Απρόβλεπτες συνέπειες συνεχίζει να έχει το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ, με τους νόμιμους αγρότες να πλήττονται περισσότερο από κάθε άλλον. Μια ακόμη αναβολή στην καταβολή των οφειλομένων από το καλοκαίρι ενισχύσεων προς τους αγρότες έφερε η προχθεσινή ξαφνική έφοδος της ΟLAF στα γραφεία του ΟΠΕΚΕΠΕ. Ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Κώστας Τσιάρας διαβεβαίωσε ότι οι πληρωμές προς τους αγρότες θα ξεκινήσουν αμέσως μετά την ολοκλήρωση του ελέγχου που βρίσκεται σε εξέλιξη, εφόσον έχει γίνει η απαραίτητη προεργασία. «Υπάρχει υπηρεσιακή ετοιμότητα αυτή τη στιγμή για να ξεκινήσουν οι πληρωμές, έχουν γίνει οι απαραίτητοι έλεγχοι, βρισκόμαστε στο σημείο για να ξεκινήσουν οι πληρωμές για τα παλιά βιολογικά (γεωργία – μελισσοκομία)».
Μέσα στον Νοέμβριο μάλιστα, σύμφωνα πάντα με τον κ. Τσιάρα, αναμένεται να καταβληθεί και η προκαταβολή της ενιαίας ενίσχυσης. Πάντως ο υπουργός επιφυλάχθηκε για τον ακριβή προσδιορισμό του χρόνου καταβολής των ενισχύσεων. «Το πότε θα ολοκληρωθεί ο έλεγχος της ΟLAF και πόσο θα παραμείνει δεν αφορά ούτε την κυβέρνηση ούτε πολύ περισσότερο τη δική μου αρμοδιότητα». Κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν για να μη διακινδυνεύσουμε τη ροή των ευρωπαϊκών πόρων, προσέθεσε ο υπουργός σε χθεσινές δηλώσεις του.
Οι συμβάσεις
H έφοδος της ΟLAF (Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης) στο κτίριο του ΟΠΕΚΕΠΕ το μεσημέρι της Δευτέρας πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της συνεργασίας της υπηρεσίας με την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, όπως ορίζει το καταστατικό. Η υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης δεν μπορεί να δράσει ανεξάρτητα από την έρευνα της Εισαγγελίας, αλλά πραγματοποιεί έρευνα με βάση τις οδηγίες της Εισαγγελίας στο πλαίσιο διερεύνησης του σκανδάλου. Το κλιμάκιο της ΟLAF ζήτησε από όλα τα στελέχη του οργανισμού να είναι διαθέσιμα στον έλεγχο και να προσκομιστούν στοιχεία που αφορούν τον τρόπο λειτουργίας του ΟΠΕΚΕΠΕ και των αρμοδιοτήτων του κάθε υπαλλήλου της διοίκησης με βάση το οργανόγραμμα. Πληροφορίες αναφέρουν, επίσης, ότι ζητήθηκαν και οι συμβάσεις που έχει υπογράψει ο οργανισμός με εξωτερικούς συνεργάτες. Επίσημη ενημέρωση, πάντως, σε σχέση με το τι αναζητεί στα γραφεία του ΟΠΕΚΕΠΕ η OLAF δεν υπάρχει – δεν ήταν άλλωστε τυχαία η αποστροφή της Ευρωπαίας εισαγγελέως κ. Κοβέσι, η οποία ανέφερε ότι αν θέλεις οι γάτες να πιάσουν ποντίκια δεν τους κρεμάς κουδούνια. Ομως φαίνεται ότι αυτή τη φορά στο στόχαστρο των ερευνών βρίσκεται η διοίκηση του οργανισμού και η εμπλοκή στελεχών με το σκάνδαλο, καθώς θεωρείται πιθανό τα στοιχεία που έχουν παραχωρηθεί στην Εισαγγελία να μην είναι πλήρη.
Κατά την προχθεσινή έφοδο στα γραφεία του οργανισμού το κλιμάκιο της ΟLAF ζήτησε από όλα τα στελέχη να είναι διαθέσιμα στον έλεγχο και να προσκομιστούν στοιχεία που αφορούν τον τρόπο λειτουργίας του.
Υπενθυμίζεται ότι όταν η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία τον περασμένο Μάιο είχε πραγματοποιήσει έφοδο στα γραφεία του ΟΠΕΚΕΠΕ, ο τότε πρόεδρος του οργανισμού Νίκος Σαλάτας είχε προσπαθήσει να εμποδίσει τον έλεγχο. Για να προχωρήσει η διαδικασία είχε χρειαστεί η παρέμβαση της αστυνομίας. Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία είχε δημοσιεύσει σχετικό δελτίο Τύπου στις 20 Μαΐου. Ανθρωποι από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, που είχαν στενή συνεργασία με τον ΟΠΕΚΕΠΕ τα προηγούμενα χρόνια, τονίζουν στην «Κ» ότι η OLAF προσπαθεί να εντοπίσει τυχόν κενά ή και παραποίηση στα στοιχεία που έχουν παραχωρηθεί. Μάλιστα κάποιοι αναφέρουν ότι δεν είναι καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι η έφοδος στον οργανισμό έγινε παραμονή της καταβολής των ενισχύσεων, σύμφωνα με όσα είχαν ανακοινωθεί. «Μπορεί όλοι να λένε ότι πλέον τα πάντα ελέγχονται, αλλά δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι έχουν ολοκληρωθεί έλεγχοι που αφορούν την καταβολή των ενισχύσεων του 2024 που οφείλονται από τον Ιούνιο», σημείωσαν τα ίδια άτομα στην «Κ».
Η έφοδος της OLAF ήταν η τρίτη επέμβαση ελεγκτικών υπηρεσιών στον οργανισμό μέσα σε λίγους μήνες. Τον Ιούλιο στελέχη της Οικονομικής Αστυνομίας πραγματοποίησαν έρευνα στα γραφεία του ΟΠΕΚΕΠΕ. Στόχος της αστυνομικής επιχείρησης ήταν οι σέρβερ του οργανισμού και ειδικότερα η βάση δεδομένων, ώστε να ληφθεί αντίγραφο των αρχείων με όλες τις αγροτικές επιδοτήσεις που έχουν καταβληθεί από τον ΟΠΕΚΕΠΕ.
Υπενθυμίζεται ότι έως τις 4 Νοεμβρίου το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης θα πρέπει να έχει καταθέσει το νέο σχέδιο δράσης για τη λειτουργία του ΟΠΕΚΕΠΕ προκειμένου να συνεχιστεί η καταβολή των κονδυλίων από την Ευρωπαϊκή Ενωση.
Νέο σχέδιο δράσης
Τα χρήματα των ενισχύσεων καταβάλλονται από το κράτος-μέλος και στη συνέχεια η Ευρωπαϊκή Ενωση δίνει τα συγκεκριμένα κονδύλια από τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά ταμεία –σε σύντομο χρονικό διάστημα, που δεν ξεπερνάει τον μήνα– με βάση τα αποδεικτικά στοιχεία για τα χρήματα που καταβλήθηκαν. Ομως, με έγγραφο που είχε αποστείλει η Γενική Διεύθυνση Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προς τις ελληνικές αρχές στις 4 Αυγούστου, ζητούσε περαιτέρω αλλαγές στο σχέδιο δράσης που έχει καταθέσει η Ελλάδα, ώστε να εφαρμοστούν συγκεκριμένες δράσεις σε μια σειρά θεμάτων και να διασφαλιστεί η λειτουργία του συστήματος πληρωμών. Οπως τονιζόταν στο συγκεκριμένο έγγραφο, εφόσον δεν υποβληθεί επαρκώς τεκμηριωμένο σχέδιο δράσης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενδέχεται να προχωρήσει σε αναστολή των μηνιαίων πληρωμών προς το κράτος-μέλος. Πάντως, από την πλευρά του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης τονίζεται ότι οι διαπραγματεύσεις με την Ε.Ε. επ’ αυτού συνεχίζονται και βρίσκονται σε πολύ καλό σημείο.
Η συζήτηση για τη νέα ΚΑΠ και η Ελλάδα
Το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ αλλά και η ευλογιά των αιγοπροβάτων, ή ακριβέστερα η αδυναμία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων να θέσει υπό έλεγχο την ασθένεια εδώ και 14 μήνες, έχουν προκύψει τη χειρότερη στιγμή. Την ίδια χρονική περίοδο, και συγκεκριμένα από τον Ιούλιο, είναι σε εξέλιξη οι συζητήσεις και οι διαπραγματεύσεις που αφορούν τη διαμόρφωση της νέας Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, που αναμένεται να τεθεί σε εφαρμογή από το 2028 έως το 2034. Οι διαπραγματεύσεις, σύμφωνα με πηγές των Βρυξελλών, εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις πολιτικές συμφωνίες και ισορροπίες, στις οποίες πάντως η Ελλάδα το τελευταίο χρονικό διάστημα δεν μπορεί να θεωρηθεί αξιόπιστος συνομιλητής.
Ενδεικτικά, το 2021 η Ελλάδα είχε 35.813 παραγωγούς βιολογικών προϊόντων που καλλιεργούσαν βιολογικά 6.359.600 στρέμματα. Το 2024 ο αριθμός των βιολογικά καλλιεργούμενων στρεμμάτων είχε φτάσει τυπικά στα 15.409.300 στρέμματα και περίπου 117.000 παραγωγοί δήλωναν ότι καλλιεργούσαν με βάση τις αρχές της βιολογικής γεωργίας τα κτήματά τους. Εννοείται ότι τα στοιχεία αυτά δηλώνονται και στην Ε.Ε., εφόσον η βιολογική παραγωγή επιδοτείται. Ομως, πριν από ένα μήνα το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης αποφάσισε να καταργήσει μέχρι νεωτέρας το πρόγραμμα για την επιδότηση των νέων παραγωγών βιολογικών. Μάλιστα οι Βρυξέλλες το έμαθαν από τις εφημερίδες. Επειτα από αυτό, προφανώς η όποια ανάπτυξη της βιολογικής παραγωγής στην Ελλάδα μπορεί να κινήσει υποψίες σε σχέση με την αξιοπιστία των στοιχείων.
Στην πρόταση της νέας Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) που κατέθεσε η Κομισιόν προβλέπεται ότι τα κονδύλια για την εισοδηματική στήριξη των παραγωγών θα φτάσουν στα 293,7 δισ. ευρώ. Με βάση τα στοιχεία που έχουν ανακοινωθεί, τα σχετικά κονδύλια για την Ελλάδα θα είναι μειωμένα κατά 20% σε σχέση με την προηγούμενη προγραμματική περίοδο. «Το ποσοστό αυτό δεν ισχύει εφόσον αναφέρεται στο ελάχιστο ποσό εισοδηματικής στήριξης που μπορεί να λάβει η Ελλάδα. Το ποσό αυτό μπορεί να αυξηθεί μέσω της συμμετοχής σε προγράμματα αλλά και των επιλογών και συνδυασμών που θα κάνει το κράτος-μέλος», αναφέρουν πηγές των Βρυξελλών. Ομως αξίζει να σημειωθεί ότι το 43% των προγραμμάτων της νέας ΚΑΠ κατευθύνεται σε δράσεις φιλικές προς το περιβάλλον.
Η νέα ΚΑΠ προβλέπει επίσης αναδιανομή κονδυλίων από τα ίδια τα κράτη-μέλη ανάλογα με τη στόχευση των εθνικών αρχών. Κάθε κράτος-μέλος θα χρειαστεί να καταρτίσει Σχέδιο Εθνικής και Περιφερειακής Εταιρικής Σχέσης (ΕΠΕΣ) με βάση τις ειδικές ανά χώρα συστάσεις της Ε.Ε., αλλά και τις διαβουλεύσεις με όλους τους εταίρους, περιφερειακές, τοπικές και αγροτικές αρχές, κοινωνία των πολιτών, ερευνητικούς οργανισμούς και πανεπιστήμια.
Στο πλαίσιο αυτό, «αυτή τη στιγμή γίνονται πάρα πολλές διαβουλεύσεις σε τεχνικό και πολιτικό επίπεδο για επιμέρους στοιχεία που αφορούν τη νέα ΚΑΠ. Ηδη πολλά κράτη-μέλη έχουν καταθέσει δικές τους προτάσεις», αναφέρει στέλεχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Εννοείται πως στην Ελλάδα η συζήτηση δεν έχει καν ξεκινήσει.
