Χριστίνα Στέρμυ
11.03.2025 • 12:45
Εντυπη έκδοση. Ενα πρωτοφανές περιστατικό σημειώθηκε χθες το πρωί στην Εθνική Πινακοθήκη όταν ο βουλευτής του κόμματος «Νίκη» Νίκος Παπαδόπουλος, συνοδευόμενος από ακόμη ένα άτομο αγνώστων στοιχείων, απέσπασε βίαια τέσσερα έργα του καλλιτέχνη Χριστόφορου Κατσαδιώτη και τα πέταξε στο δάπεδο. Το χρονικό του βανδαλισμού.
Πρωτοφανής βανδαλισμός στην Πινακοθήκη
Της Μάρως Βασιλειάδου
«Δεν ντρέπεστε που υβρίζετε την Παναγία;», φώναξε οργισμένη μια γυναίκα προς τον εικαστικό Φίλιππο Τσιτσόπουλο, την ώρα που εκείνος μιλώντας στον Τύπο υπερασπιζόταν το περιεχόμενο και τη σημασία της έκθεσης στην οποία συμμετέχει, «Η σαγήνη του Αλλόκοτου», που φιλοξενείται από τις 22 Ιανουαρίου στον «Ενδιάμεσο Χώρο» της Εθνικής Πινακοθήκης, με την επιμέλεια της διευθύντριας της Πινακοθήκης Συραγώς Τσιάρα. Η γυναίκα υπήρξε μέρος μιας μικρής ομάδας φίλων του βουλευτή του κόμματος της Νίκης Νίκου Παπαδόπουλου που με επικεφαλής τον δικηγόρο Παύλο Σαράκη βρίσκονταν συγκεντρωμένοι έξω από την κεντρική είσοδο του μουσείου.
Η «Κ» βρέθηκε εκεί λίγες ώρες μετά τον βανδαλισμό τεσσάρων έργων τέχνης του χαράκτη Χριστόφορου Κατσαδιώτη που παρουσιάζονται στην έκθεση. Εκεί εισέβαλε χθες στις 11.30 π.μ. ο βουλευτής του κόμματος της Νίκης Νίκος Παπαδόπουλος, συνοδευόμενος από ένα ακόμη άτομο αγνώστων στοιχείων και βανδάλισε τα έργα «Εικόνισμα 1ο», «Εικόνισμα 16ο», «Εικόνισμα 17ο» και «Ο Αγιος Χριστόφορος», καθώς θεωρούσε πως ήταν βλάσφημα προς την ορθόδοξη πίστη. Σύμφωνα με όσα δήλωσε στην «Κ» ο νομικός σύμβουλος της Πινακοθήκης Γιώργος Οικονομόπουλος, ο βουλευτής της Β΄ Θεσσαλονίκης «απέσπασε βίαια από τον τοίχο τα έργα, τα πέταξε στο πάτωμα και έσπασε τα προστατευτικά τζάμια».
Πληροφορίες της «Κ» αναφέρουν ότι στον χώρο βρίσκονταν δύο φύλακες που δεν κατάφεραν να προλάβουν το επεισόδιο. Μετά την επίθεση ο βουλευτής κρατήθηκε σε χώρο της Εθνικής Πινακοθήκης από τις αστυνομικές αρχές έως ότου ο αρμόδιος εισαγγελέας αποφανθεί εάν ο βανδαλισμός θα θεωρηθεί πλημμέλημα ή αν στοιχειοθετείται κακουργηματική πράξη. Τελικά ο βουλευτής αφέθηκε ελεύθερος στις 5 το απόγευμα και σύμφωνα με πληροφορίες εις βάρος του θα σχηματιστεί δικογραφία πλημμεληματικού χαρακτήρα, η οποία θα διαβιβαστεί στη Βουλή. Κατά την αποχώρησή του ισχυρίστηκε ότι ξεκρέμασε τις τέσσερις εικόνες και ότι δύο από αυτές του «ξέφυγαν» και έσπασε το τζάμι της κορνίζας.
Μετά το συμβάν το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΜΠΑΣ συγκλήθηκε εκτάκτως και εξέδωσε την ακόλουθη ανακοίνωση, τονίζοντας ότι ο ρόλος του μουσείου συνίσταται στη συλλογή, την προστασία, την ανάδειξη και την τεκμηρίωση της καλλιτεχνικής δημιουργίας. «Στο πλαίσιο αυτό και με σεβασμό στην ελεύθερη έκφραση της τέχνης, το Διοικητικό Συμβούλιο εκφράζει την εμπιστοσύνη του στη Διεύθυνση και υποστηρίζει το εγκεκριμένο καλλιτεχνικό της πρόγραμμα, διασφαλίζοντας τον διάλογο μεταξύ διαφορετικών τάσεων, ρευμάτων και καλλιτεχνικών απόψεων», αναφέρει η ανακοίνωση και συνεχίζει καταδικάζοντας απερίφραστα «κάθε πράξη βανδαλισμού, βίας και λογοκρισίας που πλήττει τη συνταγματικά κατοχυρωμένη ελευθερία της καλλιτεχνικής έκφρασης».
Πριν από μέρες ο βουλευτής είχε ζητήσει από το υπουργείο Πολιτισμού με ερώτησή του στη Βουλή την απόσυρση των συγκεκριμένων έργων. Σε απάντησή του το ΥΠΠΟ σημείωνε (18/2/2025) ότι «δρώντας πάντοτε με γνώμονα την προστασία της εν γένει πολιτιστικής και καλλιτεχνικής κληρονομιάς της χώρας, ουδέποτε προβαίνει σε ενέργειες λογοκρισίας».
Σε ανακοίνωσή του το κόμμα της Νίκης μιλάει για βλάσφημες εικόνες που «προκαλούν το θρησκευτικό αίσθημα του λαού μας», ωστόσο υπογραμμίζει πως ο βουλευτής του «έδρασε αυτοβούλως» παρόλο που αρχή του κόμματος είναι η έκφραση εντός του θεσμικού πλαισίου και «όχι με αυτοδικίες». Τον βανδαλισμό των έργων από τον βουλευτή της Νίκης κατήγγειλαν με ανακοινώσεις τους το ΠΑΣΟΚ, ο ΣΥΡΙΖΑ, το ΚΚΕ και η Νέα Αριστερά.
Για την έκθεση στην Πινακοθήκη είχε εκφράσει τις έντονες διαμαρτυρίες του και ο μητροπολίτης Κερκύρας, Παξών και Διαποντίων Νήσων κ. Νεκτάριος.
Πάντως, η λειτουργία της Εθνικής Πινακοθήκης αναστέλλεται προσωρινά λόγω της επίθεσης. Ας θυμίσουμε ότι στη συγκεκριμένη ομαδική έκθεση περιλαμβάνονται έργα σύγχρονων καλλιτεχνών που από διαφορετικές αφετηρίες εικονίζουν το υβριδικό και το γκροτέσκο με κινητήριο μοχλό τις σειρές των χαρακτικών έργων του Γκόγια που εκτίθενται στο μουσείο. Στον κατάλογο της έκθεσης για το «Αλλόκοτο» αναφέρεται ότι στη σειρά των «Εικονισμάτων» ο 53χρονος χαράκτης Χριστόφορος Κατσαδιώτης «πραγματεύεται εκ νέου την αγιογραφική παράδοση του ζωομορφισμού και των έφιππων δρακοντοκτόνων Αγίων […]».
«Δεν είναι κανείς υποχρεωμένος να συμφωνήσει μαζί μου»
Της Κριστιν Στάρμεϊ
Η «Κ» επικοινώνησε με τον καλλιτέχνη Χριστόφορο Κατσαδιώτη και του ζήτησε να σχολιάσει τον πρωτοφανή βανδαλισμό των έργων του: «Ο καλλιτέχνης έχει δικαίωμα να εκφράσει την προσωπική του άποψη, να αντιδράσει και να θέσει με αυτόν τον τρόπο τα δικά του ερωτήματα π.χ. στο άκουσμα όσων πολέμων γίνονται με δικαιολογία την καθαρότητα και τη δικαιοσύνη του ενίοτε Θεού. Πώς η κοινωνία (πολιτική) χρησιμοποιεί τη θρησκεία για να συντονίσει και να μαντρώσει τις μάζες με απειλές, φόβο και σκοταδισμό. Εφόσον η θρησκεία αντιμετωπίζει τον πιστό εκ των προτέρων ως αμαρτωλό, και αν δεν ενταχθεί υπακούοντας σε αυτήν η παράδοση λέει πως θα κριθεί και θα πάει στην αιώνια κόλαση, αποτελεί εκφοβισμό. Μια θρησκεία και μια κοινωνία που μας εκπαιδεύει να είμαστε σχεδόν εκ γενετής φοβισμένοι και ενοχοποιημένοι…
»Επίσης, οι βιογραφίες των αγίων, αλλά και οι στρατιωτικές περιβολές τους με όπλα εποχής, όπως αυτοί εικονίζονται στις εκκλησίες, μου δημιουργούν την τεράστια απορία πώς αυτοί οι άνθρωποι μπορούν να μεταφέρουν τον λόγο του Θεού, της ειρήνης, του αλληλοσεβασμού, της αγάπης και της αρμονίας, εφόσον οι ίδιοι είναι ικανοί να σκοτώνουν, μάλιστα πολλοί από αυτούς ανήκαν σε τάγματα εφόδου και είχαν διακριθεί για τα πολεμικά τους κατορθώματα… Είναι οι ίδιοι που μας απειλούν πως αν δεν είμαστε και εμείς με το μέρος τους, θα βρεθούμε αντιμέτωποι με χιλιάδες δεινά… Μια μόνιμη απειλή, λοιπόν, από φαντάσματα και μυθοπλασίες… Σκεφτείτε πόσοι πόλεμοι γίνονται ακόμη και σήμερα με θρησκευτικό μανδύα. Η θρησκεία για μένα αποτελεί το πιο κιτς στοιχείο της λαογραφίας μας, γεμάτη θαύματα, τραγωδίες και κατάρες, είναι η σύγχρονη μυθολογία μας.
»Ο τρόπος έκφρασης στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι ποιητικός χωρίς να απεικονίζει κάτι προσβλητικό.
»Φυσικά και δεν είναι κανείς υποχρεωμένος να συμφωνήσει μαζί μου, ούτε ιδεολογικά ούτε αισθητικά. Είναι όμως η δική μου οπτική και ο ρόλος του καλλιτέχνη είναι να θέτει απόψεις και ερωτήματα».
