1821

Η Ελληνική Επανάσταση εκκολάφθηκε, σε μεγάλο βαθμό, μέσα στις ελληνικές κοινότητες της Διασποράς.

Η Ανδρος οφείλει πολλά στον Θεόφιλο Καΐρη, τον δάσκαλο του Γένους και φίλο του Αδαμάντιου Κοραή, που μετέφερε τη σπίθα του Αγώνα στο νησί.

Ενα γνωστό-άγνωστο εκκωφαντικό εμφυλιοπολεμικό επεισόδιο συντάραξε  το νεοσύστατο ελληνικό κράτος σαν σήμερα πριν από 190 χρόνια, με νωπό τον αχό από τους δύο πολυαίμακτους αδελφοκτόνους γύρους των ξεσηκωμένων, στην καρδιά της Επανάστασης του ’21.

Στην επιβλητική πινακοθήκη του 1821 βρίσκονται και ορισμένες μορφές που δεν ανήκουν στο «ισχυρό φύλο», θεωρούνται όμως άξιες μνημόνευσης για –τι άλλο– τα κατορθώματά τους στη μάχη ή τον δυναμισμό τους: η Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα και η Μαντώ Μαυρογένους είναι ίσως οι χαρακτηριστικότερες περιπτώσεις γυναικών που κέρδισαν μια εξέχουσα θέση στην ιστορία του αγώνα «των Ελλήνων» για την ανεξαρτησία.

«Τις ενέργειες του μιλλετιού των Ρωμηών δεν τις χωρά ο νους. Παρότι πολλοί απ’ αυτούς σφαγιάστηκαν και ακόμη σφαγιάζονται, εντούτοις δεν αποθαρρύνονται και δεν αλλάζουν συμπεριφορά».

Η ομιλία του Μίκη Ι. Κιτρομηλίδη το 1952 για την επέτειο της εξόδου, σε ένα υψηλής αισθητικής βιβλίο.

Kολοσσιαία επέτειο, όχι μόνο για τους Έλληνες, αλλά για την ευρωπαϊκή συνείδηση εν γένει, χαρακτηρίζει σε συνέντευξή του στην «Κ» τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση ο ειδικός εκπρόσωπος του προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν για τη διεθνή πολιτιστική συνεργασία, Μιχαήλ Γεφίμοβιτς Σβιτκόι.

Την Κυριακή 20 Ιουνίου, στις 9 το βράδυ, η ΕΡΤ2, στα πλαίσια εορτασμού των διακοσίων χρόνων από την εξέγερση των Ελλήνων για την αποτίναξη του τουρκικού ζυγού, παρουσίασε μιαν εκπομπή με τίτλο: «Γιατί το 21; Δώδεκα ερωτήματα». Μετά την παρακολούθησή της, ο έστω και στοιχειωδώς μελετημένος τηλεθεατής θα την τιτλοφορούσε ακριβέστερα:

Στη σκηνή είναι ριγμένες φουστανέλες. Ο χώρος σιγά σιγά γεμίζει με χώμα δημιουργώντας ένα σιωπηλό τοπίο που σχηματίζεται προς την πλευρά των ηττημένων ύστερα από μια μάχη.

Το αρχείο του τυπογράφου Τομάζο Μάζι ίσως αποκαλύψει τον συγγραφέα της «Ελληνικής Νομαρχίας».

Η επιστροφή στην πατρίδα φέρνει πάντοτε μαζί της ένα ξεχωριστό είδος συγκίνησης, τόσο γι’ αυτόν που γυρίζει όσο και για εκείνους που τον υποδέχονται.

Σκεφτόμουν τη σχέση των Ελλήνων πριν από 200 χρόνια με τους σημερινούς. Μια κοινωνία τότε από αντίπαλες φατρίες, με έντονο το στοιχείο της εντοπιότητας, μεταμορφωνόταν σταδιακά σε ενιαίο και συγκεντρωτικό έθνος – κράτος επί Καποδίστρια.