Η 13η Νοεμβρίου 1993 ήταν μια εφιαλτική ημέρα για τους ανθρώπους που ήταν επιφορτισμένοι να παρακολουθούν τα αποθέματα νερού της Αθήνας. Ηταν η χειρότερη μέρα της περιόδου της μεγάλης λειψυδρίας που απασχόλησε τη χώρα σχεδόν για όλο το πρώτο μισό της δεκαετίας του 1990. Εκείνη την ημέρα οι ταμιευτήρες του Μόρνου, της Υλίκης και της λίμνης του Μαραθώνα είχαν μαζί 105 εκατ. κυβικά μέτρα νερού, δηλαδή μόλις το 7,7% της συνολικής χωρητικότητας τους.
Το φετινό φθινόπωρο δεν έχουμε πέσει σε τόσο επικίνδυνα επίπεδα, αλλά, με την εξαίρεση της περιόδου 1990 – 1994 και του 2001, τα αποθέματα νερού είναι πιο χαμηλά από κάθε άλλη φορά τα τελευταία 40 χρόνια.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΥΔΑΠ, στις 14 Οκτωβρίου 2025, οι τέσσερις ταμιευτήρες –από το 2002 έχει προστεθεί και ο Εύηνος– είχαν συνολικά 390 εκατ. κυβικά μέτρα νερό. Πρόκειται για αποθέματα που αντιστοιχούν στο 26,06% της χωρητικότητάς τους. Με άλλα λόγια οι ταμιευτήρες είναι άδειοι σχεδόν κατά τα τρία τέταρτα.
Οπως δείχνουν τα στοιχεία της ΕΥΔΑΠ από το 1985 έως σήμερα, για να μειωθούν επικίνδυνα τα αποθέματα αρκούν δύο ή τρεις συνεχόμενες χρονιές ξηρασίας ή άλλων συνθηκών που δεν βοηθούν στη συγκέντρωση νερού στους ταμιευτήρες.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα παρατηρείται στον Μόρνο ο οποίος μέσα σε έναν χρόνο έχασε πάνω από το 40% των αποθεμάτων του σε δύο διαδοχικές χρονιές. Ετσι, στις 14/10/2025 κατέληξε να έχει 164,205 εκατ. κυβικά μέτρα νερό, ενώ την ίδια ημερομηνία πριν από δύο χρόνια είχε 505,878 εκατ. κυβικά μέτρα.
Εξίσου προβληματική είναι και η εικόνα της Υλίκης, η οποία είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος και βοηθητικός ταμιευτήρας για την ύδρευση της Αττικής. Και αυτή έχασε το 40% των αποθεμάτων νερού από πέρυσι μέχρι φέτος και το 55% που είχε πριν από δύο χρόνια. Ο ταμιευτήρας του Εύηνου έχει περισσότερο νερό σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια, ενώ και στη λίμνη του Μαραθώνα η στάθμη έχει κατέβει κάτω από τα συνήθη επίπεδα των 20 – 30 εκατ. κυβικών μέτρων, τα οποία ούτως ή άλλως δεν είναι αρκετά για να καλύψουν για περισσότερο από λίγες εβδομάδες τις ανάγκες ύδρευσης που κυμαίνονται σε 1-1,2 εκατ. κυβικά μέτρα την ημέρα.
Την περίοδο από το 2011 έως και το 2023, τα αποθέματα βρίσκονταν κοντά ή πάνω από τα επίπεδα του 1 δισ. κυβικών μέτρων. Μέσα σε δύο χρόνια χάθηκαν περισσότερα από τα μισά
Αποθέματα νερού(εκατ. m³) στις 14/10 την περίοδο 1985-2025
| ΕΤΟΣ | ΕΥΗΝΟΣ | ΜΑΡΑΘΩΝΑΣ | ΜΟΡΝΟΣ | ΥΛΙΚΗ | ΣΥΝΟΛΟ |
| 1985 | 26,600 | 484,176 | 437,044 | 947,820 | |
| 1986 | 20,479 | 420,614 | 381,428 | 822,521 | |
| 1987 | 15,930 | 309,526 | 437,468 | 762,924 | |
| 1988 | 6,936 | 263,784 | 321,084 | 591,804 | |
| 1989 | 21,530 | 216,544 | 203,095 | 441,169 | |
| 1990 | 19,691 | 83,462 | 32,775 | 135,928 | |
| 1991 | 23,739 | 186,382 | 85,292 | 295,413 | |
| 1992 | 24,163 | 107,712 | 36,290 | 168,165 | |
| 1993 | 21,817 | 89,940 | 3,278 | 115,035 | |
| 1994 | 21,454 | 208,238 | 21,210 | 250,902 | |
| 1995 | 19,619 | 339,474 | 50,000 | 409,093 | |
| 1996 | 27,770 | 469,608 | 175,880 | 673,258 | |
| 1997 | 18,550 | 552,826 | 244,550 | 815,926 | |
| 1998 | 24,795 | 524,673 | 276,664 | 826,132 | |
| 1999 | 11,877 | 584,973 | 392,581 | 989,431 | |
| 2000 | 15,299 | 463,797 | 319,968 | 799,064 | |
| 2001 | 28,210 | 199,271 | 148,272 | 375,753 | |
| 2002 | 92,779 | 25,688 | 180,096 | 203,584 | 502,148 |
| 2003 | 11,577 | 21,932 | 512,019 | 490,750 | 1.036,278 |
| 2004 | 8,198 | 21,265 | 506,995 | 454,123 | 1.040,582 |
| 2005 | 32,195 | 22,396 | 577,510 | 416,900 | 1.049,001 |
| 2006 | 26,193 | 25,167 | 622,766 | 468,796 | 1.142,922 |
| 2007 | 67,630 | 23,880 | 287,110 | 398,551 | 777,172 |
| 2008 | 46,024 | 26,493 | 174,114 | 222,660 | 469,291 |
| 2009 | 45,600 | 25,459 | 376,422 | 193,641 | 641,122 |
| 2010 | 54,678 | 21,114 | 558,820 | 246,760 | 881,372 |
| 2011 | 60,106 | 24,346 | 509,507 | 376,384 | 970,343 |
| 2012 | 50,346 | 23,420 | 510,920 | 394,770 | 979,456 |
| 2013 | 75,937 | 23,043 | 586,476 | 424,485 | 1.109,941 |
| 2014 | 60,724 | 26,966 | 526,263 | 392,183 | 1.006,136 |
| 2015 | 68,503 | 27,138 | 598,166 | 466,825 | 1.160,632 |
| 2016 | 69,604 | 28,034 | 565,128 | 384,532 | 1.047,298 |
| 2017 | 42,722 | 26,836 | 492,796 | 346,164 | 908,518 |
| 2018 | 22,796 | 27,486 | 613,170 | 382,592 | 1.046,044 |
| 2019 | 108,982 | 25,271 | 532,690 | 509,555 | 1.176,498 |
| 2020 | 48,961 | 26,238 | 483,922 | 506,150 | 1.065,271 |
| 2021 | 34,779 | 26,216 | 513,448 | 434,924 | 1.009,367 |
| 2022 | 18,279 | 24,919 | 611,224 | 415,465 | 1.069,887 |
| 2023 | 39,370 | 24,326 | 505,878 | 349,924 | 919,498 |
| 2024 | 40,019 | 26,387 | 293,833 | 258,660 | 618,899 |
| 2025 | 47,382 | 18,903 | 164,205 | 159,520 | 390,010 |
| ΠΗΓΗ: ΕΥΔΑΠ | |||||
Περίπου τρία χρόνια πριν ξεκινήσει η παρατεταμένη λειψυδρία των αρχών της δεκαετίας του 1990 τα αποθέματα στους ταμιευτήρες βρίσκονταν σε ικανοποιητικά επίπεδα. Το ίδιο συνέβη και τώρα. Την περίοδο από το 2011 έως και το 2023, τα αποθέματα βρίσκονταν κοντά ή πάνω από τα επίπεδα του 1 δισ. κυβικών μέτρων. Μέσα σε δύο χρόνια χάθηκαν περισσότερα από τα μισά.
Η δύσκολη κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε αποτυπώνεται γλαφυρά στις δορυφορικές εικόνες του Μόρνου που παρουσιάζει κάθε 15 ημέρες το meteo.gr. Στην πιο πρόσφατη της 9ης Οκτωβρίου η έκταση της λίμνης έχει πέσει στα 8,3 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Εναν μήνα νωρίτερα η έκταση της ήταν 8,9 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Η μείωση, σύμφωνα με τα στοιχεία του meteo.gr, είναι συνεχής και ραγδαία από το 2023 έως σήμερα.
Η επιφάνεια της λίμνης Μόρνου τα 3 τελευταία χρόνια
Το 2022 η έκταση ήταν υψηλότερη του μέσου όρου της τελευταίας δεκαετίας, κυμαινόμενη μεταξύ 16,6 και 19,1 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Το 2023 σημειώθηκε σημαντική μείωση, με την έκταση της λίμνης να υποχωρεί στα 14,3 τετραγωνικά χιλιόμετρα τον Δεκέμβριο. Το 2024 η μείωση συνεχίστηκε εντονότερα, με την έκταση της λίμνης να υποχωρεί στα 10,4 τετραγωνικά χιλιόμετρα τον Νοέμβριο. Συνολικά, από το 2022 έως σήμερα η έκταση έχει μειωθεί κατά περίπου 54%.
Τα χιόνια παίζουν σημαντικό ρόλο στα αποθέματα νερού. Τον χειμώνα του 2024-2025 η έκταση της χιονοκάλυψης στα βουνά της περιοχής ήταν μειωμένη 20% σε σύγκριση με τον μέσο όρο της περιόδου 2005-2024
Οπως λέει στην «Κ» ο διευθυντής ερευνών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών και επικεφαλής του meteo.gr, Κώστας Λαγουβάρδος, η έκταση της λίμνης μειώθηκε παρά το γεγονός ότι το προηγούμενο διάστημα είχαμε σημαντικές βροχοπτώσεις. «Τα χιόνια παίζουν σημαντικό ρόλο στα αποθέματα νερού. Τον χειμώνα του 2024-2025 η έκταση της χιονοκάλυψης στα βουνά της περιοχής ήταν μειωμένη 20% σε σύγκριση με τον μέσο όρο της περιόδου 2005-2024», προσθέτει.
Ο κ. Λαγουβάρδος επισημαίνει ότι η εικόνα των αποθεμάτων νερού είναι ανησυχητική αν και όχι τόσο κακή όσο ήταν το 1993 και λέει ότι αν συνεχιστούν τα ίδια καιρικά φαινόμενα –μεταξύ των οποίων οι λίγες χιονοπτώσεις και οι υψηλές θερμοκρασίες που προκαλούν εξάτμιση του νερού– δεν αποκλείεται στο μέλλον να δούμε μεγαλύτερη όξυνση του προβλήματος.
Προσθέτει επίσης ότι χρειάζεται συνεχής παρατήρηση στην περιοχή του Μόρνου και για τον λόγο αυτό το meteo.gr καταγράφει σε καθημερινή βάση τη χιονοκάλυψη στην περιοχή.
Σχέδιο για την ασφάλεια της υδροδότησης της πρωτεύουσας
Σε ομιλία του στο Ninth Sustainability Summit for South-East Europe & the Mediterranean του Economist, ο διευθύνων σύμβουλος της ΕΥΔΑΠ Χάρης Σαχίνης είπε ότι τις επόμενες εβδομάδες θα ανακοινωθεί το σχέδιο για την ασφάλεια της υδροδότησης της πρωτεύουσας.
Μιλώντας για λύσεις που βρίσκονται σε τροχιά εφαρμογής, ο κ. Σαχίνης ανέφερε την αφαλάτωση και την επαναχρησιμοποίηση υδάτων. Οπως εξήγησε η αφαλάτωση είναι χρήσιμο αλλά ακριβό εργαλείο λόγω του ενεργειακού κόστους λειτουργίας της. «Αν μπορείς να αξιοποιήσεις φωτοβολταϊκά ή άλλη καθαρή πηγή ενέργειας, μειώνεις σημαντικά το κόστος παραγωγής και καθιστάς την αφαλάτωση βιώσιμη. Ετσι εξασφαλίζεις επάρκεια για τους πολίτες χωρίς υπερβολικές επιβαρύνσεις», σημείωσε.
Για ό,τι αφορά την επαναχρησιμοποίηση, ο διευθύνων σύμβουλος της ΕΥΔΑΠ παρέπεμψε σε διεθνή παραδείγματα και πρόσθεσε πως η εταιρεία προετοιμάζει ένα μεγάλο έργο επαναχρησιμοποίησης για εμπλουτισμό υδροφορέων, άρδευση και βιομηχανική χρήση. «Δεν μιλάμε απαραίτητα για πόσιμο νερό, αλλά για ανακύκλωση του διαθέσιμου πόρου, με τρόπο που να εξασφαλίζει βιώσιμη ισορροπία», διευκρίνισε.
