«Εάν είσαι παθιασμένος με αυτό που κάνεις, τις πόρτες που χρειάζεσαι θα τις ανοίξεις εσύ», λέει στην «Κ» ο Γιάννης Φερδερίγος. Οι ιστορίες του Γιάννη, της Ελευθερίας Τόσιου, της Σοφίας Κασαπίδου και της Ευαγγελίας Παπαδοπούλου αναδεικνύουν την ψυχική δύναμη, το πάθος, την επιμονή και τη συνέπεια στην προσπάθεια. Και οι τέσσερις εικοσάρηδες αρίστευσαν στο πανεπιστήμιό τους στην Ελλάδα και τώρα κάνουν μεταπτυχιακές σπουδές σε κάποια από τα καλύτερα ΑΕΙ της Ευρώπης. Οι σπουδαίες επιδόσεις αλλά και η προσωπικότητά τους τούς έφεραν μεταξύ όσων κατάφεραν να κερδίσουν μια υποτροφία του Ιδρύματος Μποδοσάκη. Οπως αναφέρει στην «Κ» η κ. Χαρά Τασόγλου, στέλεχος του ιδρύματος, ετησίως κατατίθενται περί τις 500 αιτήσεις, με τις υποψηφιότητες στο σύνολό τους να χαρακτηρίζονται ιδιαίτερα υψηλού επιπέδου, ενώ ετησίως χορηγούνται περίπου 60 υποτροφίες.
Τρίτος στους 350
Στα φοιτητικά του χρόνια, στο Μαθηματικό της Πάτρας, ο 26χρονος σήμερα Γιάννης Φερδερίγος ξυπνούσε νωρίς, πολύ νωρίς. Οπως διηγείται στην «Κ», από τις 9 το πρωί έως τις 6 το απόγευμα παρακολουθούσε μαθήματα στη σχολή και στα κενά μελετούσε ή προετοίμαζε τα μαθήματα που θα δίδασκε το βράδυ. Εκανε μαθήματα σε φοιτητές από διάφορες ειδικότητες. Επέστρεφε σπίτι γύρω στις 11 το βράδυ και διάβαζε μέχρι τα χαράματα. Τα Σαββατοκύριακα συνέχιζε με ιδιαίτερα μαθήματα και διάβασμα για τη σχολή. Παρά την υποστήριξη των γονιών του, αντιμετώπιζε οικονομικές δυσκολίες. Αποφοίτησε με 8,44 –τον τρίτο υψηλότερο μέσο όρο βαθμολογίας– ανάμεσα σε 350 φοιτητές. Σήμερα πραγματοποιεί μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο KU Louvain στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης, εστιάζοντας στην ανάπτυξη και στη βελτιστοποίηση αλγορίθμων. Μετά τις μεταπτυχιακές σπουδές του θέλει να ασχοληθεί με την αξιοποίηση των συστημάτων της τεχνητής νοημοσύνης στον τομέα της ενέργειας σε ακαδημαϊκό πλαίσιο ή σε επιχειρήσεις.
Εκτός από τα μαθηματικά, τον έχει κερδίσει και η μουσική. Αρίστευσε και στο πτυχίο για την κλασική κιθάρα και το τσέλο και είναι ενεργό μέλος των ορχηστρών «Μάνος Λοΐζος» και «Νικόλαος Μάντζαρος» του Διεθνούς Ωδείου Αθηνών. Στον ελάχιστο ελεύθερο χρόνο του ήταν εθελοντής στην ομάδα «Γατοεθελοντές Ηλιούπολης», όπου ζει η οικογένειά του, για τη φροντίδα των αδέσποτων ζώων.
«Θέλω να διεκδικήσω μια καλύτερη ζωή. Μου άρεσε πάντα το διάβασμα. Κουραζόμουν, ναι, αλλά όχι τις στιγμές που διάβαζα. Ηταν σαν να σταματούσε ο χρόνος», λέει στην «Κ».
Ετησίως κατατίθενται περί τις 500 αιτήσεις, με τις υποψηφιότητες στο σύνολό τους να χαρακτηρίζονται ιδιαίτερα υψηλού επιπέδου, ενώ τελικά χορηγούνται περίπου 60 υποτροφίες.
Χόμπι της, το μετάξι
Η Σοφία Κασαπίδου γεννήθηκε το 2002 στην Αλεξανδρούπολη. Ολοκλήρωσε τις σπουδές της στο Τμήμα Μοριακής Βιολογίας και Γενετικής στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης με 8,7. Μιλώντας στην «Κ» περιγράφει τη Μοριακή Ιατρική λέγοντας πως «πλημμυρίζει από έξυπνα εργαλεία και συστήματα, αλλά και πολλή αγάπη για τον άνθρωπο». Στόχος της είναι να εμβαθύνει στον κλάδο των βιοθεραπειών και στους τομείς της ογκογένεσης και των λοιμωδών νοσημάτων. Σήμερα κάνει μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης Ruprecht – Karls στις Μοριακές Βιοεπιστήμες, που πραγματοποιούνται στο Εθνικό Γερμανικό Ινστιτούτο Ερευνας για τον Καρκίνο (DKFZ). «Μου αρέσει πολύ η έρευνα, ιδανικά θα ήθελα να επιστρέψω στην Ελλάδα εάν μου δοθεί μια ευκαιρία για διδακτορικό», λέει, και χαμογελά όταν τη ρωτώ για τη ζωή στη Γερμανία. «Είναι ωραία. Με βοηθάει βέβαια το ότι είμαι Ελληνίδα, εξωστρεφής και αρκετά κοινωνική». Εχει κάνει εθελοντισμό στην Αλεξανδρούπολη και στο Σουφλί (τόπος καταγωγής της μητέρας της). Συγκεκριμένα, «σε μια προσπάθεια επανασύνδεσης με τις ρίζες μου και την ιστορία του τόπου μου», όπως τονίζει, ως μέλος του Συλλόγου Φίλων Μετάξης «Η Χρυσαλλίδα» στο Σουφλί, η Σοφία ανέλαβε τη θέση του επικεφαλής της διοργάνωσης του 10ου Διεθνούς Φόρουμ Σηροτροφίας και Μεταξουργίας της BACSA. Ηταν υπεύθυνη για τον σχεδιασμό και την απρόσκοπτη διοργάνωση, με τη συμμετοχή 50 συνέδρων από τρεις ηπείρους, φοιτητές, καθηγητές και επαγγελματίες στον κλάδο του μεταξιού στο Σουφλί. Επίσης, από το 2021 δημιουργεί διαδραστικό ψηφιακό περιεχόμενο σε ψηφιακά βιβλία, τα οποία έχουν λάβει μάλιστα ευρωπαϊκή διάκριση υψηλής ποιότητας εκπαιδευτικού υλικού, και στον ελεύθερο χρόνο της στη Γερμανία –ναι, αλήθεια, βρίσκει!– κάνει ελαιογραφία, παγκράτιο και kick boxing.
Στροφή στην καινοτομία
«Δεν είχα φανταστεί ποτέ ότι θα μπορούσα να ασχοληθώ με αυτόν τον τομέα», λέει στην «Κ» η 25χρονη Ευαγγελία Παπαδοπούλου. Ξεκίνησε τις σπουδές της στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών στη Λογιστική και Χρηματοοικονομική και αποφοίτησε με βαθμό 9,04. Τώρα συνεχίζει τις μεταπτυχιακές σπουδές της στο Πανεπιστήμιο Sciences Po στο Παρίσι, στον τομέα της Διεθνούς Διοίκησης και Βιωσιμότητας. Δηλώνει πως θα ήθελε να εργαστεί σε καινοτόμους οργανισμούς που συνδυάζουν την ενδυνάμωση τοπικών κοινοτήτων και την προστασία του περιβάλλοντος, όπως για παράδειγμα κοινωνικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε αναπτυσσόμενες χώρες.
Η Ευαγγελία προτρέπει «να προσπαθούμε να σκεφτόμαστε ελεύθερα, αυτόνομα και να μη φοβόμαστε την αλλαγή. Ακόμα κι αν τα πράγματα δεν πάνε πάντα όπως τα θέλουμε και εμφανίζονται δυσκολίες, εάν μένουμε πιστοί στις αξίες μας και στις δραστηριότητες που μας γεμίζουν, θα τον βρούμε τον δρόμο μας»
Υπερνικώντας προβλήματα και εμπόδια σε όλη τη ζωή της
Λάτρης των extreme sports, η Ελευθερία Τόσιου είχε συμπεριλάβει την ανάβαση στον Ολυμπο στους στόχους της. Τον Οκτώβριο του 2020, στα 22 της, τα κατάφερε και είναι το πρώτο άτομο με τετραπληγία που έφτασε στην κορυφή του Μύτικα με τη βοήθεια πολυμελούς ομάδας. Εκτοτε συνεχίζει τις extreme δραστηριότητες, κάνοντας αλεξίπτωτο πλαγιάς και ελεύθερη πτώση, αλλά και αγώνες δρόμου. Η Ελευθερία γεννήθηκε στη Δράμα το 1998. Σπούδασε Βιολογία στο ΑΠΘ, αποφοιτώντας με βαθμό 9,42 και συνέχισε με μεταπτυχιακές σπουδές στο Δημοκρίτειο Θράκης· αποφοίτησε με βαθμό 9,79. Σήμερα, κάνει διδακτορικό στο ΑΠΘ με θέμα τη «Γονιδιωματική ανάλυση ελληνικών σκύλων και λύκων».
– Εχετε τετραπληγία. Πώς αντιμετωπίσατε τα εμπόδια (π.χ. στο σχολείο, στην πόλη, τυχόν συμπεριφορές που σας πλήγωσαν);
– Η ελληνική κοινωνία χρειάζεται να κάνει αρκετά βήματα για να θεωρείται συμπεριληπτική. Οπότε, σε όλη μου τη ζωή αντιμετώπισα διάφορα εμπόδια και προβλήματα. Υπάρχει ένα εξιδανικευμένο πρότυπο αναφορικά με το πώς πρέπει να είναι ένας άνθρωπος. Οποιος παρεκκλίνει από το συγκεκριμένο πρότυπο θεωρείται διαφορετικός, μειονότητα και κατώτερος, με αποτέλεσμα να μη δίνεται βάρος στο να βρεθούν τρόποι που θα διευκολύνουν τη ζωή του. Πρέπει πρώτα να καταλάβουμε ότι το να παρεκκλίνεις από το πρότυπο –π.χ. να μην περπατάς, να μη βλέπεις– είναι απόλυτα φυσιολογικό και κανονικό, συμβαίνει στη ζωή πολλών ανθρώπων.
– Τι σας ώθησε στα extreme sports;
– Είμαι όπως όλοι οι άνθρωποι που θέλουν μια ζωή γεμάτη εμπειρίες που τους κάνουν να νιώθουν πληρότητα, όμορφα και τους δίνουν αναζωογόνηση για να συνεχίσουν την καθημερινότητά τους. Αυτό ακριβώς είναι για μένα η αγάπη για τα extreme sports. Είναι το χόμπι που με κάνει να γεμίζω εμπειρίες για να συνεχίσω μετά με την καθημερινότητα.
«Τα extreme sports με κάνουν να γεμίζω εμπειρίες για να συνεχίσω μετά με την καθημερινότητα», λέει η Ελευθερία Τόσιου.
– Τι σας κέντρισε και επιλέξατε το θέμα της διατριβής σας;
– Μετά το μεταπτυχιακό άρχισα να διαβάζω ερευνητικές εργασίες για τις φυλές σκύλου παγκοσμίως, για το πώς δημιουργήθηκαν και τη συμβολή του ανθρώπου σε αυτό. Αρχισα να βλέπω τις δυνατότητες να ανακαλύψω τη γενετική ιστορία των σκύλων στην Ελλάδα από την αρχαιότητα έως σήμερα. Αρχισα να καταλαβαίνω πόσο σημαντική είναι η γεωγραφική θέση της Ελλάδας, δεδομένου ότι αποτελεί σταυροδρόμι τριών ηπείρων (Ευρώπης, Ασίας, Αφρικής) και κατάλαβα ότι η ιστορία των σκύλων συνδέεται σε μεγάλο βαθμό με την ιστορία και τις μετακινήσεις ανθρώπινων πληθυσμών. Επιπλέον, ορισμένες από τις ελληνικές φυλές υποστηρίζεται ότι έχουν αρχαϊκή καταγωγή. Aρχισα να παθιάζομαι και πιστεύω ότι οι φυλές που έχουμε στην Ελλάδα αξίζουν να μελετηθούν και να αναγνωριστούν σε παγκόσμιο επίπεδο. Γνωρίζοντας τη γενετική ιστορία και ποικιλότητα των ελληνικών φυλών σκύλου, μπορούμε να σχεδιάσουμε προγράμματα προστασίας τους.
– Ποια είναι τα όνειρά σας;
– Γενικά δεν κάνω πολύ μακροπρόθεσμα σχέδια, γιατί πιστεύω ότι το μέλλον είναι λίγο απρόβλεπτο. Βάζω μικρούς επιτεύξιμους στόχους. Σίγουρα θέλω να συνεχίσω την ερευνητική και ακαδημαϊκή μου πορεία.
*Περισσότερες από 2.700 υποτροφίες από το Ίδρυμα Μποδοσάκη
Το Πρόγραμμα Υποτροφιών είναι ένα από τα παλαιότερα προγράμματα του ιδρύματος. Φέτος κλείνει 53 χρόνια ζωής και στη διάρκεια των χρόνων αυτών το ίδρυμα έχει χορηγήσει περισσότερες από 2.700 υποτροφίες, για να ενισχύσει άριστους φοιτητές, να πραγματοποιήσουν μεταπτυχιακές, διδακτορικές και μεταδιδακτορικές σπουδές στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Καθώς στη βάση της φιλοσοφίας του ιδρύματος βρίσκεται η υποστήριξη των ίσων ευκαιριών πρόσβασης στην εκπαίδευση, η αξιολόγηση των οικονομικών δυνατοτήτων του κάθε υποψήφιου βαραίνει εξίσου με τις επιδόσεις ως κριτήριο. Επιπρόσθετα, συναξιολογείται και η προσωπικότητα των ανθρώπων, ο χαρακτήρας των νέων πίσω από τα νούμερα και τους βαθμούς.
Παρά τον σημαντικό αριθμό κοινωφελών ιδρυμάτων και δημόσιων ή ιδιωτικών φορέων που προσφέρουν προγράμματα υποτροφιών, οι ανάγκες χρηματοδότησης για την πραγματοποίηση σπουδών είναι αυξημένες, όπως προκύπτει και από τον ετήσιο αριθμό αιτήσεων που λαμβάνει το Ίδρυμα Μποδοσάκη για υποτροφίες. Για την επέκταση των υποτροφιών που προσφέρει, το Ίδρυμα Μποδοσάκη υποδέχεται συστηματικά και πόρους τρίτων, φορέων, άλλων ιδρυμάτων και ιδιωτών, στα προγράμματα υποτροφιών του, οι οποίοι επιθυμούν να χορηγήσουν υποτροφίες και αναγνωρίζουν το Ίδρυμα Μποδοσάκη ως το πλέον κατάλληλο κανάλι προσφοράς.
Στις συνεργασίες αυτές περιλαμβάνονται συνεργασίες με άλλα ιδρύματα, όπως το Κοινωφελές Ίδρυμα Κοινωνικού και Πολιτιστικού Έργου (ΚΙΚΠΕ), που πέρυσι χρηματοδότησε 13 υποτροφίες για μεταπτυχιακές σπουδές στον τομέα της υγείας, μέσω του Τακτικού Προγράμματος Υποτροφιών του Ιδρύματος Μποδοσάκη, καθώς και η Βουλή των Ελλήνων που επίσης χρηματοδότησε, μέσω του Ιδρύματος, υποτροφίες για μεταπτυχιακές σπουδές. Έμπρακτη διάθεση υποστήριξης των νέων στην πραγματοποίηση των σπουδών που ονειρεύονται έχουν και ιδιώτες δωρητές που αναγνωρίζουν το Ίδρυμα Μποδοσάκη ως το πλέον κατάλληλο κανάλι προσφοράς. Έτσι, δύο από τις υποτροφίες που θα χορηγηθούν φέτος, για 3η συνεχόμενη χρονιά, για μεταπτυχιακές σπουδές στον επιστημονικό κλάδο των Βιοεπιστημών αποτελούν «Υποτροφίες Δωρεάς Ελισάβετ Φωτίου Φωτεινέλλη – Ιωάννου Δημητρίου Κριτικού».
Κρίσιμο ερώτημα είναι πως μπορούν οι υποψήφιοι να ξεχωρίσουν. Όπως εξηγούν η Jennifer Clarke Διευθύντρια Προγραμμάτων και Δωρεών του Ιδρύματος Μποδοσάκη και ο Σοφοκλής Δανασσής-Αφεντάκης που έχει αναλάβει τη διαχείριση προγραμμάτων στον τομέα της Παιδείας του Ιδρύματος, οι άριστες επιδόσεις είναι ένα βασικό κριτήριο για την επιλογή των υποψηφίων, αλλά δεν είναι το μόνο και συνεπώς δεν εξασφαλίζουν μία υποτροφία. Στη βάση της φιλοσοφίας του Ιδρύματος βρίσκεται η υποστήριξη των ίσων ευκαιριών πρόσβασης στην εκπαίδευση. Συνεπώς η αξιολόγηση των οικονομικών δυνατοτήτων του κάθε νέου βαραίνει εξίσου με τις επιδόσεις ως κριτήριο. Επιπρόσθετα, συναξιολογείται και η προσωπικότητα και ο χαρακτήρας πίσω από τα νούμερα και τους βαθμούς.
Η διαδικασία αξιολόγησης πραγματοποιείται σε δύο στάδια. Στο πρώτο στάδιο γίνεται ενδελεχής έλεγχος των ακαδημαϊκών προσόντων, της συνάφειας του επιστημονικού πεδίου των επιδιωκόμενων σπουδών με τα πεδία της εκάστοτε προκήρυξης, των συστατικών επιστολών, καθώς και της οικονομικής κατάστασης των υποψηφίων και των οικογενειών τους. Παράλληλα μελετώνται οι απαντήσεις στα ερωτήματα της αίτησης, καθώς και τα στοιχεία που παρέχονται σε σχέση με το ερευνητικό έργο των υποψηφίων, τις διακρίσεις τους, τις δημοσιεύσεις και τις συμμετοχές τους σε συνέδρια. Στο δεύτερο στάδιο πραγματοποιείται προσωπική συνέντευξη, κατά την οποία οι υποψήφιοι αξιολογούνται σε επίπεδο προσωπικότητας, ως προς την πνευματική ικανότητα και τον προσωπικό χαρακτήρα. «Αξιολογούμε θετικά χαρακτηριστικά όπως η ανθεκτικότητα, η δημιουργικότητα, η εργατικότητα και η στοχοπροσήλωση. Επιπλέον, μας ενδιαφέρει να αναγνωρίσουμε τον βαθμό στον οποίο ο κάθε υποψήφιος επιθυμεί να ανοίξει τους ορίζοντες και τα φτερά του και να αποκτήσει νέες εμπειρίες και βιώματα» λένε τα δύο στελέχη.
Τι θα συμβουλεύατε τους υποψήφιους υποτρόφους πριν την προσωπική συνέντευξη;
Πρωτίστως να είναι ο εαυτός τους! Πέρα από τα πτυχία, τις διακρίσεις και την αξία των επιδιωκόμενων σπουδών που καταγράφονται στην αίτηση, είναι μείζονος σημασίας η διαμόρφωση μίας σαφούς εικόνας για την προσωπικότητα του νέου που έχει φθάσει έως την συνέντευξη και μοιράζεται μαζί μας τα όνειρά του.
Δεν πρόκειται για μία στείρα προφορική εξέταση πανεπιστημιακών γνώσεων, αλλά για μια ευχάριστη κουβέντα, στην οποία μας δίνεται εκατέρωθεν η ωφέλιμη δυνατότητα να γνωριστούμε. Στο πλαίσιο της αναγνωριστικής αυτής συζήτησης, βοηθάει πολύ όταν οι υποψήφιοι είναι άνετοι, ειλικρινείς και ομιλητικοί. Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης, ο υποψήφιος καλείται να παρουσιάσει την πορεία του έως τώρα και να μεταδώσει την αγάπη του για το επιστημονικό του αντικείμενο με κατανοητή ορολογία προς ένα μη-ειδικό κοινό. Καλείται επίσης να μιλήσει για τα μελλοντικά του σχέδια και τις φιλοδοξίες του, αναδεικνύοντας τα στοιχεία που συνθέτουν την προσωπικότητά του. Έχει επίσης τη δυνατότητα να ρωτήσει όσα επιθυμεί να μάθει και να λάβει χρήσιμες συμβουλές και κατευθύνσεις για τις επιδιωκόμενες σπουδές του. Για την καλύτερη προετοιμασία, θα προτείναμε σε κάθε υποψήφιο να καταγράψει επιγραμματικά τα σημεία σταθμούς στην πορεία του, τα επόμενα βήματα και τις φιλοδοξίες του, καθώς και όποιες ερωτήσεις έχει. Αυτό θα τον βοηθήσει να οργανώσει τις σκέψεις του και μπορεί να του φανεί χρήσιμο κατά τη διάρκεια της της συνέντευξης.
