Αγνωστες διαστάσεις λαμβάνει η κυκλοφορία στην Ελλάδα μη εγκεκριμένων σκευασμάτων μπότοξ. Εισάγονται παράνομα από την Τουρκία και χώρες της ανατολικής Ευρώπης χωρίς σήμανση και πιστοποίηση, κάτω από τα ραντάρ των ελληνικών Αρχών. Εκτός από συγκεκριμένα ιατρεία, τα ίδια σκευάσματα χρησιμοποιούνται σε κέντρα αισθητικής, ακόμη και σε καταστήματα περιποίησης νυχιών. Οι ειδικοί προειδοποιούν για τους ιατρικούς κινδύνους που ελλοχεύουν, όμως το πρόβλημα φαίνεται ότι ξεπερνάει τις αρμόδιες ελεγκτικές και διωκτικές υπηρεσίες.
Λεπτομέρειες για την κυκλοφορία σκευασμάτων μπότοξ στη χώρα μας υπάρχουν στην υπόθεση που αποκαλύφθηκε το καλοκαίρι του 2023 και εκκρεμεί σε δίκη. Η ιστορία ξεκίνησε με τρία ανώνυμα μηνύματα που κρίθηκαν αξιόπιστα, με αποτέλεσμα να ξεκινήσει έρευνα από την Οικονομική Αστυνομία. Η καταγγελία ανέφερε ότι μία έμπορος καλλυντικών και φαρμάκων στην Αθήνα εισήγε σκευάσματα μπότοξ από την Τουρκία και την Πολωνία.
Τα προϊόντα φέρεται να μην είχαν πιστοποίηση και ορισμένα εξ αυτών ήταν απομιμήσεις σκευασμάτων μεγάλων φαρμακευτικών εταιρειών. Μέρος των συναλλαγών πραγματοποιούνταν μέσω Revolut, ενώ η διακίνηση των σκευασμάτων γινόταν μέσω εταιρειών κούριερ. Σύμφωνα με την ίδια καταγγελία, που ενδεχομένως φωτίζει το προφίλ του προσώπου που μίλησε στις Αρχές, πολλά από τα σκευάσματα κατέληγαν σε ιατρικό κέντρο στο Κολωνάκι, το οποίο παρέχει ενέσιμες θεραπείες – lifting, υαλουρονικό οξύ και μεσοθεραπείες, όπως σημειώνεται στην αναφορά της Οικονομικής Αστυνομίας που ήλθε εις γνώσιν της «Κ».
Στην ίδια αναφορά περιγράφεται ότι η εισαγωγέας των φαρμάκων, που βρέθηκε στο επίκεντρο της έρευνας στην Αθήνα, είχε πραγματοποιήσει ταξίδια στην Τουρκία. Επιπλέον, τα γερμανικά τελωνεία είχαν δεσμεύσει δέμα με 9.200 ευρώ που φέρεται να είχε στείλει η ίδια σε εταιρεία φαρμάκων στην Πολωνία. Τα σκευάσματα μπότοξ φυλάσσονταν σε αποθήκη στο Χαλάνδρι και διαφημίζονταν μέσω της σελίδας της εταιρείας στο Facebook, η οποία εμφανιζόταν ως μία από τους βασικούς διανομείς στην Ελλάδα.
Υπάλληλος του ΕΟΦ κατέθεσε στο πλαίσιο της έρευνας ότι συγκεκριμένες κατηγορίες σκευασμάτων που βρέθηκαν στην αποθήκη στερούνταν της απαραίτητης άδειας κυκλοφορίας για την ελληνική αγορά. «Τα κατασχεθέντα φάρμακα, ως μη εγκεκριμένα και ως προϊόντα παράνομης διακίνησης, δεν θεωρούνται ασφαλή και αποτελούν κίνδυνο για τον χρήστη τους», φέρεται να υποστήριξε. Σύμφωνα με πηγές της Οικονομικής Αστυνομίας, στον φάκελο υπάρχουν συνομιλίες με αγοραστές που ζητούν εγγυήσεις ότι τα φάρμακα είναι εγκεκριμένα και άλλες που αναφέρονται στη φύλαξη των σκευασμάτων στην κατάλληλη θερμοκρασία ψύξης.
Στο μεταξύ, ζητήθηκαν επιπλέον στοιχεία από τις εταιρείες κούριερ και έτσι προέκυψαν παραστατικά για αποστολές δεμάτων σε ολόκληρη την Ελλάδα. Οι παραλήπτες – αγοραστές των σκευασμάτων ήταν καταχωρισμένοι ως πλαστικοί χειρουργοί, εταιρείες ιατρικών υπηρεσιών με ειδικότητα στη δερματολογία – αφροδισιολογία, ιδιωτικά πολυϊατρεία, κέντρα ποδολογίας και καλλωπισμού νυχιών, ένα φαρμακείο, υπηρεσίες αισθητικού και αρωματοθεραπείας και επίσης ινστιτούτα καλλονής, όπως σημειώνεται.
Στον αποθηκευτικό χώρο και στο σπίτι της γυναίκας που κατηγορήθηκε για την υπόθεση κατασχέθηκαν 226 σκευάσματα μπότοξ και υαλουρονικού οξέος και 160 συσκευασίες μασκών αισθητικής, που στάλθηκαν στον ΕΟΦ για εργαστηριακή εξέταση και φύλαξη. Τα αποτελέσματα των εξετάσεων δεν έχουν γίνει γνωστά. Η εισαγωγέας των σκευασμάτων υποστηρίζει ότι διαθέτει όλα τα νόμιμα παραστατικά για τα φάρμακα. Η «Κ» επικοινώνησε με την ίδια, όμως δεν θέλησε να κάνει κάποιο σχόλιο.
Στην υπόθεση της Αθήνας μεγάλη φαρμακευτική εταιρεία έχει δηλώσει παράσταση προς υποστήριξη της κατηγορίας, καθώς πάνω σε σκευάσματα που κατασχέθηκαν υπήρχαν ετικέτες δικών της προϊόντων, που θεωρεί ότι είχαν πλαστογραφηθεί. Σημειώνεται ότι σκευάσματα με εμπορικά σήματα της συγκεκριμένης αλλοδαπής εταιρείας κατασχέθηκαν τον περασμένο Μάρτιο στο Κόσοβο, σε μια υπόθεση για την οποία κατηγορείται ένας Τούρκος.
Χρυσοφόρος αγορά
Η εφαρμογή βοτουλινικής τοξίνης (μπότοξ) και υαλουρονικού οξέος αποτελεί ιατρική πράξη και διενεργείται για αισθητικούς και θεραπευτικούς σκοπούς από ειδικευμένους γιατρούς. Τα εγκεκριμένα σκευάσματα δεν είναι φθηνά. Φαρμακοποιοί εξηγούν ότι τη μερίδα του λέοντος στην ελληνική αγορά κατέχουν δύο φάρμακα. Το πλέον δημοφιλές –αμερικανικής φαρμακευτικής εταιρείας– είχε κόστος αγοράς από τον γιατρό στην Ελλάδα την περασμένη εβδομάδα 179,41 ευρώ. Το δεύτερο, που εμπορεύεται γαλλική φαρμακευτική εταιρεία, είχε κόστος αγοράς 242,68 ευρώ, όμως διατίθεται σε μεγαλύτερη συσκευασία. Η τιμή των μη εγκεκριμένων φαρμάκων μπότοξ μπορεί να είναι μικρότερη από το μισό, λένε στην «Κ» άνθρωποι της αγοράς.
Εισάγονται παράνομα από την Τουρκία και χώρες της ανατολικής Ευρώπης και διακινούνται μέσω Διαδικτύου, ενώ κανονικά πωλούνται μόνο διά χειρός φαρμακοποιού.
«Το φάρμακο πωλείται μόνο διά χειρός φαρμακοποιού, δηλαδή στο φυσικό φαρμακείο», επισημαίνει στην «Κ» ο Σπύρος Σαπουνάς, ιατρός ενδοκρινολόγος, πρόεδρος του ΕΟΦ. «Η πώληση φαρμάκων στο Διαδίκτυο είναι παράνομη, διότι δεν μπορούμε να γνωρίζουμε την προέλευση και τη γνησιότητα των σκευασμάτων», σημειώνει ο ίδιος.
Αρμόδιες υπηρεσίες του εξωτερικού, που σχετίζονται με την παράνομη διακίνηση φαρμακευτικών προϊόντων για την αισθητική ιατρική, ενημερώνουν κατά καιρούς τις ελληνικές Αρχές για υποθέσεις παράνομης διακίνησης φαρμάκων με υψηλό κίνδυνο για την υγεία των ανθρώπων που κάνουν εφαρμογή και θεραπεία.
Ειδικά για σκευάσματα βοτουλινικής τοξίνης, μέσω του συστήματος επείγουσας ειδοποίησης (ras), υπήρξαν προς τον ΕΟΦ το 2023 δύο ειδοποιήσεις, το 2024 δέκα και το εννιάμηνο του 2025 συνολικά 12 ειδοποιήσεις – αφορούσαν κατά κύριο λόγο κατασχέσεις ψευδεπίγραφων σκευασμάτων σε τελωνεία ή άλλα σημεία έρευνας.
«Υπάρχουν τρία επίπεδα ελέγχου – η αξιοπιστία του υλικού, η αξιοπιστία των δρώντων και η αξιοπιστία του χώρου. Oταν ένα σκεύασμα δεν έχει την έγκριση του ΕΟΦ και δεν διατίθεται από φαρμακαποθήκη, χωρίς σήμανση και πιστοποίηση, τότε είναι επικίνδυνο», λέει στην «Κ» ο Σωτήρης Θεοχάρης, δερματολόγος – αφροδισιολόγος, πρόεδρος της Ελληνικής Δερματολογικής και Αφροδισιολογικής Εταιρείας.
Πιστοποιημένοι γιατροί για την αισθητική εφαρμογή σκευασμάτων βοτουλινικής τοξίνης στο πρόσωπο, σημειώνει ο ίδιος, είναι οι δερματολόγοι, οι πλαστικοί χειρουργοί, οι γναθοχειρουργοί και σε ειδικές περιπτώσεις οι οφθαλμίατροι και οι ΩΡΛ. «Ως Ελληνική Δερματολογική και Αφροδισιολογική Εταιρεία προστατεύουμε την υγεία των συμπολιτών μας και τα επαγγελματικά συμφέροντα των συναδέλφων μας», λέει ο κ. Θεοχάρης.
«Oσον αφορά την αδειοδότηση των χώρων στους οποίους γίνονται τέτοιες επεμβάσεις, εκεί δεν έχουμε αρμοδιότητα να παρέμβουμε. Πρέπει να γίνονται σε κατάλληλα επανδρωμένους και αδειοδοτημένους ιατρικούς χώρους, από τις ιατρικές ειδικότητες που είναι αρμόδιες για την τέλεσή τους, όπως αυτό ορίζεται από το αντικείμενο εκπαίδευσης της ειδικότητας», επισημαίνει ο ίδιος.
Το προηγούμενο διάστημα υπήρξαν καταγγελίες για κέντρα αισθητικής στην Αθήνα, κυρίως από γυναίκες που αντιμετώπισαν μολύνσεις και παραμορφώσεις. Οι καταγγελίες, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», βρίσκονται στο στάδιο της προανάκρισης. Ενδεικτικά, μία 43χρονη ανέφερε ότι πλήρωσε 400 ευρώ για θεραπεία μπότοξ, όμως κατέληξε με βλάβες στο πρόσωπο. Σύμφωνα με όσα περιέγραψε, το ενέσιμο υλικό ήταν νοθευμένο και οι γιατροί χωρίς άδεια.
Ενα από τα κέντρα αισθητικής στην Αθήνα είχε διαφημιστεί από Ελληνίδα influencer, η οποία αργότερα δήλωσε ότι είχε κάνει θεραπεία στο ίδιο ινστιτούτο, χωρίς προβλήματα, και ότι δεν μπορούσε να φανταστεί το κύμα των καταγγελιών. Στην αρχή της περασμένης χρονιάς οι υπηρεσίες της Κομισιόν ανακοίνωσαν τα αποτελέσματα από τη σάρωση και τον έλεγχο των αναρτήσεων στα κοινωνικά δίκτυα συνολικά 576 influencers – οι 20 εξ αυτών στην Ελλάδα, σύμφωνα με το υπουργείο Ανάπτυξης.
Σκοπός της έρευνας ήταν η επιβολή της καταναλωτικής νομοθεσίας και οι αναρτήσεις που εξετάστηκαν είχαν γίνει σε όλα τα δημοφιλή κοινωνικά δίκτυα και πλατφόρμες (Instagram, TikTok, Youtube, Facebook, X, Snapchat και Twitch). Υπήρχε κάτι ακόμη. Οπως σημειώνεται στην ανακοίνωση της Κομισιόν, οι αναρτήσεις αφορούσαν κατά κύριο λόγο προϊόντα μόδας, φαγητό, ταξίδια, lifestyle και προϊόντα ομορφιάς. Ωστόσο, από την έρευνα προέκυψε ότι ένας στους πέντε influencers «διαφήμιζε ανθυγιεινές ή επικίνδυνες δραστηριότητες, όπως πρόχειρο φαγητό, αλκοόλ, ιατρικές ή αισθητικές θεραπείες, τυχερά παιχνίδια και εμπόριο κρυπτονομισμάτων».
Η ζήτηση
Πόσες επεμβάσεις μπότοξ γίνονται κάθε χρόνο στην Ελλάδα; Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Διεθνούς Εταιρείας Αισθητικής Πλαστικής Χειρουργικής (ISAPS), το 2024 πραγματοποιήθηκαν στη χώρα μας –επισήμως– 130.760 επεμβάσεις μπότοξ και 133.320 επεμβάσεις υαλουρονικού οξέος. Οι συγκεκριμένες κατηγορίες βρίσκονται στις δύο πρώτες θέσεις των μη χειρουργικών επεμβάσεων στην Ελλάδα. Για να γίνει αντιληπτή η ζήτηση, σημειώνεται ότι στην τρίτη θέση, με μεγάλη διαφορά, ήταν οι μη χειρουργικές επεμβάσεις αποτρίχωσης (68.400), για να ακολουθήσει το χημικό peeling (21.840) και η μη χειρουργική σύσφιγξη δέρματος (19.560). Οι αριθμοί θεωρούνται μικροί. Η εξήγηση γι’ αυτό είναι ότι μεγάλος αριθμός τέτοιων επεμβάσεων γίνεται εκτός ιατρείων.
Φαρμακοποιοί μοιράζονται βίντεο με συνταγές μέσω του WhatsApp
REUTERS
Μεγάλη ακμή γνωρίζει η αγορά στις εμπορικές τοξίνες βοτουλίασης, το γνωστό μπότοξ, χάρη στην αυξημένη ζήτηση αισθητικών παρεμβάσεων, αλλά και τη χρήση τους σε καινοτόμες ιατρικές πράξεις. Η συνολική αξία της αγοράς αυτής εκτιμάται στα 8,92 δισ. δολάρια για το 2025, με προοπτική ανόδου της τάξης του 12% μέχρι το 2030, για να φθάσει τα 15,72 δισ. δολάρια.
Η τάση αυτή τροφοδοτείται από την αύξηση της αγοραστικής δύναμης, τη μεγαλύτερη κοινωνική αποδοχή προς τις ελάχιστα παρεμβατικές αισθητικές επεμβάσεις και τη διευρυνόμενη χρήση τέτοιων μεθόδων από τον ιατρικό κόσμο. Παρότι το Botox (Allergan/AbbVie) παραμένει η κορυφαία μάρκα, η αγορά έχει αναδείξει ισχυρούς ανταγωνιστές. Η έκρηξη στη ζήτηση τέτοιων επεμβάσεων προσέφερε, όμως, ευκαιρία σε κακόβουλους παίκτες. Πρόσφατο ρεπορτάζ του BBC έδειξε ότι νοσηλευτές και φαρμακοποιοί διακινδυνεύουν την υγεία Βρετανών ασθενών, χορηγώντας μπότοξ ανεξέλεγκτα.
Συνταγές για την ουσία διακινούνται μέσω WhatsApp, με φαρμακοποιό να δημοσιεύει βίντεο εξηγώντας μεθόδους αλλοίωσης αρχείων και ψευτογιατρό να προσφέρει μέσω του λογαριασμού του στην εφαρμογή κατασκευασμένα στην Κορέα φιαλίδια της τοξίνης.
Ο νόμος ορίζει στη Βρετανία ότι κάθε χορήγηση μπότοξ πρέπει να γίνεται υπό την εποπτεία γιατρού, οδοντιάτρου, νοσηλευτή ή φαρμακοποιού, ύστερα από εξέταση του πελάτη. Στην πραγματικότητα, κάθε πελάτης καταστήματος αισθητικής μπορεί να λάβει την ουσία. Νοσηλεύτρια αποκάλυψε στο BBC ότι λαμβάνει 30 στερλίνες για κάθε συνταγή που εκδίδει μέσω WhatsApp, χωρίς να έχει συναντήσει ποτέ τον πελάτη. Την περασμένη εβδομάδα η ρυθμιστική Αρχή φαρμακευτικών επιχειρήσεων δεσμεύθηκε να αναλάβει δράση εναντίον των παράνομων και αντιεπαγγελματικών πρακτικών.
Εκπρόσωπος του υπουργείου Υγείας της Βρετανίας ανέφερε ότι η κυβέρνηση συνεργάζεται με νομοθέτες προκειμένου να ενισχυθούν οι κατευθυντήριες γραμμές για τη διαδικτυακή αγορά φαρμάκων και την αυστηροποίηση χορήγησης συνταγών μπότοξ.
Δίωξη σε βαθμό κακουργήματος για άσκηση ιατρικής χωρίς άδεια άσκησε η Εισαγγελία κωμόπολης της Μινεσότα εναντίον 59χρονης αισθητικού. Η κατηγορουμένη φέρεται να απαγόρευε στις υπαλλήλους της, διπλωματούχους αισθητικούς πιστοποιημένες για μπότοξ, να εγχύουν οι ίδιες τις ενέσεις σε πελάτες. Οπως αποκαλύφθηκε, η 59χρονη χρησιμοποιούσε άγνωστης προέλευσης μπότοξ, τα οποία είχε παραγγείλει μέσω Διαδικτύου από την Κίνα. Το κατηγορητήριο αναφέρει ότι τον Ιούλιο του 2025 η 59χρονη χορήγησε ένεση μπότοξ σε πελάτισσά της, η οποία ένιωσε αφόρητο πόνο. Ερωτηθείσα από την πελάτισσα από πού είχε αγοράσει η 59χρονη την ουσία, η κατηγορουμένη απάντησε: «Από τη μαύρη αγορά», για να ισχυρισθεί αμέσως μετά ότι αστειεύεται.
