Οργάνωση των εκθεμάτων με μια χωροχρονική και εννοιοκεντρική προσέγγιση και όχι αποκλειστικά με βάση την υφιστάμενη διάρθρωση των συλλογών, δημιουργία νέων θεματικών ενοτήτων εστιασμένων στον μινωικό πολιτισμό, στη μεσοελλαδική περίοδο και στη Μακεδονία, οι οποίες θα εμπλουτιστούν με δάνεια από εφορείες και μουσεία, αξιοποίηση αρχαιολογικού υλικού που φυλάσσεται στις αποθήκες και θα παρουσιαστεί για πρώτη φορά, ενσωμάτωση νέων επιστημονικών δεδομένων, καθώς και προτεινόμενες μορφές περιήγησης που θα λαμβάνουν υπόψη τους τις διαφορετικές ανάγκες και τα ενδιαφέροντα του κοινού προβλέπει η μουσειολογική προμελέτη της νέας έκθεσης του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, που έλαβε χθες την ομόφωνα θετική γνωμοδότηση του Συμβουλίου Μουσείων.
Η νέα έκθεση του ΕΑΜ, που θα στεγαστεί στους καινούργιους χώρους του ιδρύματος και στο ιστορικό του κτίριο μετά την επέκταση και αναβάθμισή του με βάση τα σχέδια Τσίπερφιλντ-Τομπάζη, θα δομείται κατ’ αρχήν σε δύο θεματικές «περιοχές». Η πρώτη θα αφορά την ιστορία του μουσείου, τις πρώτες του συλλογές και εκείνες των δωρητών του (συλλογές Σταθάτου, Καραπάνου, Βλαστού-Σερπιέρη κ.λπ.), ενώ η δεύτερη με τίτλο «Αρχαίος ελληνικός πολιτισμός: Ιστορία, τέχνη και κοινωνία» θα είναι η βασική και θα διαθέτει τρία διαφορετικά επίπεδα ανάγνωσης, απευθυνόμενα σε διαφορετικές ομάδες επισκεπτών, ανάλογα με τον διαθέσιμο χρόνο και τα ενδιαφέροντά τους: μια βασική διαδρομή με χρονολογική παρουσίαση εμβληματικών έργων του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού, δεκατρείς θεματικές ενότητες που θα αναπτύσσονται γύρω από τον κεντρικό άξονα-κορμό, προσφέροντας αναλυτικότερη παρουσίαση των συλλογών, καθώς και τις λεγόμενες «εστιασμένες ιστορίες», που θα δίνουν τη δυνατότητα για εμβάθυνση σε επιμέρους θέματα.
Οι δεκατρείς θεματικές ενότητες της επανέκθεσης του ΕΑΜ θα επικεντρώνονται στον νεολιθικό πολιτισμό, στην πρώιμη Εποχή του Χαλκού, στα αστικά κέντρα των Κυκλάδων, στον μινωικό πολιτισμό, αλλά και στη μέση Εποχή του Χαλκού, στον μυκηναϊκό πολιτισμό, στη μετάβαση από τα μυκηναϊκά βασίλεια στην πόλη-κράτος, στη γέννηση της δημοκρατίας στην Αρχαϊκή Εποχή, στο απόγειο της πόλης-κράτους κατά την κλασική περίοδο, ενώ έπειτα θα ολοκληρώνονται με την ανάδυση της Μακεδονίας, την ελληνιστική οικουμένη, τα ρωμαϊκά χρόνια και, τέλος, την ύστερη αρχαιότητα και την πρωτοβυζαντινή περίοδο.
Η χρονολογική και εννοιοκεντρική οργάνωση της έκθεσης θα βοηθάει τον επισκέπτη να εντάξει τα διάφορα πολιτισμικά φαινόμενα και επιτεύγματα του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού στο εκάστοτε πλαίσιό τους· χαρακτηριστικά, ενώ σήμερα για να γνωρίσει κανείς τον θεσμό της πόλης-κράτους ή το ναυάγιο των Αντικυθήρων πρέπει να επισκεφθεί διάφορους χώρους του μουσείου, στη νέα έκθεση θα τα προσεγγίζει συνολικά μέσα από τις σχετικές υποενότητες. Η προμελέτη προτείνει επίσης τον δανεισμό αρχαιοτήτων από εφορείες αρχαιοτήτων και μουσεία της επικράτειας με στόχο τον εμπλουτισμό των ενοτήτων για τον μινωικό, τον μεσοελλαδικό και τον μακεδονικό πολιτισμό, την αξιοποίηση νέων βιβλιογραφικών δεδομένων, καθώς και την παρουσίαση της κυπριακής συλλογής ως μιας από τις περιφέρειες του μυκηναϊκού κόσμου. Αυτή τη στιγμή η προμελέτη έχει λάβει υπόψη της 11.000 ενδεικτικά αντικείμενα, εκ των οποίων 1.000 θα βγουν για πρώτη φορά από τις αποθήκες. Οταν οριστικοποιηθεί, ο συνολικός αριθμός των εκθεμάτων του μουσείου θα είναι, όπως και σήμερα, γύρω στις 15.000.
Η έκθεση θα δομείται σε δύο θεματικές «περιοχές»: μία με βάση τις πρώτες συλλογές και τη βασική, η οποία θα διαθέτει τρία διαφορετικά επίπεδα ανάγνωσης.
Η κεντρική ιδέα της επανέκθεσης είναι ότι οι ιδέες και οι αξίες που διαμορφώθηκαν από τους αρχαίους Ελληνες και αποτυπώθηκαν στην τέχνη τους, εξακολουθούν να επηρεάζουν τη σύγχρονη κοινωνία. Η φιλοσοφία της βασίζεται στην παρουσίαση του αρχαίου Ελληνα ως δημιουργού και ως εκφραστή των κοινωνικοπολιτικών συνθηκών της εποχής του, στην προβολή του εξανθρωπισμού της θεϊκής μορφής και της θεοποίησης της ανθρώπινης, στην προβολή της εξελικτικής μεταβολής της τέχνης κ.ά. Στις γενικές αρχές της οργάνωσης της νέας έκθεσης περιλαμβάνονται η προβολή και η έμφαση στην οικουμενικότητα του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού, η ανθρωποκεντρική του προσέγγιση, η ανάδειξη των πολλαπλών νοημάτων των αντικειμένων, η υιοθέτηση ελκυστικών και σύγχρονων ερμηνευτικών και εκθεσιακών μέσων που περιλαμβάνουν από κείμενα πληροφορίας μέχρι ψηφιακές τεχνολογίες και σκηνογραφημένα περιβάλλοντα, η καθολική προσβασιμότητα κ.ά.
Στο νέο κτίριο θα χωροθετηθούν εκδοτήρια εισιτηρίων, γκαρνταρόμπα, χώροι υγιεινής, εστιατόριο και καφέ, βιβλιοπωλείο και πωλητήριο, αμφιθέατρο, χώροι περιοδικών εκθέσεων κ.ά. Τμήμα του πρώτου επιπέδου και όλο το δεύτερο θα καταλαμβάνονται από τους χώρους των μόνιμων εκθέσεων. Η εκθεσιακή αφήγηση θα συνεχίζεται στο ιστορικό νεοκλασικό κτίριο, ενώ στην οροφή του νέου κτιρίου θα αναπτύσσεται πάρκο με πλούσια βλάστηση. Η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη δήλωσε πως «στόχος μας είναι το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο να εξελιχθεί σε μια σύγχρονη κιβωτό γνώσης και ιστορικής μαρτυρίας της ανθρώπινης παρουσίας».
Το Επιγραφικό Μουσείο
Χθες, το Συμβούλιο Μουσείων έδωσε το πράσινο φως και στη μουσειολογική προμελέτη του Επιγραφικού Μουσείου. Ο εκθεσιακός χώρος αυτής της μοναδικής «λίθινης βιβλιοθήκης» σχεδόν θα διπλασιαστεί, φθάνοντας στα 1.600 τ.μ., ενώ η υπαίθρια έκθεση θα καταλαμβάνει 900 τ.μ. Στο εσωτερικό θα εκτεθούν 462 επιγραφές (από 278 σήμερα), ενώ στον αύλειο χώρο θα παρουσιασθούν περίπου 300. Η επανέκθεση του Επιγραφικού Μουσείου θα οργανώνεται σε τέσσερις θεματικούς άξονες και η κεντρική ιδέα της θα είναι «Η Ιστορία και η ελληνική γλώσσα μέσα από τους λίθους».
