Η υπερβολή στη μετάδοση των καιρικών προγνώσεων δημιουργεί φόβο, ενώ μακροπρόθεσμα φέρνει την ανυποληψία των μετεωρολογικών δελτίων. Το 73% των ερωτηθέντων σε σχετική έρευνα απάντησε ότι θεωρεί υπερβολική την παρουσίαση των στοιχείων για τον καιρό, με αποτέλεσμα την υπερβολική ανησυχία του κοινού. Τη διαδικτυακή έρευνα πραγματοποίησε η Ελληνική Μετεωρολογική Εταιρεία, η οποία διοργάνωσε και σχετική ημερίδα τη Δευτέρα το απόγευμα στα Προπύλαια του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου με θέμα «Ποιότητα και επικοινωνία της μετεωρολογικής πρόγνωσης στην Ελλάδα», αποτυπώνοντας την ανησυχία και των μετεωρολόγων για ορισμένα επικοινωνιακά φαινόμενα που εμφανίζονται ολοένα και πιο έντονα.
Η έρευνα έδειξε πως η μεγάλη πλειονότητα του πληθυσμού ενδιαφέρεται για το τι καιρό θα κάνει (90% θεωρεί την πρόγνωση πολύ ή αρκετά σημαντική). Οπως καταγράφηκε επίσης στην έρευνα, μεγάλο μέρος του κόσμου ενημερώνεται από τις εφαρμογές στο κινητό τηλέφωνο ή από το Διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, δηλαδή από την πιο άμεση πηγή, που συνήθως βρίσκεται στη φορητή συσκευή μας. Αξιοσημείωτο είναι πως εκτός από το 73% που θεωρεί υπερβολική την παρουσίαση των καιρικών προγνώσεων στα ΜΜΕ, ακόμη ένα 33% δεν ικανοποιείται από τη σημερινή μορφή των δελτίων καιρού. Ενώ ακόμη πιο έντονο εμφανίζεται το πρόβλημα όταν σε ποσοστό 67% οι ερωτηθέντες απαντούν πως έχουν βιώσει οι ίδιοι ή γνωρίζουν άτομα που είχαν αρνητικές συνέπειες εξαιτίας αποτυχημένης πρόγνωσης του καιρού.
«Δυστυχώς τα τελευταία χρόνια βλέπουμε μια δραματοποίηση των καιρικών προγνώσεων στα μέσα ενημέρωσης. Υπερβολικοί τίτλοι, δραματική γλώσσα, έντονοι ήχοι και εικόνες, με στόχο είτε την αυξημένη τηλεθέαση είτε τα περισσότερα κλικ στην ιστοσελίδα. Το πρόβλημα είναι πως η υπερβολή αυτή προκαλεί φόβο και σύγχυση κατ’ αρχάς, ενώ σε βάθος χρόνου ο αδικαιολόγητος πανικός οδηγεί στην απαξίωση της πρόγνωσης και της προειδοποίησης», λέει στην «Κ» ο Παναγιώτης Νάστος, καθηγητής Κλιματολογίας στο ΕΚΠΑ και πρόεδρος της Ελληνικής Μετεωρολογικής Εταιρείας (ΕΜΕ). Σαν τον μύθο με τον βοσκό και τον λύκο…
Χαρακτηριστικά στην εκδήλωση της ΕΜΕ ακούστηκε ότι όταν πήραν τηλέφωνο σε τηλεοπτικό σταθμό προκειμένου να διαμαρτυρηθούν για τον τρόπο παρουσίασης των δελτίων καιρού και τους δραματικούς τόνους, επισημαίνοντας πως προκαλούν σύγχυση, η απάντηση ήταν «φέρνει διαφημίσεις στο κανάλι, άρα συνεχίζουμε με το ίδιο μοντέλο».
Η συζήτηση της Μετεωρολογικής Εταιρείας κινήθηκε με στόχο να διαμορφωθεί ένα διαφορετικό, όσο και σύγχρονο μοντέλο. Το όλο κλίμα συνόψισε ο παλαίμαχος μετεωρολόγος Νίκος Πρεζεράκος, που τόνισε πως «αυτό που φάνηκε είναι πως έχουμε τρομερό επιστημονικό δυναμικό, έχουν γίνει βήματα σε όλους τους τομείς, ακόμη και στην επεξεργασία μοντέλων, αλλά το ερώτημα είναι: Ποιος κάνει πρόγνωση; Πρόγνωση πρέπει να κάνει μόνο η Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία», τόνισε.
«Τα τελευταία χρόνια, βλέπουμε μια δραματοποίηση των καιρικών προγνώσεων στα μέσα ενημέρωσης», λέει στην «Κ» ο Παναγιώτης Νάστος, πρόεδρος της ΕΜΕ.
«Δεν είμαι σίγουρος ‘οτι με περιοριστικά μέτρα θα αντιμετωπιστεί το πρόβλημα», είπε από την πλευρά του ο Δημήτρης Ζιακόπουλος, τέως διευθυντής του Εθνικού Μετεωρολογικού Κέντρου της ΕΜΥ και μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής Εκτίμησης Κινδύνου του υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας. «Οι αρμόδιοι φορείς θα ξεχωρίσουν με την ποιότητά τους. Κι εδώ είναι που πρέπει να κάνουμε βήματα».
Στη συζήτηση τέθηκε και το παράδειγμα των ΗΠΑ. Εκεί δεν ισχύει η αποποίηση ευθύνης, ειπώθηκε στην ημερίδα, όποιος προβλέπει κάτι αναλαμβάνει την ευθύνη όσων λέει. «Στις ΗΠΑ όποιος βγάλει λάθος πρόγνωση μπορεί να βρεθεί κατηγορούμενος και να αντιμετωπίσει απαιτήσεις για αποζημίωση από όσους έπαθαν ζημιές λόγω των λαθεμένων εκτιμήσεων. Στην Ευρώπη δεν έχει ανοίξει ακόμη αυτό το θέμα», σημειώνει ο κ. Νάστος.
Για να κατακτηθεί η ποιότητα, ένα κρίσιμο ζήτημα που τέθηκε από τους περισσότερους ομιλητές στην ημερίδα είναι η ενοποίηση των προσπαθειών και των μέσων, που σήμερα είναι κατακερματισμένα. Ο Θεόδωρος Κολυδάς, διευθυντής της ΕΜΥ, τόνισε πως σήμερα υπάρχουν 2.800 μετεωρολογικοί σταθμοί διαφόρων φορέων. «Χωρίς κεντρικό σχεδιασμό, πρόκειται για σπατάλη χρημάτων. Δεν μπορεί χωρίς κανένα σχέδιο ο καθένας να βάζει ένα σταθμό δίπλα σε έναν προηγούμενο», είπε χαρακτηριστικά.
Η ανάγκη ενός εθνικού δικτύου μετεωρολογικών σταθμών ήρθε στο προσκήνιο. «Ετσι ώστε να ενοποιηθούν όλοι οι σταθμοί που δίνουν μετεωρολογική πληροφορία και είναι πολλοί και διάσπαρτοι σε διάφορους οργανισμούς. Μια μορφή συνομοσπονδίας, με την ΕΜΥ, τα ερευνητικά κέντρα και πανεπιστήμια και τους ιδιώτες», πρότεινε ο κ. Ζιακόπουλος.
Στο παρελθόν, αρκετοί σταθμοί τοποθετούνταν για κάποιο πρόγραμμα και μετά τη λήξη του είτε αφήνονταν στην τύχη τους είτε αποσύρονταν στις αποθήκες, χάνοντας τη συνέχεια της πληροφορίας. Οπως ειπώθηκε στην ημερίδα, ο ΟΦΥΠΕΚΑ έκανε μια επιτυχημένη προσπάθεια να συντηρήσει τους 48 σταθμούς που είχαν οι φορείς διαχείρισης, αρκετοί από τους οποίους είναι σε προστατευόμενες περιοχές με ιδιαίτερο φυσικό κάλλος, βιοποικιλότητα κ.λπ. Στην εκδήλωση της ΕΜΕ αναδείχθηκαν οι δυνατότητες και τα βήματα που έχουν γίνει, αλλά και η διάθεση εκσυγχρονισμού και καινοτομίας. Την καλύτερη λειτουργία της προειδοποίησης κινδύνου από τον καιρό, έτσι ώστε να φθάνει σωστά και υπεύθυνα στον πολίτη, ανέδειξε ο κ. Κολυδάς, ενώ ο Κώστας Λαγουβάρδος, επιστημονικά υπεύθυνος του meteo.gr στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, σημείωσε την ανάγκη περιοχικών προγνώσεων, υπογραμμίζοντας και τη σημασία της απουσίας κάλυψης από μετεωρολογικά ραντάρ. Τις δυνατότητες των ραντάρ κατέδειξε η Ελένη Χατζή από τον ΕΛΓΑ, καθώς ο οργανισμός νοικιάζει για τις δικές του ανάγκες δύο ραντάρ, τα οποία προσφέρουν κατακόρυφη εικόνα-τομή ενός μετώπου καιρού (όταν οι δορυφόροι αποτυπώνουν μόνο επίπεδη διάσταση). Υπάρχει έτσι δυνατότητα για τρισδιάστατη απεικόνιση ενός μετώπου κακοκαιρίας, αλλά και για άμεση εκτίμηση κινδύνου με πολύ πιο συγκεκριμένο τόπο και χρόνο.
