Με την αγωνία αν θα φτάσει εγκαίρως στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ηρακλείου το ραδιοφάρμακο που χρησιμοποιείται για τις εξετάσεις Pet Scan ζουν οι καρκινοπαθείς της Κρήτης και οι γιατροί τους. Η ξαφνική κατάληψη της πίστας του αεροδρομίου «Νίκος Καζαντζάκης» από αγρότες την περασμένη εβδομάδα -εξαιτίας της οποίας 20 ασθενείς δεν κατάφεραν να κάνουν την προγραμματισμένη εξέτασή τους- εμπόδισε τη μεταφορά του φαρμάκου από την Αθήνα και προκάλεσε ανησυχία για το πότε θα υπάρχει ανοιχτό ραντεβού για αυτή την τόσο κρίσιμη εξέταση.
Ο χρόνος ημίσειας ζωής του ραδιοφαρμάκου που χορηγείται κατά τη διάρκεια ενός Pet Scan είναι μικρότερος από δύο ώρες. Επομένως, το χρονικό περιθώριο που υπάρχει για να μεταφερθεί αεροπορικώς από την Αθήνα στο ΠΑΓΝΗ είναι οριακό και οποιαδήποτε καθυστέρηση το αχρηστεύει. Η κίνηση των αγροτών ήταν ένα ασυνήθιστο γεγονός, αλλά υπάρχει πάντα η ανησυχία για μια σφοδρή κακοκαιρία ή μια απεργία που θα μπορούσε να παραλύσει τις αεροπορικές μεταφορές.
110 λεπτά
Κατά κανόνα η μεταφορά του ραδιοφαρμάκου γίνεται στους προγραμματισμένους χρόνους και οι ασθενείς κάνουν το Pet Scan όταν προβλέπεται από το ραντεβού τους. Ωστόσο, το περιστατικό της περασμένης εβδομάδας δεν ήταν το πρώτο που οι εξετάσεις δεν έγιναν επειδή έκλεισε το αεροδρόμιο του Ηρακλείου. Από τις 19 έως τις 24 Φεβρουαρίου 2024 το «Νίκος Καζαντζάκης» έμεινε κλειστό για προγραμματισμένες εργασίες. Αναγκαστικά, τα ραντεβού εκείνων των ημερών ματαιώθηκαν. Τουλάχιστον τότε οι γιατροί και οι ασθενείς είχαν ενημερωθεί εκ των προτέρων. Αυτή τη φορά το αναπάντεχο κλείσιμο της πίστας προκάλεσε μεγάλη αναστάτωση και ανησυχία. Οι 20 ασθενείς που δεν έκαναν την εξέταση την περασμένη εβδομάδα θα την κάνουν μέχρι την Παρασκευή, αλλά πάντα θα υπάρχει ανησυχία για το απρόοπτο που θα εμποδίσει τη μεταφορά του ραδιοφαρμάκου.
Ο πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Πυρηνικής Ιατρικής και Μοριακής Απεικόνισης, Ιωάννης Κούτσικος, λέει στην «Κ» ότι ο ακριβής χρόνος ημίσειας ζωής του ραδιοφαρμάκου είναι 110 λεπτά και εξηγεί ότι το μηχάνημα Pet Scan του ΠΑΓΝΗ είναι το μοναδικό από τα 27 όλης της χώρας που βρίσκεται σε νησί. Αρα είναι και το μοναδικό για το οποίο επιβάλλεται η αεροπορική μεταφορά του ραδιοφαρμάκου. «Τα ραδιοφάρμακα παράγονται από κύκλοτρα, τα οποία είναι οι επιταχυντές σωματιδίων που λειτουργούν σε τέσσερα εργοστάσια. Αυτά βρίσκονται στο Λαύριο, στην Κόρινθο, στη Λαμία και τη Θεσσαλονίκη. Για την Κρήτη υπάρχει μόνο η δυνατότητα μεταφοράς με αεροπλάνα. Για τα Pet Scan που βρίσκονται στη Λάρισα, στην Πάτρα και στα Ιωάννινα, δηλαδή σε πόλεις που είναι οριακά στην ακτίνα του χρονικού ορίου των 110 λεπτών, η μεταφορά γίνεται οδικώς», λέει.
«Αν, για παράδειγμα, έχουμε να κάνουμε Pet Scan σε δέκα ασθενείς, έρχονται δόσεις για περισσότερους, ώστε, έστω και απομειούμενη, να τους καλύψει».
Τι γίνεται όμως όταν υπάρχει ανησυχία ότι οι συνθήκες κάνουν τα 110 λεπτά να μην αρκούν για να μεταφερθεί το ραδιοφάρμακο στις περιοχές που είναι πιο απομακρυσμένες από τα σημεία παραγωγής; «Αν, για παράδειγμα, έχουμε να κάνουμε Pet Scan σε δέκα ασθενείς, έρχονται δόσεις για περισσότερους, ώστε, έστω και απομειούμενη, να τους καλύψει. Αυτό συμβαίνει στην περίπτωση της Αλεξανδρούπολης που απέχει τουλάχιστον τρεις ώρες από τη Θεσσαλονίκη», απαντά ο κ. Κούτσικος.
Ο κ. Κούτσικος λέει ότι ο αρχικός σχεδιασμός ήταν να έχει κάθε μηχάνημα Pet Scan το δικό του κύκλοτρο. «Θέση της εταιρείας μας είναι ότι δεν υπάρχει αναγκαιότητα να γίνει αυτό λόγω κόστους, με την εξαίρεση του πανεπιστημιακού νοσοκομείου στο Ηράκλειο. Εκεί χρειάζεται κύκλοτρο για να διεκπεραιώνονται πιο γρήγορα οι εξετάσεις. Πρέπει, ωστόσο, να γίνει αντιληπτό ότι αυτή η κίνηση δεν θα είναι οικονομικά κερδοφόρα αλλά θα γίνει για κοινωνικούς λόγους», σημειώνει.
Εκτίναξη του κόστους
Η καθηγήτρια της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης και διευθύντρια του Τμήματος Πυρηνικής Ιατρικής του ΠΑΓΝΗ, Σοφία Κουκουράκη, λέει στην «Κ» ότι, εκτός από την κατασκευή του κύκλοτρου, υπάρχει άλλη μία επιλογή για τη λύση του προβλήματος, η οποία είναι να γίνεται η μεταφορά του ραδιοφαρμάκου από κάποια αεροπορική εταιρεία. «Αυτή τη στιγμή το ραδιοφάρμακο έρχεται με ιδιωτική πτήση κάργκο την οποία πληρώνει η προμηθεύτρια εταιρεία. Το κόστος είναι 4.700 ευρώ. Αυτός είναι και ο λόγος που το κόστος κάθε δόσης στο Ηράκλειο ανεβαίνει στα 700 ευρώ, ενώ στην Αθήνα είναι πολύ μικρότερο. Οι συνέπειες είναι σοβαρές, διότι το νοσοκομείο επιβαρύνεται οικονομικά και έχει ληφθεί η απόφαση να μην υπάρχει ολοήμερη λειτουργία του Pet Scan, με αποτέλεσμα η αναμονή να φτάνει μέχρι τον Απρίλιο», λέει.
Το νοσοκομείο επιβαρύνεται οικονομικά και έχει ληφθεί η απόφαση να μην υπάρχει ολοήμερη λειτουργία του Pet Scan, με αποτέλεσμα η αναμονή να φτάνει μέχρι τον Απρίλιο.
H Πυρηνική Ιατρική, λέει ο κ. Κούτσικος, επηρεάζεται αρνητικά από καταστάσεις που δυσχεραίνουν τις μεταφορές. Ως παράδειγμα φέρνει τις δυσκολίες στις παραδόσεις ραδιοφαρμάκων που είχαν προκύψει πανευρωπαϊκά μετά την έκρηξη του ηφαιστείου Εϊγιαφιατλάγιοκουτλ στην Ισλανδία. «Είχαν σταματήσει οι πτήσεις και δεν έρχονταν από την Ευρώπη ούτε διαγνωστικά ούτε θεραπευτικά ραδιοφάρμακα. Στην Κεντρική Ευρώπη δεν ήταν τόσο μεγάλο πρόβλημα, γιατί οι μεταφορές έγιναν οδικώς, αλλά στην Ελλάδα είχαμε πρόβλημα, με κυριότερο ότι δεν έφτανε το ιώδιο για τη θεραπεία του καρκίνου του θυρεοειδούς», λέει.
