REUTERS, A.P.
21.01.2025 • 06:32
Με την υπόσχεση ότι θα φέρει μια «χρυσή εποχή της Αμερικής» και την εξαγγελία μιας συντηρητικής «επανάστασης της κοινής λογικής» σφράγισε ο Ντόναλντ Τραμπ την ομιλία που εκφώνησε χθες μετά την ορκωμοσία του ως 47ου προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών.
Πιο ήπιος στους τόνους του, αλλά ακόμη περισσότερο σκληρός, επί της ουσίας, απέναντι στους πολιτικούς του αντιπάλους σε σύγκριση με την αντίστοιχη ομιλία της πρώτης ορκωμοσίας του, το 2017, δεν δίστασε να χαρακτηρίσει την 20ή Ιανουαρίου του 2025 «Ημέρα Απελευθέρωσης» της Αμερικής, με δηλητηριώδεις αιχμές εναντίον ενός «ριζοσπαστικού και διεφθαρμένου κατεστημένου», το οποίο κατηγόρησε για ανικανότητα και «προδοσία». Χωρίς να αναφερθεί ονομαστικά στον απερχόμενο πρόεδρο Τζο Μπάιντεν, κατηγόρησε τους Δημοκρατικούς για «εργαλειοποίηση του υπουργείου Δικαιοσύνης» με αφορμή τις εναντίον του ποινικές διώξεις.
Αίσθηση προκάλεσε η αναφορά στην απόπειρα δολοφονίας του, το περασμένο καλοκαίρι, στην Πενσιλβάνια. «Ο Θεός είχε λόγο να με σώσει: ήταν για να κάνω την Αμερική μεγάλη ξανά», υποστήριξε ο Τραμπ, παραπέμποντας στο σύνθημα-κίνημα των ακραιφνών οπαδών του, το MAGA.
Οπως είχε προαναγγελθεί, από την πρώτη κιόλας ημέρα της δεύτερης θητείας του δρομολόγησε βροχή εκτελεστικών διαταγμάτων, με τον Ρεπουμπλικανό γερουσιαστή Τέξας Τεντ Κρουζ να κάνει λόγο για «Σοκ και Δέος» α λα Τραμπ. Ηδη στη διάρκεια της ομιλίας του είχε κηρύξει κατάσταση εκτάκτου ανάγκης στα σύνορα με το Μεξικό και προαναγγείλει την αποστολή ενόπλων δυνάμεων για την αναχαίτιση της παράτυπης μετανάστευσης, την οποία χαρακτήρισε «εισβολή» στο αμερικανικό έδαφος.
Μίλησε για «Ημέρα Απελευθέρωσης» και διακήρυξε ότι τον έσωσε ο Θεός, για να κάνει και πάλι μεγάλη την Αμερική.
Παράλληλα, εξήγγειλε άλλα διατάγματα που θα καθορίζουν ότι «υπάρχουν μόνο δύο φύλα, άνδρες και γυναίκες», κάτι που αναμένεται να πλήξει δικαιώματα των διεμφυλικών στον στρατό, στη διοίκηση και στη δημόσια υγεία. Επίσης υποσχέθηκε ότι θα επαναπροσληφθούν, και μάλιστα με αναδρομική καταβολή αποδοχών, δημόσιοι υπάλληλοι που είχαν χάσει τη δουλειά τους λόγω της αντίθεσής τους στον εμβολιασμό την περίοδο της πανδημίας.
Λίγο πριν από την έναρξη της τελετής ορκωμοσίας, αμερικανικά μέσα προανήγγειλαν την απόσυρση των ΗΠΑ από τη συμφωνία του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή. Στην ομιλία του, ο Τραμπ δεν έκανε ρητή αναφορά σε αυτό το ζήτημα, εξήγγειλε όμως «το τέλος του Πράσινου New Deal» και την πλήρη απελευθέρωση της εξόρυξης ορυκτών καυσίμων από τους όποιους περιβαλλοντικούς περιορισμούς – έριξε μάλιστα το σύνθημα που απευθυνόταν στις πετρελαιοβιομηχανίες «We will drill, baby, drill!» (θα τρυπήσουμε, μωρό μου, θα τρυπήσουμε!). Ανησυχίες προκάλεσαν και τα πρώτα δείγματα γραφής στην εξωτερική πολιτική. Επανερχόμενος στο ζήτημα που πρόσφατα άνοιξε για τη διώρυγα του Παναμά, υποσχέθηκε ότι «θα την πάρουμε πίσω» στη διάρκεια της τετραετίας – υπενθυμίζεται πως προ λίγων ημερών είχε απειλήσει ακόμη και με χρήση στρατιωτικής βίας. Επιπλέον, επιβεβαίωσε την επικείμενη μετονομασία του Κόλπου του Μεξικού σε Κόλπο της Αμερικής.
Στη χθεσινή ομιλία του Ντόναλντ Τραμπ, η Ευρώπη έλαμπε διά της απουσίας της, όπως και κάθε αναφορά στις παραδοσιακές διεθνείς συμμαχίες των ΗΠΑ. Επέμεινε στη στρατηγικής της επιβολής «δασμών και φόρων σε άλλες χώρες, ώστε να κάνουμε πιο πλούσιους τους δικούς μας πολίτες», και ανήγγειλε τη δημιουργία Υπηρεσίας Εξωτερικών Εσόδων (κάτι σαν εφορία εξωτερικού) που θα διαχειρίζεται αυτά τα λάφυρα.
Νωρίτερα είχε γίνει γνωστό από το επιτελείο του ότι η επιβολή δασμών δεν θα περιλαμβάνεται στην πρώτη δέσμη των εκτελεστικών διαταγμάτων του. Θα προηγηθεί μελέτη για το εξωτερικό εμπόριο των ΗΠΑ με Κίνα, Μεξικό και Καναδά. Κατά τα λοιπά, δεν είχε εκτενείς αναφορές στην εξωτερική πολιτική, πέραν της ευαρέσκειας που εξέφρασε για την κατάπαυση του πυρός στη Γάζα. Τόνισε, όμως, ότι εννοεί να λειτουργήσει ως «ειρηνοποιός και μεσολαβητής» και ότι «η επιτυχία μας θα μετριέται όχι μόνο με το σε πόσους πολέμους νικήσαμε, αλλά με το πόσους τερματίσαμε και σε πόσους δεν μπλέξαμε».
Εδωσε χάρη ο Μπάιντεν σε συγγενείς
Είκοσι δευτερόλεπτα προτού ολοκληρώσει τη θητεία του, ο Τζο Μπάιντεν έδωσε χάρη στα αδέλφια και στις συζύγους τους, ισχυριζόμενος ότι η οικογένειά του έχει υποστεί ανελέητες επιθέσεις και απειλές με μοναδικό κίνητρο να πληγεί ο ίδιος. «Δυστυχώς, δεν έχω λόγο να πιστεύω ότι αυτές οι επιθέσεις θα σταματήσουν». Τα πέντε μέλη της οικογενείας του που εξασφάλισαν ασυλία προκαταβολικά είναι ο αδελφός του Τζέιμς και η σύζυγός του Σάρα, η αδελφή του Βάλερι Μπάιντεν Οουενς και ο σύζυγός της Τζον Οουενς, αλλά και ο αδελφός του, Φράνσις Μπάιντεν. Ηταν μια αμφιλεγόμενη χρήση της προεδρικής εξουσίας εκ μέρους του τέως προέδρου, ειδικά αφού ουδείς εξ αυτών έχει κατηγορηθεί για οποιοδήποτε αδίκημα. Υπενθυμίζεται πως το ίδιο είχε πράξει ο τέως πρόεδρος και για τον γιο του Χάντερ, ο οποίος αντιμετώπιζε κατηγορίες για παράνομη οπλοκατοχή και φορολογικές παραβάσεις. Λίγο νωρίτερα, ο Μπάιντεν είχε θωρακίσει από πιθανές διώξεις τον δρα Αντονι Φάουτσι, επικεφαλής επιδημιολόγο στη διάρκεια της πανδημίας, τον στρατηγό Μαρκ Μάιλι, την εσωκομματική αντίπαλο του Τραμπ, Λιζ Τσέινι, και μέλη της κοινοβουλευτικής επιτροπής που ερεύνησαν την επιδρομή στο Καπιτώλιο την 6η Ιανουαρίου 2021. Ο Τραμπ, από την πλευρά του, έχει προαναγγείλει ότι θα απονείμει χάρη σε ορισμένους από τους πρωτεργάτες της αιματηρής εισβολής.
Ομαλή είσοδος σε τούνελ αβεβαιότητας
Τζο Μπάιντεν, 20 Ιανουαρίου 2021 – Ντόναλντ Τραμπ, 20 Ιανουαρίου 2025: η διαφορά δεν θα μπορούσε να είναι πιο θεαματική όχι μόνο για το γεγονός ότι η χθεσινή τελετή έλαβε χώρα στο εσωτερικό του Καπιτωλίου λόγω του σκληρού χιονιά.
Τέσσερα χρόνια νωρίτερα, το ιστορικό κτίριο είχε επισκευαστεί με εντατικούς ρυθμούς ύστερα από τις καταστροφές που είχαν προκαλέσει δύο εβδομάδες νωρίτερα μαινόμενοι οπαδοί του Τραμπ, πασχίζοντας να ανατρέψουν το αποτέλεσμα της λαϊκής ψήφου. Oσο για τον εκλεκτό τους, είχε φύγει από τον Λευκό Οίκο κατευθείαν για το Μαρ-α-Λάγκο, χωρίς να παρευρεθεί στην ορκωμοσία του διαδόχου του.
Σε αντίθεση με τον επεισοδιακό Ιανουάριο του 2021, η χθεσινή ημέρα γράφτηκε στα χρονικά ως υποδειγματικά ομαλή μεταβίβαση της εξουσίας. Ο Τζο Μπάιντεν και η σύζυγός του Τζιλ υποδέχθηκαν στον Λευκό Οίκο το ζεύγος Ντόναλντ και Μελάνια Τραμπ για το παραδοσιακό τσάι, προτού ο απερχόμενος και ο νέος πρόεδρος με τις συζύγους τους κατευθυνθούν προς το Καπιτώλιο για την τελετή της ορκωμοσίας. Το «παρών» έδωσαν και οι άλλοι τρεις πρώην πρόεδροι των ΗΠΑ – οι Δημοκρατικοί Μπιλ Κλίντον και Μπαράκ Ομπάμα και ο Ρεπουμπλικανός Τζορτζ Μπους. Με στωικότητα οι Μπάιντεν, Ομπάμα και Κλίντον άκουγαν επί μισή ώρα τον νέο πρόεδρο να περιγράφει εαυτόν ως τον άνθρωπο που θα σώσει την Αμερική από την «παρακμή».
Προηγουμένως ο Ντόναλντ Τραμπ ορκίστηκε, με το χέρι πάνω στη Βίβλο που κληρονόμησε από τη μητέρα του, ότι θα προστατεύει το Σύνταγμα, ενώ λίγο νωρίτερα τον αντίστοιχο όρκο είχε δώσει ο αντιπρόεδρός του, Τζ. Ντ. Βανς. Εντυπωσιακό ήταν το «παρών» των επιχειρηματικών ελίτ, με τους επικεφαλής των τεχνολογικών κολοσσών, όπως οι Ελον Μασκ, Μαρκ Ζούκερμπεργκ και Τζεφ Μπέζος, να βρίσκονται στις πιο προνομιακές θέσεις.
Ο πρώτος εξ αυτών ετοιμάζεται να αναλάβει επικεφαλής του «υπουργείου Αποτελεσματικότητας της κυβέρνησης», που ανήγγειλε ο Τραμπ. Στην πραγματικότητα πρόκειται όχι για υπουργείο, αλλά για επιτροπή που θα καταθέσει προτάσεις για τη δραστική μείωση των κρατικών δαπανών.
Καλά νέα για τη διαστημική εταιρεία SpaceX του Μασκ ήταν και η δέσμευση του προέδρου ότι θα εργαστεί για να στείλει αστροναύτες που θα καρφώσουν την αστερόεσσα στον Αρη. Πάνω στον ενθουσιασμό του ο Μασκ χαιρέτισε οπαδούς του Τραμπ με τρόπο που κάποια μέσα κοινωνικής δικτύωσης βρήκαν ότι έμοιαζε με το Sieg Heil των ναζί, αν και τη στιγμή εκείνη ο μεγιστάνας είχε πει το πιο αθώο «η καρδιά μου κατευθύνεται προς το μέρος σας».
Δρομολογείται η επιτροπή περικοπής δαπανών υπό τον Ελον Μασκ – Τα δικαστήρια μπορεί να κρίνουν την τύχη αρκετών προεδρικών διαταγμάτων.
Ξένοι ηγέτες
Παρόντες στη Ροτόντα ήταν και ακροδεξιοί ηγέτες από την Ευρώπη και τη Λατινική Αμερική. Ανάμεσά τους ο πρόεδρος της Αργεντινής Χαβιέρ Μιλέι, η πρωθυπουργός της Ιταλίας Τζόρτζια Μελόνι, εκπρόσωποι της Εναλλακτικής για τη Γερμανία (AfD) και πολιτικοί της σκληρής Δεξιάς από τη Γαλλία, τη Βρετανία και άλλες χώρες. Οι προβολείς έπεσαν πάνω στον αντιπρόεδρο της Κίνας Χαν Ζενγκ, ο οποίος εκπροσώπησε τον πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ, σε μια ένδειξη ότι οι ηγέτες των δύο μεγάλων δυνάμεων επιθυμούν να κρατήσουν υπό έλεγχο τον οικονομικό και γεωπολιτικό ανταγωνισμό τους. Αυτό υποδήλωνε, άλλωστε, η πρόσφατη τηλεφωνική επικοινωνία Τραμπ – Σι, όπως και η απόφαση του νέου προέδρου να δώσει παράταση 90 ημερών στην απαγόρευση της δημοφιλούς –κινεζικής ιδιοκτησίας– πλατφόρμας TikTok, ώστε να επιδιωχθεί μια συμβιβαστική λύση με το Πεκίνο.
Τα συγχαρητήριά του στον Τραμπ έδωσε χθες ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν, επιβεβαιώνοντας την προθυμία του να συναντηθεί μαζί του και να ανοίξει τον διάλογο για το Ουκρανικό. Την ίδια ώρα, ο πρώην κορυφαίος σύμβουλος του Αμερικανού προέδρου Στιβ Μπάνον προειδοποιούσε ότι κινδυνεύει να παρασυρθεί σε μεγαλύτερη εμπλοκή των ΗΠΑ στον πόλεμο της Ουκρανίας, όπως συνέβη με τον Νίξον στο Βιετνάμ, αν δεν διακόψει πολύ γρήγορα τη στρατιωτική βοήθεια στο Κίεβο ώστε να εκβιάσει συμβιβαστική λύση.
Λίγο μετά την ορκωμοσία του ο Ντόναλντ Τραμπ υπέγραψε την πρώτη δέσμη εκτελεστικών διαταγμάτων, που αφορούσαν κυρίως το μεταναστευτικό και τον διορισμό κρατικών αξιωματούχων.
Νομικοί κύκλοι εκτιμούσαν ότι αρκετά αμφιλεγόμενα δικαιώματα μπορεί να προσβληθούν από δικαστήρια. Προσωρινός υπουργός Αμυνας ορίστηκε ο Ρόμπερτ Σάλεσες, ανώτατος αξιωματούχος του Πενταγώνου, καθώς δεν έχει ακόμη εγκριθεί από τη Γερουσία ο διορισμός του προταθέντος από τον νέο πρόεδρο, Πιτ Χέγκσεθ. Στο μεταξύ, σειρά διπλωματών καριέρας παραιτήθηκαν από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, υπό την πίεση βοηθών του Τραμπ, ο οποίος εννοεί να απαλλαγεί από αυτό που χαρακτηρίζει «βαθύ κράτος». Μεταξύ των παραιτηθέντων περιλαμβάνονται ο αναπληρωτής υπουργός Τζον Μπας και ο υφυπουργός Τζεφ Πάιατ.
Σε αντίθεση με τον συγκρατημένο τόνο της ομιλίας μετά την ορκωμοσία του, ο Τραμπ επανήλθε στην τοξικότητα λίγο αργότερα, όταν μίλησε σε οπαδούς του στο Κέντρο Επισκεπτών του Καπιτωλίου. Εκεί υποσχέθηκε ότι θα αποφυλακίσει τους «ομήρους της 6ης Ιανουαρίου», χαρακτήρισε «υστερική θεοπάλαβη» την πρώην βουλευτή των Ρεπουμπλικανών Λιζ Τσέινι και «πολιτικά καθάρματα» την επιτροπή του Κογκρέσου που ερεύνησε την εισβολή οπαδών του στο Καπιτώλιο.
