Εντυπη έκδοση. Ως κατάσταση κρίσης περιέγραψε ο γενικός γραμματέας Μεταναστευτικής Πολιτικής, Μάνος Λογοθέτης, τις αυξημένες αφίξεις ασυνόδευτων ανηλίκων στην Ελλάδα, οι οποίες μάλιστα βαίνουν αυξανόμενες ειδικά τους τελευταίους μήνες. Οι θέσεις φιλοξενίας σε κέντρα τα οποία είναι κατάλληλα για ανηλίκους δεν ξεπερνούν τις 1.500, με αποτέλεσμα πολλά ανήλικα άτομα να διαμένουν είτε σε ΚΥΤ (Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης) στα νησιά είτε σε κέντρα φιλοξενίας σε όλη τη χώρα, τα οποία όμως δεν πληρούν τις αναγκαίες προδιαγραφές. Με βάση τα στοιχεία του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου που δημοσιεύθηκαν την προηγούμενη εβδομάδα, τον τελευταίο χρόνο έχουν υποβληθεί 5.139 αιτήματα ασύλου ασυνόδευτων ανηλίκων. Περίπου το 60% των αιτούντων έχει αιγυπτιακή υπηκοότητα. Πηγές του υπουργείου πάντως ανέφεραν ότι ο συνολικός αριθμός των ασυνόδευτων ανηλίκων που διαβιούν σε κάποιου είδους δομή του ελληνικού κράτους είναι 2.641, εκ των οποίων 585 Αιγύπτιοι.
Επακόλουθο της κατάστασης ασφυξίας που έχει δημιουργηθεί είναι και η συμπλοκή μεταναστών, κατά κύριο λόγο ανηλίκων, που σημειώθηκε χθες τη νύχτα στη Μαλακάσα. Στο ίδιο κέντρο φιλοξενίας τον προηγούμενο Δεκέμβριο σημειώθηκε το περιστατικό του βιασμού ενός 16χρονου από έξι Αιγυπτίους, ενώ τα επεισόδια ανάμεσα σε ομάδες που συγκροτούν οι ανήλικοι είναι συχνά. Το βράδυ της προηγούμενης Κυριακής ξέσπασε καβγάς μεταξύ ομάδων Αιγυπτίων ανηλίκων, ο οποίος πολύ γρήγορα εξελίχθηκε σε εκτεταμένη συμπλοκή 60-70 ατόμων. Εννέα άτομα νοσηλεύονται στο νοσοκομείο, ενώ μεγάλο μέρος των υποδομών της δομής έχει καταστραφεί. Στη Μαλακάσα διαμένουν συνολικά 308 ασυνόδευτοι ανήλικοι και από αυτούς οι 266 έχουν αιγυπτιακή υπηκοότητα. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία από τα ΚΥΤ στα νησιά, στη Σάμο βρίσκονται 244 ασυνόδευτοι ανήλικοι εκ των οποίων 204 Αιγύπτιοι, στην Κω 170 εκ των οποίων 156 Αιγύπτιοι, και στη Λέρο 169 εκ των οποίων οι 157 είναι Αιγύπτιοι. Σε κέντρα φιλοξενίας ασυνόδευτων επίσης φιλοξενούνται 707 Αιγύπτιοι.
Πηγές του υπουργείου Μετανάστευσης αναφέρουν ότι υπάρχει μεγάλη δυσκολία στη διαχείριση αυτού του πληθυσμού, «οι οποίοι παρότι ανήλικοι θέλουν να βγουν εκτός των δομών και είναι αποφασισμένοι να διεκδικήσουν την ελευθερία τους».
«Ζητήσαμε τη συνδρομή και των άλλων κρατών-μελών για να μετεγκατασταθεί κάποιος αριθμός ανηλίκων, αλλά δεν υπήρξε ανταπόκριση», λέει στην «Κ» ο Ηρακλής Μοσκώφ, γ.γ. Ευάλωτων Πολιτών και Θεσμικής Προστασίας.
Ας σημειωθεί ότι προκειμένου να υπάρξει πλήρης εικόνα του προβλήματος, την προηγούμενη εβδομάδα περίπου 300 άτομα έφτασαν στη Γαύδο και από εκεί μεταφέρθηκαν στην Κρήτη, εκ των οποίων περίπου οι μισοί ήταν ασυνόδευτοι ανήλικοι από την Αίγυπτο. «Εξαιτίας του αυξημένου πληθυσμού, έχουμε πολλά προβλήματα», σημείωσε χαρακτηριστικά ο Ηρακλής Μοσκώφ, γενικός γραμματέας Ευάλωτων Πολιτών και Θεσμικής Προστασίας του υπουργείου Μετανάστευσης, μιλώντας χθες σε ημερίδα που διοργάνωσε η ΜΚΟ ΜΕΤΑδραση για την εφαρμογή του συστήματος της Επιτροπείας για τους ασυνόδευτους ανηλίκους που φθάνουν στην Ελλάδα. «Λόγω του υπερπληθυσμού ασυνόδευτων ανηλίκων που υπάρχει στη χώρα, απευθυνθήκαμε στην Ε.Ε. και ζητήσαμε τη συνδρομή και των άλλων κρατών-μελών προκειμένου να μετεγκατασταθεί κάποιος αριθμός ανηλίκων, αλλά δεν υπήρξε καμία ανταπόκριση», τόνισε ο κ. Μοσκώφ. Το 2020-22 είχε οργανωθεί από το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου πρόγραμμα εθελοντικής μετεγκατάστασης μέσω του οποίου 1.450 ασυνόδευτα παιδιά σε διάστημα 2 ετών μεταφέρθηκαν από την Ελλάδα σε 13 χώρες της Ε.Ε. Ομως το κλίμα έκτοτε έχει αλλάξει και καμία κυβέρνηση κράτους-μέλους δεν θέλει εθελοντικά να φιλοξενήσει εφήβους, οι οποίοι πολλές φορές εκδηλώνουν παραβατική συμπεριφορά. «Υπάρχει πλέον καχυποψία και προκατάληψη σε σχέση με τους πρόσφυγες και μετανάστες», ανέφερε ο γενικός γραμματέας.
Οικογενειακές επανενώσεις
Με ρυθμούς χελώνας κινείται επίσης και το πρόγραμμα οικογενειακών επανενώσεων που θα έδινε τη δυνατότητα μερικά από τα παιδιά να ταξιδέψουν σε χώρες όπου βρίσκονται συγγενείς τους και έτσι να βρεθούν σε ένα πλαίσιο που θα βοηθούσε στην ένταξή τους. Τον τελευταίο ενάμιση χρόνο έχουν πραγματοποιηθεί 130 οικογενειακές επανενώσεις.
Ο κ. Μάνος Λογοθέτης μιλώντας στην ημερίδα τόνισε ότι χρειάζεται να ενεργοποιηθεί και ένας μηχανισμός επιστροφών ειδικά για εκείνους που εκδηλώνουν έντονα παραβατική συμπεριφορά. «Θα πρέπει εμείς να προσπαθούμε για την ένταξη αλλά και εκείνοι από την πλευρά τους να την επιθυμούν και να προσπαθούν. Υπάρχει όριο στο πόσα μπορούμε να κάνουμε», σημείωσε. Προσέθεσε επίσης τον παράγοντα χρηματοδότηση όσον αφορά τη διαχείριση αυτού του πληθυσμού, σημειώνοντας ότι «δεν υπάρχουν απεριόριστα κονδύλια, ούτε από την Ευρωπαϊκή Ενωση».
Υποστήριξη και προστασία με το σύστημα επιτροπείας
Το Εθνικό Σύστημα Επιτροπείας για ασυνόδευτους ανηλίκους, το οποίο εφαρμόζεται από την αρχή του 2024, αποτελεί ένα μεγάλο βήμα για την προστασία των παιδιών, ωστόσο, η εφαρμογή του αντιμετωπίζει πολλές δυσκολίες. Σήμερα το σύστημα προβλέπει 180 επιτρόπους, καθένας από τους οποίους μπορεί να έχει υπό την εποπτεία του έως και 15 παιδιά. Τη διαδικασία της επιτροπείας έχουν αναλάβει οι ΜΚΟ, ΜΕΤΑδρασις και ΠΡΑΞΙΣ. Οπως επισήμανε η πρόεδρος της ΜΕΤΑδρασις Λώρα Παππά, μιλώντας στη σχετική ημερίδα, «πρέπει να σημειώσουμε ότι δεν έχουν όλες οι χώρες της Ε.Ε. θεσμοθετήσει την επιτροπεία για τα ασυνόδευτα παιδιά. Εμείς με όλες τις δυσκολίες καταφέραμε να το κάνουμε».
Ο ρόλος του ανθρώπου που έχει αναλάβει τον ρόλο του επιτρόπου είναι να υποστηρίζει το παιδί στη διαδικασία υποβολής αίτησης για διεθνή προστασία, στις διαδικασίες οικογενειακής επανένωσης, συνεργάζεται και διασυνδέει το παιδί με τις αρμόδιες αρχές και φροντίζει για την εγγραφή του σε σχολείο για να συμμετέχει στην τυπική ή μη τυπική εκπαίδευση. Είναι δηλαδή ένας ενήλικος που αναλαμβάνει να βοηθήσει και να υποστηρίξει το παιδί στην καθημερινότητα, ακόμη και αν υποστεί βία ή χρειάζεται κάτι ιδιαίτερο σε σχέση με την κατάσταση στην οποία βρίσκεται. Για παράδειγμα, επίτροποι συνοδεύουν τα παιδιά στα δικαστήρια σε περίπτωση που χρειαστούν δικαστικές διαδικασίες. Η διαδικασία των οικογενειακών επανενώσεων αποτελεί μια εξαιρετικά σημαντική αλλά και δύσκολη διαδικασία για τους επιτρόπους, που θα πρέπει να υποστηρίξουν τον ανήλικο και να βοηθήσουν στη συλλογή πληροφοριών και στην απόδειξη των οικογενειακών δεσμών. «Είναι σημαντικό να οριστικοποιηθεί η διαδικασία και να είναι ίδια για όλα τα κράτη-μέλη», τόνισε η κ. Παππά, εξηγώντας ότι «κάποια κράτη ζητούν DNA των παιδιών και άλλα όχι».
