ΣΥΝΤΑΓΜΑ

Δεν υπάρχει το τέλειο ή ιδανικό σύνταγμα. Καλό σύνταγμα είναι αυτό που ταιριάζει στις συνθήκες –πολιτικές, κοινωνικές, πολιτισμικές– της κάθε χώρας. 

Κατά τη συνταγματική αναθεώρηση του 2001, η επιρροή του σύγχρονου διεθνούς δικαίου των δικαιωμάτων του ανθρώπου αποτυπώθηκε στις διατάξεις των άρθρων 94 και 95 του Συντάγματος.

Μαζί με το κείμενο του προτεινόμενου Συντάγματος κυκλοφορεί και η αιτιολογική του έκθεση στα ελληνικά και τα αγγλικά, καθώς και το κείμενο του ισχύοντος Συντάγματος στο οποίο έχουν σημειωθεί οι επερχόμενες μεταβολές, σχολιασμένες.

Οι προκλήσεις σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο και η πολύπλευρη κρίση στη χώρα μας καθιστούν ακόμη πιο επιτακτική την ανάγκη θεσμικής θωράκισης και ενδυνάμωσης του δημοκρατικού μας πολιτεύματος.

Εντός του πλαισίου της σκοπούμενης πλέον συνταγματικής αναθεώρησης, ένα από τα ζητήματα που προκύπτουν είναι η επιλογή ασυμβίβαστου μεταξύ της ιδιότητας του βουλευτή και εκείνης του υπουργού. 

Η πρόταση για καθιέρωση ασυμβίβαστου μεταξύ βουλευτικής και υπουργικής ιδιότητας ακούγεται συχνά και από διάφορες πλευρές τα τελευταία χρόνια της κρίσης στην Ελλάδα.

Η παράδοση του κοινοβουλευτισμού στην Ελλάδα δεν θέλει κανένα ασυμβίβαστο μεταξύ υπουργού και βουλευτή. Στην πράξη συμβαίνει το αντίθετο. Γιατί ιστορικά ήταν ελάχιστες οι περιπτώσεις που εξωκοινοβουλευτικά πρόσωπα, με τεχνοκρατικά περισσότερο παρά παραδοσιακά πολιτικά χαρακτηριστικά, ανέλαβαν υπουργεία.

Γιατί νέο Σύνταγμα; Τρία επιχειρήματα έχουν κυρίως διατυπωθεί κατά της πρότασης για νέο Σύνταγμα…

Οι διατάξεις του ισχύοντος Συντάγματος για τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας αποτυπώνουν τα ίχνη μιας μακράς ιστορικής εξέλιξης από τα πολιτεύματα της συνταγματικής μοναρχίας και της βασιλευόμενης δημοκρατίας σε αυτό της προεδρευόμενης κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. 

Η ευρύτερη κοινωνική συνειδητοποίηση του προφανούς, πως τουλάχιστον για την εμβάθυνση της κρίσης ευθύνεται –και– το πολιτικό σύστημα, παρήγαγε έναν ευρύτερο θεσμικό προβληματισμό.

Το ερώτημα αν μπορούν να ενισχυθούν οι αρμοδιότητες του Προέδρου της Δημοκρατίας περιλαμβάνει και το αν οι αρμοδιότητες αυτές μπορούν να φθάσουν στο σημείο να εισαχθεί το λεγόμενο «προεδρικό» σύστημα.

Η πολιτική και νομική θέση του ΠτΔ στη Mεταπολίτευση συνιστά μείζον διακύβευμα του πολιτεύματος. Το Σύνταγμα του 1975 προέβλεπε στην αρχική του εκδοχή αρχηγό του κράτους με σημαντικές αρμοδιότητες ως αντίβαρο στις εξουσίες της κυβέρνησης.