Ο στόχος του 25% ως ενός μίνιμουμ ποσοστού συμμετοχής της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας στις εξοπλιστικές προμήθειες ύψους 28 δισ. ευρώ που έχουν προϋπολογιστεί για τα επόμενα 12 χρόνια (μέχρι το τέλος του 2036) αποτελεί μια πολυπαραγοντική εξίσωση, η επίλυση της οποίας δεν έχει ξεκάθαρη απάντηση. Τόσο οι μεγάλες ελληνικές εταιρείες, που κάποτε θα αποκαλούνταν «εθνικοί πρωταθλητές», όσο και οι μικρότερες, μικρομεσαίες και startups, καλούνται να βρουν χώρο, ουσιαστικά για πρώτη φορά τα τελευταία 50 χρόνια.
Οι δυνατότητες
Σημαντικό λόγο στον τρόπο με τον οποίο θα εξελιχθεί η δημιουργία παραγωγικών δυνατοτήτων θα έχουν εκ των πραγμάτων οι μεγάλες εγχώριες αμυντικές βιομηχανίες, είτε πρόκειται για τις κρατικές (ΕΑΒ και ΕΑΣ) είτε πρόκειται για ιδιωτικές. Δεν θα πρέπει να λησμονείται ότι σε ελληνικά εργοστάσια παράγονται τμήματα των πυραυλικών συστημάτων Patriot ή των αρμάτων μάχης Leopard-2 (ΜΕΤΚΑ). Οπως, άλλωστε, στην κρατική ΕΑΒ υπάρχει μια παλαιά συνεργασία με τους Αμερικανούς (Λόκχιντ Μάρτιν) για τμήματα της διεθνούς παραγωγής των C-130 και των F-16.
Εξοπλιστικά 2036 – Βασικός στόχος είναι μέχρι το τέλος του 2036 κάποιες μεγάλες εταιρείες να μπορούν να εξυπηρετήσουν ακόμα και την εξ ολοκλήρου κατασκευή πλοίων, υποβρυχίων και αρμάτων μάχης.
Στα μεγάλα προγράμματα, δηλαδή τα αεροσκάφη, τις μεγάλες μονάδες επιφανείας (φρεγάτες και κορβέτες) και –μετά το 2030– τα υποβρύχια, οι δυνατότητες που υπάρχουν είναι περιορισμένες. Αν και με βάση τον τρέχοντα σχεδιασμό η Αθήνα επιθυμεί να ναυπηγούνται μονάδες σε ελληνικά ναυπηγεία και σίγουρα κάποια από αυτά να λειτουργούν ως κόμβοι υποστήριξης και συντήρησης των μονάδων, πρέπει να προκύψουν μεγάλες παραγγελίες, ικανές να στηρίξουν το αμυντικό σκέλος των ναυπηγήσεων.
Δεν είναι τυχαίο ότι ένας από τους βασικούς λόγους που η Ελλάδα εντάχθηκε στο μελλοντικό πρόγραμμα της ναυπήγησης των φρεγατών τύπου Constellation για το ναυτικό των ΗΠΑ είναι το ενδεχόμενο ελληνικά ναυπηγεία να αποτελέσουν –πέρα από χώρους παραγωγής αυτού του τύπου για το πολεμικό ναυτικό– και κόμβους συντήρησης και υποστήριξης των αμερικανικών μονάδων. Ολα αυτά, βέβαια, είναι εξαιρετικά φιλόδοξα και μακροπρόθεσμα.
Γι’ αυτό και το υπουργείο Εθνικής Αμυνας έχει καταρτίσει ένα πρόγραμμα που να μπορεί να εμπλέξει ευκολότερα εγχειρήματα με δυνατότητα ταχύτερης ωρίμανσης.
Το πλοίο
Ενα από τα πολύ φιλόδοξα σχέδια, όπως έχει προετοιμαστεί και προκηρυχθεί από το Ελληνικό Κέντρο Αμυντικής Καινοτομίας (ΕΛΚΑΚ), είναι αυτό του Εθνικού Πλοίου. Σκοπός είναι η ναυπήγηση μονάδας μεγέθους κανονιοφόρου ή περιπολικού ανοιχτής θαλάσσης. Δεδομένου ότι πρέπει να προκύψει κατ’ αρχάς το σχέδιο, δεν πρέπει να αναμένεται η ωρίμανση του έργου πριν από το τέλος της δεκαετίας.
Το όχημα
Αντιθέτως, προβλέπεται να προχωρήσει αρκετά γρηγορότερα η διαδικασία για το Εθνικό Οχημα Γενικής Χρήσης, που θα κατασκευαστεί εξ ολοκλήρου εντός της Ελλάδας, βασισμένο βεβαίως σε κάποιο σχέδιο ξένης εταιρείας. Οι δυνατότητες πάντως είναι υπαρκτές και οι εταιρείες έτοιμες να προχωρήσουν, όταν γίνουν οι σχετικές ανακοινώσεις. Αυτά τα οχήματα θα χρειαστούν στα αμέσως επόμενα χρόνια, δεδομένου ότι θα χρησιμοποιηθούν ως φορείς κάποιων από τους πυραύλους και τις ρουκέτες που θα ενταχθούν στον ευρύτερο σχεδιασμό για την «Ασπίδα του Αχιλλέα», δηλαδή αυτό το πολυεπίπεδο σύστημα το οποίο θα πρέπει να ενοποιεί και να ενσωματώνει αντιαεροπορικές, αντιβαλλιστικές, αντι-drone και ανθυποβρυχιακές δυνατότητες.
Η ασπίδα
Ο αρχικός σχεδιασμός της κυβέρνησης για την «Ασπίδα του Αχιλλέα» προβλέπει να είναι έτοιμο έως το 2027 ένα μέρος αυτών των δυνατοτήτων. Είναι προφανές ότι ο χρόνος αλλά και ο προϋπολογισμός που διατίθεται γι’ αυτόν τον σκοπό (προς το παρόν 2,8 δισ. ευρώ) δεν είναι επαρκείς ώστε να καλυφθεί το σύνολο της επικράτειας. Ωστόσο, η μεθόριος και κρίσιμες περιοχές ανά την ηπειρωτική χώρα θα καλυφθούν. Η πλειάδα των συστημάτων που απαιτείται να συνδυαστούν ώστε να υπάρξει η περίφημη «Ασπίδα του Αχιλλέα» αφήνει αρκετό χώρο και για ελληνικές εταιρείες, οι οποίες, είτε μέσω ΕΛΚΑΚ είτε μέσω συνεργειών με τους βασικούς παρόχους αντιαεροπορικών συστημάτων (το Ισραήλ θα είναι μία από αυτές τις χώρες), θα μπορούν να συμβάλουν στην προσπάθεια.
Πατάει γκάζι – Το Εθνικό Οχημα Γενικής Χρήσης θα «τρέξει» με γρήγορους ρυθμούς, καθώς προορίζεται να χρησιμοποιηθεί και ως φορέας πυραύλων και ρουκετών της αμυντικής πλατφόρμας «Ασπίδα του Αχιλλέα».
Ηδη εταιρείες που διαθέτουν ραντάρ και ηλεκτρομαγνητικές δυνατότητες, αισθητήρες για ανίχνευση και χαρτογράφηση των απειλών κάτω από τη θάλασσα βρίσκονται σε συζητήσεις γι’ αυτόν τον σκοπό. Στο πεδίο αυτό υπάρχουν κάποιες δυνατότητες στο σκέλος της επιτήρησης που μπορεί να είναι αμιγώς ελληνικές, από την πλατφόρμα έως τα ραντάρ και τους αισθητήρες.
Τα drones
Σημαντικός τομέας ανάπτυξης των ελληνικών εταιρειών είναι οι μη επανδρωμένες πλατφόρμες, είτε πρόκειται για drones είτε για σκάφη επιφανείας (USV) ή υποβρύχια (UUV). Η ελληνική αγορά διαθέτει ήδη εταιρείες που έχουν αναπτύξει μη επανδρωμένα για διάφορες χρήσεις, μάλιστα κάποια από αυτά είναι και εξαγώγιμα. Βέβαια, η ταχύτητα με την οποία προχωράει η τεχνολογία στον συγκεκριμένο τομέα καθιστά αυτή την αγορά δυναμική και με την ανάγκη να βρίσκεται σε διαρκή επαφή με τις εξελίξεις. Ως εκ τούτου, τα προγράμματα αυτά, παρά το γεγονός ότι στην αρχική φάση τους θα απαιτούν συνεργασία με ξένες εταιρείες, σε βάθος χρόνου θα στραφούν αποκλειστικά στην εγχώρια αγορά.
Η στολή
Ενα πρόγραμμα που είναι ήδη γνωστό ότι θα είναι 100% ελληνικό είναι εκείνο της Στολής Μαχητή. Αρχικά το πρόγραμμα αυτό προϋπολογιζόταν στα 204 εκατ. ευρώ, ωστόσο πλέον έχει φτάσει τα 300 εκατ. Ενας από τους λόγους που ο προϋπολογισμός αυξήθηκε είναι και η ανάγκη να χρηματοδοτηθούν ελληνικές εταιρείες για προϊόντα τα οποία ήδη παράγονται αλλά και σε πολλές περιπτώσεις εξάγονται από ελληνικές εταιρείες, όπως είναι, μεταξύ άλλων, κράνη, εξαρτύσεις που παρέχουν αντιβαλλιστική προστασία, στολές με αισθητήρες, διόπτρες και γυαλιά προστασίας, σύστημα διοίκησης και ελέγχου.
Βασικός στόχος μέχρι το τέλος του 2036 είναι οι μεγάλες εταιρείες να μπορούν να εξυπηρετήσουν κατά συντριπτική πλειονότητα ακόμα και την εξ ολοκλήρου κατασκευή μεγάλων μονάδων (πλοία, υποβρύχια, άρματα μάχης) και οι μικρές και μεσαίες να έχουν κατορθώσει να αναπτύξουν τις δυνατότητές τους ώστε, ως οικοσύστημα πια, να μπορούν να διεκδικήσουν με αξιώσεις και προγράμματα στο εξωτερικό, εντός της Ε.Ε.
