Τις συνέπειες της μεταχείρισης άγριων ζώων σαν οικόσιτα, είτε από άγνοια είτε με σκοπό την εκμετάλλευσή τους, αποδεικνύει ο μεγάλος αριθμός επιθέσεων από θαλάσσιες χελώνες σε λουομένους στο Μαράθι Χανίων.
Οι ειδικοί αποδίδουν τα περιστατικά αυτά –ανάλογα καταγράφονται σε διάφορες περιοχές της χώρας– στην πρακτική του ταΐσματος των χελωνών, κάτι που αλλάζει τη φυσική συμπεριφορά τους. Και επισημαίνουν ότι αρκεί να κουνήσουμε χέρια και πόδια μέσα στη θάλασσα για να φοβίσουμε μια χελώνα, αν εκτιμήσουμε ότι κινείται εναντίον μας.
Το τάισμα και η αντιμετώπιση των άγριων ζώων σαν οικόσιτα αλλάζουν τη φυσική συμπεριφορά τους – Με το δάγκωμά τους συνθλίβουν τους μυς και προκαλούν αιματώματα.
Στο Μαράθι τα τελευταία δύο χρόνια καταγράφονται δεκάδες περιστατικά. Eνα από αυτά συνέβη στην Κ. Β. (τα στοιχεία της βρίσκονται στη διάθεση της εφημερίδας). «Τα τελευταία χρόνια έχουν εμφανιστεί χελώνες στην περιοχή μας. Οι περισσότερες κινούνται κοντά στην ακτή και μετά απομακρύνονται. Κάποια στιγμή στο λιμανάκι της περιοχής, οι ψαράδες… για το φολκλόρ της υπόθεσης άρχισαν να τις ταΐζουν, πετώντας στη θάλασσα τα απομεινάρια από τα ψάρια που καθάριζαν και ψωμιά. Λίγο καιρό μετά ξεκίνησαν και τα πρώτα περιστατικά. Οι χελώνες είτε έσπρωχναν με τη μουσούδα τους λουομένους ή άρχισαν να δαγκώνουν».
Η Κ. Β. δέχθηκε την επίθεση τη στιγμή που έβγαινε από τη θάλασσα, σε ένα βραχώδες σημείο. «Hρθε μια χελώνα και με δάγκωσε πρώτα στον γλουτό και μετά στον μηρό. Ο πόνος ήταν τέτοιος που σχεδόν λιποθύμησα, με έβγαλε ο άνδρας μου. Παρότι δεν με έκοψε, έκανε τεράστια αιματώματα που μολύνθηκαν και χρειάστηκε να νοσηλευθώ».
Το ίδιο συνέβη και στη σύζυγο του Σ. Χ., στην ίδια περιοχή. «Γνωρίζω προσωπικά τουλάχιστον δέκα ανθρώπους που δέχθηκαν ανάλογη επίθεση. Η γυναίκα μου δεν μπαίνει παρά μόνον αν μπω εγώ πρώτα με τη μάσκα να σιγουρευτώ ότι δεν υπάρχουν χελώνες κοντά».
Η τελευταία διετία
Η Κατερίνα Μανιμανάκη είναι γιατρός στο νοσοκομείο των Χανίων. «Η χειρουργική κλινική μας έχει δεχθεί πολλά τέτοια περιστατικά την τελευταία διετία. Οι χελώνες δεν έχουν δόντια, αλλά πολύ ισχυρά σαγόνια και έτσι προκαλούν μεγάλα αιματώματα, καθώς με το δάγκωμά τους συνθλίβουν τους μυς. Η γνώμη μου, πάντως, είναι ότι εμείς φταίμε που παραβιάζουμε τον χώρο τους, δεν παραβιάζουν αυτές τον δικό μας. Στο Μαράθι ανεγέρθηκε πρόσφατα ένα πολύ μεγάλο ξενοδοχείο και η περιοχή γέμισε κόσμο, άρα υπάρχει μεγάλη όχληση».
Ο κ. Πέτρος Λυμπεράκης είναι ερπετολόγος στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης. «Κάποιες φορές ορισμένα ζώα παρουσιάζουν ιδιαίτερη συμπεριφορά, που ξεφεύγει από τον κανόνα. Πρόκειται συνήθως για μεμονωμένες περιπτώσεις. Σκεφτείτε πόσες εκατοντάδες χελώνες υπάρχουν στον Λαγανά της Ζακύνθου, χωρίς να παρατηρούνται περιστατικά επιθέσεων. Σε τέτοιες περιπτώσεις λοιπόν, αυτό που συνήθως επιλέγεται είναι η σύλληψη και μεταφορά του ζώου σε άλλο σημείο, μια και η αλλαγή περιβάλλοντος μπορεί να το επαναφέρει στη φυσική συμπεριφορά του».
Οι άνθρωποι που ασχολούνται με την προστασία των θαλάσσιων χελωνών στη χώρα μας εκτιμούν πως τέτοιες συμπεριφορές οφείλονται σχεδόν αποκλειστικά στο τάισμα των ζώων. «Οι θαλάσσιες χελώνες δεν είναι κατοικίδια. Είναι ζώα που ζουν στην ανοιχτή θάλασσα, μακριά από τους ανθρώπους», εξηγεί ο Δημήτρης Φυτίλης, υπεύθυνος του Κέντρου Διάσωσης της οργάνωσης ΑΡΧΕΛΩΝ στην Αττική.
«Οταν όμως ταΐζουμε τις χελώνες, τις διδάσκουμε να συσχετίζουν την παρουσία μας με την τροφή. Ετσι οι χελώνες αρχίζουν να αντιμετωπίζουν τους λουομένους ή άλλες χελώνες σαν ανταγωνιστές στη διεκδίκηση της τροφής και προσπαθούν δαγκώνοντας να τους διώξουν από την περιοχή τους. Φέτος καταγράψαμε ανάλογα περιστατικά στα Χανιά, στο Λιμένι της Μάνης, στην Ανάβυσσο. Δυστυχώς, υπάρχουν και πολλοί που ταΐζουν τις χελώνες όχι από άγνοια και καλοσύνη, αλλά με σκοπό να τις παρουσιάσουν ως θέαμα στους τουρίστες. Η μόνη λύση, όταν σε μια περιοχή έχουμε περιστατικά επιθετικότητας, είναι να σταματήσει το τάισμα των χελωνών. Συζητούμε επίσης με τον ΟΦΥΠΕΚΑ και το Λιμενικό το ενδεχόμενο τοποθέτησης σήμανσης».
Οπως επισημαίνει ο κ. Φυτίλης, οι χελώνες δεν είναι επικίνδυνες. «Ακόμη και σε τέτοια σπάνια περιστατικά, αρκεί κάποιος να κουνήσει χέρια και πόδια μέσα στη θάλασσα για να φοβηθεί η χελώνα και να φύγει».
