Του Γιώργου Σκαφιδά
Ολα τα βλέμματα στρέφονται στην Ουάσιγκτον αυτές τις ημέρες, με σημείο αναφοράς κυρίως δύο εξελίξεις: την ορκωμοσία του Ντόναλντ Τραμπ, που αναμένεται στις 20 Ιανουαρίου, από τη μία πλευρά, και την απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου για την απαγόρευση ή μη του TikTok, που θα πρέπει να έχει ανακοινωθεί πριν από τις 19 Ιανουαρίου, από την άλλη.
Τον Απρίλιο του 2024, ο Τζο Μπάιντεν είχε βάλει την υπογραφή του σε νόμο –εγκεκριμένο με μεγάλη διακομματική πλειοψηφία από το Κογκρέσο– που ζητούσε από την ByteDance, την κινεζική μητρική εταιρεία του TikTok, να πουλήσει την εν λόγω video-sharing εφαρμογή σε κάποια άλλη εταιρεία (προφανώς όχι κινεζικών συμφερόντων), εάν θέλει εκείνη να συνεχίσει να είναι διαθέσιμη μέσω των app stores στους χρήστες εντός των αμερικανικών συνόρων. Σημειώνεται ότι εκείνη η απόφαση ελήφθη με το αιτιολογικό της προάσπισης της αμερικανικής εθνικής ασφάλειας, εξ ου και η ονομασία του σχετικού νόμου που αναφερόταν στην ανάγκη προστασίας των Αμερικανών από εφαρμογές που ελέγχονται από ξένους αντιπάλους των ΗΠΑ (Protecting Americans from Foreign Adversary Controlled Applications Act-PAFACA). «Η απαγόρευση πρόκειται να τεθεί σε ισχύ έπειτα από ένα διάστημα 270 ημερών, εκτός και αν η ByteDance πουλήσει εν τω μεταξύ το TikTok σε κάποια μη κινεζική εταιρεία». Οι 270 ημέρες πέρασαν και πλέον πλησιάζει η ώρα της (τελικής;) κρίσης, η οποία έρχεται μάλιστα να συμπέσει χρονικά με την ορκωμοσία του νεοεκλεγέντος στην προεδρία των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ.
Το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ εξετάζει, αυτές τις ημέρες, τη συνταγματικότητα όσων αποφάσισαν τα σώματα του αμερικανικού Κογκρέσου πέρυσι (PAFACA) αναφορικά με το TikTok, το οποίο βέβαια από την πλευρά του, όπως ήταν αναμενόμενο, κινήθηκε νομικά ενάντια στο δίλημμα «πώληση ή απαγόρευση» που επιχείρησαν να του επιβάλουν (υποστηρίζοντας, εν προκειμένω, ότι αυτή η απαγόρευση παραβιάζει τη σχετική με την ελευθερία της έκφρασης Πρώτη Τροπολογία του αμερικανικού συντάγματος). Η εκτίμηση, πάντως, που υπάρχει είναι ότι το Ανώτατο Δικαστήριο θα «επικυρώσει» τις περυσινές αποφάσεις, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για την απαγόρευση του TikTok στις ΗΠΑ, από τις 19 Ιανουαρίου. Το θέμα δεν είναι απλό καθώς το TikTok έχει εκατομμύρια χρήστες στις ΗΠΑ, πολλοί από τους οποίους αξιοποιούν την εν λόγω εφαρμογή για επαγγελματικούς λόγους, ως μέσω διαφημιστικής προώθησης υπηρεσιών και αγαθών. O ίδιος ο Τραμπ είχε συνάντηση με τον διευθύνοντα σύμβουλο του TikTok, Σου Ζι Τσιου, στο Μαρ-α-Λάγκο της Φλόριντα, τον περασμένο μήνα. Υστερα από αυτή τη συνάντηση, παραδέχθηκε ότι έχει «αδυναμία» στην εν λόγω εφαρμογή μέσω της οποίας «κέρδισε» πολλούς νεότερους σε ηλικία ψηφοφόρους στις τελευταίες προεδρικές εκλογές. Σημειώνεται ότι ο Ντόναλντ Τραμπ διαθέτει λογαριασμό στο TikTok (@realdonaldtrump), που μετράει… σχεδόν 15 εκατ. ακολούθους.
Τι θα μπορούσε να γίνει πρακτικά από τις 19 Ιανουαρίου κι έπειτα; Τα σενάρια που ανοίγονται μπροστά είναι κατά βάσιν τέσσερα:
1. Η εφαρμογή της απόφασης απαγόρευσης αποκτά μια νέα παράταση 270 ημερών, έως τις 15 Οκτωβρίου του 2025, ή λιγότερων, δίνοντας έτσι στον Τραμπ τον χρόνο που χρειάζεται προκειμένου να διαπραγματευθεί ο ίδιος μια συμφωνία διευθέτησης του ζητήματος.
2. Η απαγόρευση τίθεται σε ισχύ. Το TikTok δεν εξαφανίζεται από τα κινητά τηλέφωνα των χρηστών του στις ΗΠΑ. Εξαφανίζεται όμως από τα app stores, όπερ σημαίνει ότι δεν μπορούν να το εγκαταστήσουν νέοι χρήστες, ούτε να το επανεγκαταστήσουν όσοι το διέγραψαν.
3. Η απαγόρευση τίθεται σε ισχύ. Το TikTok εξαφανίζεται από τα κινητά τηλέφωνα των χρηστών του στις ΗΠΑ, με απόφαση της μητρικής του εταιρείας, που είναι η κινεζική ByteDance.
4. Το TikTok παραμένει διαθέσιμο στις ΗΠΑ μέσω των app stores (σαν μην έχει συμβεί τίποτα για τους Αμερικανούς χρήστες του), καθώς η ιδιοκτήτρια εταιρεία αποφασίζει τελικώς να το πουλήσει όπως της ζητεί η αμερικανική πλευρά. Ποιος θα μπορούσε να το αγοράσει; Το Bloomberg παρουσίασε προ ημερών ως πιθανό αγοραστή τον… Ελον Μασκ, με την πλευρά του TikTok να σπεύδει ωστόσο να διαψεύσει αυτήν την «είδηση» ως απολύτως ανυπόστατη. Αργά χθες το βράδυ, δημοσίευμα των New York Times, επικαλούμενο πρόσωπο με γνώση της υπόθεσης, αποκάλυψε ότι ο Τραμπ εξετάζει το ενδεχόμενο να εκδώσει προεδρικό διάταγμα, που θα επιτρέπει τη συνέχιση της λειτουργίας του TikTok μέχρις ότου βρεθούν νέοι αγοραστές, ακόμη και αν υπάρξει απαγόρευση.
Στρέφονται στο κινεζικό «κόκκινο βιβλίο»
Της Ηλιάνας Μάγρα
Στα κινεζικά τη λένε «Xiaohongshu» – στα ελληνικά μεταφράζεται ως «μικρό κόκκινο βιβλίο». Σύμφωνα όμως με την ομώνυμη τεχνολογική εταιρεία, η οποία ιδρύθηκε το 2013 με βάση τη Σαγκάη, το όνομα της συγκεκριμένης εφαρμογής δεν σχετίζεται με τον Μάο Τσετούνγκ και το διαβόητο κόκκινο βιβλίο του. Πριν η εταιρεία πάρει μορφή εφαρμογής, πουλούσε κόκκινους ταξιδιωτικούς οδηγούς, δήλωσε στην «Κ» εκπρόσωπος της Xiaohongshu τον Οκτώβριο στη διάρκεια επαγγελματικής επίσκεψης στα κεντρικά της.
Παρότι πέρυσι η εφαρμογή είχε περισσότερους από 300 εκατομμύρια χρήστες, μέχρι αυτή την εβδομάδα ήταν σχετικά άγνωστη στη Δύση. Καθώς όμως αναμένεται έως την Κυριακή η απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου των ΗΠΑ σχετικά με την πιθανή απαγόρευση του TikTok, όλα τα βλέμματα στρέφονται στην εφαρμογή που θα μπορούσε να το αντικαταστήσει. Κι έτσι αυτή την εβδομάδα, η εφαρμογή Xiaohongshu, ή «Little Red Book» ή «RedNote», όπως την αποκαλούν οι αγγλόφωνοι χρήστες, έγινε η πλέον περιζήτητη δωρεάν εφαρμογή στο αμερικανικό App Store. Πολλοί καινούργιοι Αμερικανοί χρήστες, αλλά και παλιότεροι Κινέζοι, χρησιμοποιούν το hashtag #tiktokrefugee, αποκαλώντας δηλαδή τους εαυτούς τους «πρόσφυγες του TikTok». Μέχρι χθες, το συγκεκριμένο hashtag είχε περισσότερες από 900 εκατομμύρια θεάσεις, ενώ είχε χρησιμοποιηθεί σε περισσότερες από 16 εκατομμύρια αναρτήσεις.
«Εγκυκλοπαίδεια ζωής»
Η εφαρμογή είναι κάτι ανάμεσα σε Instagram, TikTok και Pinterest, όλα εκ των οποίων απαγορεύονται στην Κίνα, όπως και άλλες εφαρμογές που είναι δημοφιλείς σε χώρες της Δύσης. Μιλώντας στην «Κ» το φθινόπωρο, εκπρόσωπος της εταιρείας –η οποία ανέφερε ότι διαθέτει περίπου 8.000 εργαζομένους– περιέγραψε την εφαρμογή ως μια ψηφιακή «εγκυκλοπαίδεια της ζωής», στην οποία οι χρήστες μπορούν να βρουν από ταξιδιωτικές συστάσεις μέχρι ηλεκτρονικό εμπόριο. «Στην “αγορά” οι χρήστες μπορούν να βρουν περισσότερες από 170.000 μάρκες, και διάφορα προϊόντα, από τάπερ και απορρυπαντικά μέχρι προϊόντα Kiehl’s», σημείωσε.
Γενικά η φιλοσοφία της εφαρμογής, έτσι όπως την παρουσίασε η εκπρόσωπος της εταιρείας στην «Κ», είναι εστιασμένη σε θετικές εμπειρίες, ακόμη και αν αυτές είναι κατασκευασμένες. Στην εφαρμογή απαγορεύονται η ρητορική μίσους και οι ψευδείς ειδήσεις. Ούτως άλλως, όμως, ο προσανατολισμός της δεν είναι ειδησεογραφικός. «Οι χρήστες ενδιαφέρονται περισσότερο για ευχάριστο περιεχόμενο», επισήμανε η ίδια. Πριν από λίγους μήνες, ορισμένοι από τους πιο δημοφιλείς όρους στην εφαρμογή ήταν «τσαχπίνα γάτα» και «κατασκήνωση για χαλάρωση». «Στην αρχή βοηθούσαμε τους χρήστες να γίνουν πιο όμορφοι, μετά να ψωνίσουν καλύτερα κι έπειτα να έχουν τον τρόπο ζωής που επιθυμούν – όσο καλύτερα ζεις εκτός ψηφιακής ζωής, τόσο γοητευτικότερο είναι το περιεχόμενο που “ανεβάζεις”», συμπλήρωσε.
Αντίστοιχο κλίμα επικρατούσε και στα γραφεία της εταιρείας. Μια συμπαθής μασκότ. Μουσικοί διαγωνισμοί μεταξύ εργαζομένων. Οι αίθουσες συναντήσεων είχαν τη μορφή εικονικού αρτοπωλείου, οπωροπωλείου και λουλουδάδικου – όλα θύμιζαν την «πόλη Xiaohongshu». Ακόμη και τους ανταγωνιστές τους, η εκπρόσωπος της εταιρείας τούς αποκαλούσε «φίλους συναδέλφους». Δεν θέλησε ωστόσο να δώσει καμιά πληροφορία σχετικά με τα έσοδα της εφαρμογής. «Αυτό το κρατάμε μυστικό».
