Εικόνα ενεργειακής κρίσης εμφανίζει από χθες ο ευρωπαϊκός χάρτης των χονδρεμπορικών αγορών ρεύματος. Ακόμη και στις παραδοσιακά φθηνές σκανδιναβικές αγορές, όπως της Σουηδίας και της Δανίας, η τιμή της μεγαβατώρας ξεπέρασε χθες τα 100 ευρώ και τα 150 ευρώ αντιστοίχως. Στη Γερμανία και τη Γαλλία η τιμή ξεπέρασε χθες τα 154 ευρώ, αγγίζοντας τα υψηλά επίπεδα της αγοράς της Ελλάδας και των άλλων χωρών της νοτιοανατολικής Ευρώπης.Σήμερα σε επίπεδα άνω των 140 ευρώ κινούνται οι περισσότερες ευρωπαϊκές αγορές και πάνω από τα 145 ευρώ οι χώρες των Βαλκανίων.
Στην Ελλάδα η μέση τιμή ρεύματος στη χονδρεμπορική αγορά υποχώρησε σήμερα στα 140,29 ευρώ/μεγαβατώρα, με την ανοδική ωστόσο πορεία του Ιανουαρίου να συνεχίζεται. Τις πρώτες τέσσερις ημέρες του Φεβρουαρίου η μέση τιμή μεγαβατώρας διαμορφώνεται στα 139,45 ευρώ από τα 135,13 ευρώ του Ιανουαρίου και τα 129,8 ευρώ του Δεκεμβρίου.
Η άνοδος των τιμών σε όλη την Ευρώπη είναι αποτέλεσμα μιας νέας συνθήκης, που δεν προβλέπεται να βελτιωθεί τουλάχιστον μέχρι να τελειώσει η χειμερινή περίοδος. Η Ευρώπη αναζητεί προμήθειες LNG για να αντιμετωπίσει τον βαρύ χειμώνα, ενώ τα αποθέματα φυσικού αερίου εξαντλούνται ταχύτατα στις αποθήκες της με το τέλος της διαμετακόμισης ρωσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας.
Η Ευρώπη αναζητεί προμήθειες LNG για να αντιμετωπίσει τον βαρύ χειμώνα, ενώ τα αποθέματα φυσικού αερίου εξαντλούνται.
Η τιμή του φυσικού αερίου στον ολλανδικό κόμβο TTF εκτινάχθηκε την περασμένη εβδομάδα έως και τα 54,2 ευρώ/μεγαβατώρα, καταγράφοντας υψηλό 15 μηνών, εν μέσω ανησυχιών για την ταχεία μείωση των αποθεμάτων.
Η αναπλήρωση των αποθεμάτων στο 90% με βάση τον στόχο που έχει τεθεί, σημαίνει ότι τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. θα βρεθούν αντιμέτωπα με ένα σκληρό ανταγωνισμό από άλλους καταναλωτές εν μέσω στενότητας της παγκόσμιας αγοράς αερίου, παράγοντας που θα ασκήσει περαιτέρω πιέσεις στις τιμές, τόσο του φυσικού αερίου όσο και του ρεύματος. Η εξέλιξη αυτή αναμένεται να ενισχύσει τις φωνές αμφισβήτησης της βιωσιμότητας του μοντέλου λειτουργίας της ενεργειακής αγοράς και να διχάσει περαιτέρω το ευρωπαϊκό μπλοκ, σε μια συγκυρία που οι απειλές Τραμπ για επιβολή εμπορικών δασμών απαιτούν περισσότερο από ποτέ τη μέγιστη δυνατή συσπείρωση.
Αυτό που αμφισβητείται είναι το κατά πόσον η διασυνδεδεμένη αγορά ηλεκτρικής ενέργειας λειτουργεί προς όφελος όλων των χωρών ή αν κάποιες επωφελούνται εις βάρος άλλων. Το ζήτημα που έχει αναδείξει πρώτη η Ελλάδα από κοινού με τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, με αφορμή τη θερινή κρίση τιμών στην περιοχή της νοτιοανατολικής Ευρώπης, με αίτημα την ενίσχυση των διασυνδέσεων με την Κεντρική Ευρώπη, τίθεται το τελευταίο διάστημα από τη βόρεια άκρη της Ευρώπης, αλλά από την ανάποδη. Σουηδία και Νορβηγία (συμμετέχει στην ενιαία ευρωπαϊκή αγορά, παρότι δεν είναι μέλος της Ε.Ε.) έχουν ευθέως διαμηνύσει ότι θα προστατέψουν τους καταναλωτές τους από τις υψηλές τιμές που τους μεταφέρουν οι εξαγωγές στη Γερμανία και τις άλλες ευρωπαϊκές αγορές. Το πρόβλημα συνδέεται με το έλλειμμα ενέργειας που παρατηρείται σε μεγάλες αγορές όπως η Γερμανία, καθώς η διακοπτόμενη παραγωγή των ΑΠΕ δεν μπορεί να υποκαταστήσει την απόσυρση ισχύος από πυρηνικούς και ανθρακικούς σταθμούς, με αποτέλεσμα η ανισορροπία αυτή να μεταφέρεται μέσω της ενοποίησης των αγορών σε χώρες με επάρκεια ισχύος, ανεβάζοντας τις τιμές. Στα καθ’ ημάς, οι τιμές που ανακοίνωσαν οι πάροχοι στα πράσινα τιμολόγια του Φεβρουαρίου διαμορφώνονται σε μέσα επίπεδα κατά 2% υψηλότερα από αυτές του Ιανουαρίου, καθώς οι δύο μεγάλοι πάροχοι (ΔΕΗ και Protergia) διατήρησαν αμετάβλητες τις τιμές τους.
Με την κρατική επιδότηση, που σύμφωνα με πληροφορίες θα κυμανθεί στα επίπεδα του Ιανουαρίου (1,5 λεπτό/κιλοβατώρα), οι τιμές για τη μεγάλη γκάμα των καταναλωτών θα διαμορφωθούν και τον Φεβρουάριο λίγο πάνω από τα 14 λεπτά/κιλοβατώρα. Για τις μικρές επιχειρήσεις οι επιδοτήσεις θα δοθούν τον Μάρτιο αναδρομικά για το τρίμηνο Δεκεμβρίου, Ιανουαρίου, Φεβρουαρίου. Το ΥΠΕΝ σχεδιάζει κλιμακωτή επιδότηση με βάση τον τζίρο, καλύπτοντας επιχειρήσεις με ετήσιο τζίρο έως και τα 10 εκατ., το ύψος του οποίου θα πιστοποιείται στην ηλεκτρονική πλατφόρμα του ΔΕΔΔΗΕ με υπεύθυνη δήλωση.
