεραν ότι θεωρούν τον εαυτό τους απόλυτα ή πάρα πολύ Ελληνα/Ελληνίδα, αντί για Ευρωπαίο/Ευρωπαία.
Η πολιτική
Περισσότεροι νέοι άνδρες από νέες γυναίκες ενδιαφέρονται για την πολιτική, αλλά και πάλι τα επίπεδα πολιτικού ενδιαφέροντος είναι πολύ χαμηλά – μόλις το 16% των ερωτηθέντων δηλώνει ότι ενδιαφέρεται πολύ για την πολιτική. Σχεδόν έξι στους 10 θεωρούν ότι τα συμφέροντά τους εκπροσωπούνται ελάχιστα ή καθόλου στην εθνική πολιτική, ενώ 78% πιστεύει ότι «η κυβέρνηση θα πρέπει να αναλάβει μεγαλύτερη ευθύνη για να διασφαλίζει ότι φροντίζει για όλους». Πρώτο εμπιστεύονται τον στρατό –και αυτό μόλις το 43,5%– και τελευταία τα πολιτικά κόμματα. Σχεδόν επτά στους 10 αναφέρουν ότι πρέπει να έχουν περισσότερες δυνατότητες να εκφράσουν τις απόψεις τους. Η πλειοψηφία (62,3%) θεωρεί ότι η Δημοκρατία αποτελεί, σε γενικές γραμμές, καλή μορφή διακυβέρνησης. Αλλά τρεις στους 10 πιστεύουν ότι θα έπρεπε να έχουμε έναν ισχυρό ηγέτη που δεν θα ασχολείται με Κοινοβούλιο και εκλογές. Περισσότερο από 25% δηλώνει ότι θα θυσίαζε ορισμένες πολιτικές ελευθερίες για ένα καλύτερο βιοτικό επίπεδο. Και το 14,4% λέει ότι, υπό ορισμένες συνθήκες, η δικτατορία είναι καλύτερη μορφή διακυβέρνησης. «Είναι ερώτημα», λέει στην «Κ» η κ. Κακεπάκη, «αν αυτό θα τους ακολουθήσει στο μέλλον ή αν αργότερα θα υιοθετήσουν πιο δημοκρατικές αξίες».
