Αναζητούν εναλλακτικές για τα F-35

ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ. Στους συμμάχους των ΗΠΑ στρέφονται εδώ και δεκαετίες οι αμερικανικοί κολοσσοί της αμυντικής βιομηχανίας προκειμένου να ενισχύσουν τις πωλήσεις των οπλικών συστημάτων τους. Η επαμφοτερίζουσα στάση της κυβέρνησης Τραμπ απέναντι στο ΝΑΤΟ οδηγεί, όμως, πολλές χώρες να αναθεωρήσουν την εξάρτησή τους από τα αμερικανικά όπλα, προκαλώντας την ανησυχία στελεχών σε αμερικανικές αμυντικές βιομηχανίες.

Οι ανησυχίες αυτές εστιάζονται στο μαχητικό αεροσκάφος F-35, το δαπανηρότερο αμυντικό πρόγραμμα της χώρας και τη σημαντικότερη πηγή εισοδήματος για την κατασκευάστριά του, Lockheed Martin. Παρότι το μαχητικό τύπου stealth αποτελεί ήδη τη ραχοκοκαλιά πολλών δυτικών αεροπορικών δυνάμεων, κάποιοι ανησυχούν ότι οι ΗΠΑ διαθέτουν τρόπο να ακινητοποιούν με τηλεχειρισμό τα προηγμένα ηλεκτρονικά συστήματά του.

Ο Τραμπ όξυνε αυτές τις ανησυχίες την περασμένη εβδομάδα προτείνοντας την πώληση «απλοποιημένων» F-35 σε συμμάχους των ΗΠΑ, γιατί «κάποια ημέρα μπορεί να πάψουν να είναι σύμμαχοί μας». Ο πρόεδρος αναφερόταν, όμως, στο μαχητικό F-47, η παρθενική πτήση του οποίου απέχει ακόμη πολλά χρόνια στο μέλλον.

Το F-35 είναι το πιο προηγμένο μαχητικό μεγάλης ακτίνας δράσης στον κόσμο. Η τεχνολογία stealth που διαθέτει δυσχεραίνει τον εντοπισμό του από ραντάρ και υπέρυθρους αισθητήρες, ενώ τα ηλεκτρονικά συστήματά του προσφέρουν στον χειριστή πληροφορίες για τη θέση εχθρικών δυνάμεων και του δίνουν τη δυνατότητα να παρεμβληθεί σε εχθρικά ραντάρ.

Το αεροσκάφος έχουν εντάξει στο οπλοστάσιό τους, πέρα από τις ΗΠΑ, άλλα 19 συμμαχικά κράτη, μεταξύ τους και η Ιαπωνία που δεν ανήκει στο ΝΑΤΟ. Πολλές χώρες συμβάλλουν στην κατασκευή του. Η Βρετανία είναι ο μόνος «εργολάβος πρώτου επιπέδου», με βρετανικές εταιρείες να κατασκευάζουν μεγάλο αριθμό συστημάτων και ανταλλακτικών του αεροσκάφους. Η BAE Aerosystems είναι υπεργολάβος της Lockheed, έχοντας αναλάβει την κατασκευή του ουραίου τμήματος, αλλά και τον σχεδιασμό και την τοποθέτηση των συστημάτων ηλεκτρονικού πολέμου.

Οι αεροπορικές βιομηχανίες πολλών συμμαχικών χωρών «έχουν ενσωματωθεί στο πρόγραμμα, ενώ οι πολεμικές αεροπορίες τους χρησιμοποιούν ήδη το αεροσκάφος», λέει στους Financial Times ο αμυντικός αναλυτής Ρόμπερτ Στάλαρντ.

Παρά τις διαψεύσεις από μέρους της αρμόδιας διεύθυνσης του Πενταγώνου για την ύπαρξη «διακόπτη ελέγχου» στο αεροσκάφος, ικανού να διακόψει τη λειτουργία του, ορισμένες συμμαχικές κυβερνήσεις αρχίζουν να αναζητούν εναλλακτικές λύσεις.

Καναδάς και Πορτογαλία διαμήνυσαν πρόσφατα ότι είναι έτοιμες να μελετήσουν άλλες λύσεις. Η Λισσαβώνα δεν έχει δεσμευθεί επίσημα για την αγορά του F-35, ενώ η Οτάβα σχεδίαζε μέχρι πρότινος να αγοράσει 88 τέτοια αεροσκάφη από τις ΗΠΑ, έχοντας ήδη χρηματοδοτήσει την αγορά 16. Ο υπουργός Αμυνας του Καναδά Μπιλ Μπλερ ανέφερε ότι η χώρα του σκέφτεται αν είναι αναγκαίο όλος ο στόλος νέων αεροσκαφών να είναι F-35.

Καναδάς και Πορτογαλία διαμήνυσαν πρόσφατα ότι είναι έτοιμες να μελετήσουν άλλες λύσεις για την αντικατάσταση των αμερικανικών μαχητικών.

Ηλεκτρονικά δεδομένα

Αλλο μειονέκτημα των F-35 είναι ότι τα ηλεκτρονικά δεδομένα του αεροσκάφους πρέπει να αποκρυπτογραφηθούν στις ΗΠΑ προκειμένου να λειτουργήσουν τα συστήματα ηλεκτρονικών αντιμέτρων του. «Πολλοί πελάτες εξαρτώνται από τις ΗΠΑ για τη διαχείριση των δεδομένων επιχειρησιακών πτήσεων, με την εξάρτηση αυτή να δημιουργεί σαφή γεωπολιτικό κίνδυνο γι’ αυτές τις χώρες», λέει ο Τζάστιν Μπροκ, καθηγητής της βρετανικής σχολής πολέμου Royal United Services Institute.

Παρότι το F-35 δεν διαθέτει ανταγωνιστή, το ευρωπαϊκό Eurofighter και το γαλλικό Rafale αποτελούν αξιόπιστα υποκατάστατα. «Αν είστε πελάτης του F-35 και επιθυμείτε να παραμείνετε στην κορυφή της μαχητικής ικανότητας, τότε θα επιλέξετε τα παραπάνω ευρωπαϊκά αεροσκάφη», λέει ο Μπροκ. Το σουηδικό Gripen θεωρείται και αυτό πολύ αποτελεσματικό, αν και διαθέτει μόνο έναν κινητήρα, σε αντίθεση με τα δικινητήρια Rafale και Eurofighter. Κανένα δεν είναι, όμως, αόρατο στα ραντάρ, όπως το F-35 χάρη στην τεχνολογία stealth.

Αργή παραγωγή

Αλλο ζήτημα είναι η ταχύτητα παραγωγής των ευρωπαϊκών αεροσκαφών. Και τα τρία παραπάνω αεροσκάφη παράγονται με αργό ρυθμό, με λιγότερα από δέκα να βγαίνουν κάθε μήνα από τη γραμμή παραγωγής.

Η Γερμανία ανακοίνωσε την περασμένη εβδομάδα ότι θα αγοράσει F-35 για να αντικαταστήσει τον στόλο γερασμένων Tornado, ικανών να μεταφέρουν πυρηνικές βόμβες για λογαριασμό του ΝΑΤΟ, όπως ορίζει η συμφωνία πυρηνικής συνεργασίας της Συμμαχίας.

Ο επικεφαλής της Airbus Defence and Space Μάικλ Σέλχορν, υπεύθυνος για την κατασκευή του Typhoon, είπε αυτήν την εβδομάδα ότι η Γερμανία θα έπρεπε να τηρήσει τη συμφωνία της για αγορά F-35, αφού ούτως ή άλλως «είναι ήδη εξαρτημένη από τις ΗΠΑ για τα πυρηνικά όπλα».

Χώρες που έχουν ήδη εντάξει το F-35 στο οπλοστάσιό τους δεν θα είναι εύκολο να υπαναχωρήσουν από μελλοντικές αγορές του αεροσκάφους. Ο Δανός υπουργός Αμυνας Τρολς Λουντ Πόλσεν είπε ότι η Κοπεγχάγη επιθυμεί να αγοράσει περισσότερα F-35 από τις ΗΠΑ, παρά τη διπλωματική διένεξη με τον Τραμπ για τη Γροιλανδία. Ο Πόλσεν είπε ότι η Δανία πρέπει να ενισχύσει τον στόλο μαχητικών αεροσκαφών της και ότι είναι λογικό να συνεχίσει να αγοράζει F-35, μετά τα 27 που ήδη απέκτησε. Παρά τους φόβους ότι οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να διακόψουν την παροχή ανταλλακτικών, αχρηστεύοντας ουσιαστικά τα αεροσκάφη, ο Πόλσεν λέει ότι η Δανία δεν έχει τη δυνατότητα να συντηρήσει στόλο με διαφορετικούς τύπους αεροσκαφών.