Πραγματική αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος, σε μονάδες αγοραστικής δύναμης, 2,5% είχαν το 9μηνο Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου 2024 τα ελληνικά νοικοκυριά. Η ονομαστική αύξηση ήταν 5,6%. Ωστόσο, αυτή διοχετεύθηκε στο σύνολό της στην κατανάλωση, ενώ η αποταμίευση ήταν αρνητική, διαιωνίζοντας ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας, με επιπτώσεις στις επενδύσεις, στην ανάπτυξη και στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών.
Τα σχετικά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ ανέλυσε η Eurobank στην εβδομαδιαία έκδοσή της «7 Ημέρες Οικονομία» (επικεφαλής οικονομολόγος Τάσος Αναστασάτος), επισημαίνοντας ότι «η αρνητική αποταμίευση του θεσμικού τομέα των νοικοκυριών στην Ελλάδα αποτελεί ένα δομικό πρόβλημα της οικονομίας εδώ και πολλά χρόνια. Εξαίρεση αποτελεί η περίοδος της πανδημίας, ωστόσο τότε η θετική αποταμιευτική ροή ήταν περισσότερο ακούσια, λόγω των lockdowns, παρά εκούσια. Η αρνητική αποταμίευση των νοικοκυριών στερεί πόρους για την εγχώρια χρηματοδότηση των επενδύσεων, με αποτέλεσμα η οικονομία να προσφεύγει εν μέρει στον εξωτερικό δανεισμό».
Σύμφωνα με τα στοιχεία, η κατανάλωση διατηρεί ακλόνητη τη δυναμική της. Στο 9μηνο σημείωσε πραγματική αύξηση σε ετήσια βάση 2% και σε τρέχουσες τιμές 5,6%, κυρίως χάρη στην ενίσχυση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών. Το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών είναι αυτό που διατίθεται προς κατανάλωση και αποταμίευση, όπως εξηγεί ο αναλυτής Στυλιανός Γώγος, και η αύξησή του στο 9μηνο είναι αποτέλεσμα κυρίως της αύξησης των αμοιβών εξαρτημένης εργασίας.
Αναλυτικότερα, σύμφωνα με τους «μη χρηματοοικονομικούς λογαριασμούς θεσμικών τομέων» της ΕΛΣΤΑΤ, που επεξεργάστηκε η Eurobank, η αύξηση των αμοιβών εξαρτημένης εργασίας συνεισέφερε κατά 4,3 ποσοστιαίες μονάδες στην αύξηση του ονομαστικού διαθέσιμου εισοδήματος κατά 5,6%. Κι αυτό γιατί οι αμοιβές εξαρτημένης εργασίας αυξήθηκαν από τα 55,4 δισ. ευρώ στο 9μηνο του 2023 στα 60,3 δισ. ευρώ στο 9μηνο του 2024, ήτοι κατά 8,9%. Οπως επισημαίνει ο συγγραφέας, η αύξηση του εισοδήματος εξαρτημένης εργασίας αντανακλά κυρίως την ενίσχυση των αμοιβών ανά απασχολούμενο κατά 7,7%, καθότι η απασχόληση, πλην αυτοαπασχολουμένων, αυξήθηκε κατά 1%.
Το σύνολο της αύξησης διοχετεύθηκε στην κατανάλωση, ενώ η αποταμίευση ήταν αρνητική.
Ακολουθεί από πλευράς συνεισφοράς στην αύξηση του ονομαστικού διαθέσιμου εισοδήματος το μεικτό εισόδημα, που συνεισέφερε 1,5 ποσοστιαία μονάδα, καθώς αυξήθηκε από 38 δισ. ευρώ σε 39,7 δισ. ευρώ, ήτοι κατά 4,4%, πάντα το 9μηνο σε ετήσια βάση. Την τρίτη μεγαλύτερη συνεισφορά είχε το καθαρό εισόδημα περιουσίας, που αυξήθηκε από 13,3 δισ. ευρώ σε 13,9 δισ. ευρώ.
Συνολικά, το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών αυξήθηκε στα 119,4 δισ. ευρώ το 9μηνο του 2024 από 113,1 δισ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2023. Αντίστοιχα, η κατανάλωση αυξήθηκε στα 122,1 δισ. ευρώ από 115,6 δισ. ευρώ. Ως εκ τούτου, σημειώνει η έκδοση, η αποταμίευση παρέμεινε σε αρνητικό έδαφος -2,6 δισ. ευρώ ή -2,2% του διαθέσιμου εισοδήματος, από -2,5 δισ. ευρώ ή -2,2% του διαθέσιμου εισοδήματος την αντίστοιχη περίοδο του 2023.
Το θέμα της αρνητικής αποταμίευσης έχει αναδείξει με έμφαση ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας. Μεταξύ άλλων, σε σχετική εκδήλωση, τον περασμένο Μάιο, της Eurobank είχε υποστηρίξει ότι η αποταμίευση πρέπει να ανέβει σε θετικό έδαφος 9%.
Συγκρίνοντας με τα προ πανδημίας επίπεδα, το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα του 9μήνου 2024 είναι ενισχυμένο κατά 9,5% σε σύγκριση με το 9μηνο του 2019.
Σημειώνεται, πάντως, ότι τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ έδειχναν πως η αποταμίευση πέρασε οριακά σε θετικό έδαφος το γ΄ τρίμηνο, 0,8%, για πρώτη φορά από το 2022. Μένει να φανεί εάν θα υπάρξει συνέχεια. Σύμφωνα, εξάλλου, με τη Eurostat, οι αποταμιεύσεις αυξήθηκαν το γ΄ τρίμηνο σε σύγκριση με το β΄ τρίμηνο κατά 1,9%, έναντι μείωσης κατά 0,3% στην Ευρωζώνη.
