Εύκολη στα λόγια, σύνθετη στην πράξη. Η προεκλογική εξαγγελία του Ντόναλντ Τραμπ για «τη μεγαλύτερη απέλαση στην ιστορία των ΗΠΑ» έρχεται σύντομα αντιμέτωπη με τη δημογραφική και κατ’ επέκταση οικονομική πραγματικότητα που διαμορφώνουν οι στατιστικές για τη συμβολή των μεταναστών στην αμερικανική οικονομία.
Σύμφωνα με το Εθνικό Ιδρυμα για την Αμερικανική Πολιτική – NFAP, τα τελευταία πέντε χρόνια, στο εργατικό δυναμικό των ΗΠΑ προστέθηκαν 3,6 εκατ. εργαζόμενοι που γεννήθηκαν στο εξωτερικό, έναντι μόλις 479.000 εργαζομένων που γεννήθηκαν στις ΗΠΑ. Αυτό συνεπάγεται ότι οι μετανάστες εργαζόμενοι πιστώνονται το 88% της συνολικής αύξησης του εργατικού δυναμικού στις ΗΠΑ από το 2019.
Ειδικότερα, σύμφωνα με το Γραφείο Στατιστικών Εργασίας των ΗΠΑ, οι αλλοδαποί εργαζόμενοι –συμπεριλαμβανομένων όσων εργάζονται χωρίς έγγραφα– ανέρχονται συνολικά σε 29,1 εκατ. απασχολούμενους και έτσι αντιπροσωπεύουν σχεδόν το 20% του εργατικού δυναμικού.
Ως εκ τούτου, χωρίς τη συμμετοχή των μεταναστών στην αμερικανική οικονομία, οι ΗΠΑ θα έχαναν το –υπ’ αυτήν την έννοια– συγκριτικό τους πλεονέκτημα έναντι της ευρωπαϊκής οικονομίας, καθώς μέχρι σήμερα έχουν καταφέρει να αμβλύνουν τις συνέπειες της δημογραφικής τους γήρανσης με την εισαγωγή αλλοδαπών στο εργατικό δυναμικό που υποστηρίζει την ανάπτυξη. Υπάρχει όμως και μία ακόμη διάσταση, που καθιστά περίπλοκη την πρόθεση της ομάδας Τραμπ να απελάσει μαζικά μετανάστες από την αμερικανική αγορά. Υπολογισμοί ειδικών στις ΗΠΑ κάνουν λόγο για διαδικαστικό κόστος άνω των 500 δισ. δολαρίων που απαιτούνται για την υλοποίηση του επίμαχου σχεδίου στο πεδίο. Κυρίως όμως εκτιμάται πως η εφαρμογή του, πέρα από τις ελλείψεις εργατικών χεριών, θα οδηγούσε σε ετήσιες απώλειες δισ. δολαρίων από φορολογικά έσοδα. Συνολικά, έχει μετρηθεί ότι το αμερικανικό ΑΕΠ θα μειωνόταν κατά 5,1 τρισ. δολάρια μέσα στην επόμενη δεκαετία.
Και αυτό διότι, σύμφωνα με τα στοιχεία από την έρευνα αμερικανικής κοινότητας (ACS) για το 2022, οι μετανάστες στις ΗΠΑ καταβάλλουν 382,9 δισ. δολάρια σε ομοσπονδιακούς φόρους και 196,3 δισ. δολάρια σε πολιτειακούς και τοπικούς φόρους. Οι μετανάστες που εργάζονται χωρίς έγγραφα και χρησιμοποιούν τους ατομικούς αριθμούς φορολογικού μητρώου (ITIN) πλήρωσαν το ίδιο έτος 59,4 δισ. δολάρια σε ομοσπονδιακούς φόρους και 13,6 δισ. δολάρια σε πολιτειακούς και τοπικούς φόρους. Επιπλέον, κατέβαλαν 25,7 δισ. δολάρια σε φόρους κοινωνικής ασφάλισης και 6,4 δισ. δολάρια σε φόρους ιατρικής περίθαλψης. Οι μετανάστες χωρίς έγγραφα στις ΗΠΑ είναι 8 εκατ. και αποτελούν το 5% του εργατικού δυναμικού.
Το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου «δουλεύει» με την πρόβλεψη ότι υπό κανονικές συνθήκες την επόμενη δεκαετία οι μετανάστες θα υποστηρίξουν τη ροή τρισ. δολαρίων στην αμερικανική οικονομία: «Λόγω της προβλεπόμενης αύξησης 5,2 εκατ. εργαζομένων μεταναστών έως το 2033, το ΑΕΠ θα αυξηθεί κατά 8,7 τρισ. δολάρια την ίδια χρονική περίοδο, με τους ομοσπονδιακούς φόρους να αυξάνονται κατά 1,2 τρισ. δολάρια και τα ομοσπονδιακά ελλείμματα να μειώνονται κατά 900 δισ. δολάρια». Οι μετανάστες εργαζόμενοι ανήκουν άλλωστε στους κεντρικούς παράγοντες που βρίσκονται πίσω από την ανάκαμψη της αμερικανικής οικονομίας μετά την πανδημία και τη μείωση του πληθωρισμού. Θεωρείται μάλιστα ότι η συμμετοχή των μεταναστών στην οικονομία είναι από τους βασικούς λόγους για τους οποίους ο Ντόναλντ Τραμπ κληρονομεί σήμερα μια ισχυροποιημένη οικονομία, που θα διευκολύνει το έργο του. Σημειωτέον, τον Δεκέμβριο προστέθηκαν στην αγορά εργασίας 250.000 νέες θέσεις – η ανεργία στις ΗΠΑ είναι σήμερα 4%.
Σε αντίθεση με τους Αμερικανούς υπηκόους, οι οποίοι κατά βάσιν απασχολούνται σε διοικητικές θέσεις, στις πωλήσεις και στα επαγγέλματα γραφείου, οι αλλοδαποί εργαζόμενοι συναντώνται σε κλάδους όπως φιλοξενία και υπηρεσίες, υγειονομική περίθαλψη και φροντίδα, κατασκευές, γεωργία και μεταφορές. Σχεδόν οι μισοί μετανάστες εργαζόμενοι στις ΗΠΑ είναι ισπανόφωνοι. Περίπου το 1/4 είναι ασιατικής καταγωγής. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο κατασκευαστικός τομέας στις ΗΠΑ αναμένεται ούτως ή άλλως να αντιμετωπίσει έλλειψη άνω των 500.000 εργαζομένων το 2025, χωρίς να συνυπολογίζεται το σενάριο των μαζικών απελάσεων – το 25% των εργατών στην αμερικανική οικοδομή είναι μετανάστες.
Οι μετανάστες στις ΗΠΑ όμως ξεκινούν και τη δική τους επιχείρηση. Παρότι αποτελούν το 13,8% του αμερικανικού πληθυσμού, αντιπροσωπεύουν 1 στους 5 νέους επιχειρηματίες, δημιουργώντας έσοδα 110 δισ. δολαρίων – στοιχεία του 2022. Εξάλλου, μετανάστες υψηλής εξειδίκευσης έχουν παρουσία σε κρίσιμες θέσεις στους τεχνολογικούς κολοσσούς των ΗΠΑ.
Εμφύλιος στο MAGA
Μάλιστα, λίγες μέρες πριν από την ορκωμοσία του Ντόναλντ Τραμπ, το μεταναστευτικό ανάγεται σε αντικείμενο εσωτερικής αντιπαράθεσης στην πολιτική ομάδα του. Οι Έλον Μασκ και Βίβεκ Ραμασουάμι, οι οποίοι έχουν αναλάβει το Τμήμα Κυβερνητικής Αποτελεσματικότητας – DOGE, υποστήριξαν ευθέως την επέκταση του προγράμματος βίζας για εργαζόμενους υψηλής εξειδίκευσης, τονίζοντας ότι οι εταιρείες τεχνολογίας -συμπεριλαμβανομένων εκείνων που ανήκουν στον ίδιο τον Μασκ- βασίζονται σε ξένους εργαζόμενους για να λειτουργήσουν. Η συγκεκριμένη τοποθέτηση έχει εξοργίσει ορισμένους από τους πιο πιστούς υποστηρικτές του Τραμπ, οι οποίοι περιμένουν τη νέα αμερικανική κυβέρνηση να εφαρμόσει μια άτεγκτη μεταναστευτική πολιτική στο όνομα του Αμερικανού εργαζόμενου.
Από τις πιο χαρακτηριστικές ήταν η παρέμβαση του σκληροπυρηνικού πρώην συμβούλου του Τραμπ, Στιβ Μπάνον. «Ο Μασκ είναι ένας πραγματικά κακός τύπος. Το έκανα προσωπική μου υπόθεση να τον γκρεμίσω. Θα φροντίσω να φύγει πριν την ημέρα της ορκωμοσίας», ανέφερε χαρακτηριστικά, στο πλαίσιο μιας θεμελιώδους αντιπαράθεσης στο εσωτερικό της ομάδας Make America Great Again – MAGA.
Σημειωτέον, ο Μασκ δήλωσε ότι οι αμερικανικές εταιρείες τεχνολογίας χρειάζονται διπλάσιο αριθμό μηχανικών από αυτόν που εργάζεται σήμερα στις ΗΠΑ και έφερε ως παράδειγμα μια επαγγελματική αθλητική ομάδα η οποία αντλεί τα καλύτερα ταλέντα από όλο τον κόσμο.
