ΕΝΑΝ ΧΡΟΝΟ ΠΡΙΝ, η Αναστασία δεν είχε κανένα ιδιαίτερο θέμα με το φαγητό. Ενα κορίτσι με μεσογειακές καμπύλες και μακριά, ίσια, καστανά μαλλιά, «έχαιρε άκρας υγείας». Στα δεκαεννιά της χρόνια θα έλεγε κανείς πως τρεφόταν σωστά· δεν έλεγε όχι σε ένα παγωτό, σε μια πίτσα, σε ένα ποτήρι κρασί. Υπήρξαν στιγμές που έκανε δίαιτα, την απασχολούσε κάπως το βάρος της, αλλά ποτέ δεν εξέφρασε ιδιαίτερη ανασφάλεια ούτε ακολούθησε εξαντλητικά προγράμματα διατροφής. Όλα ήταν στο πλαίσιο της λογικής.
Εξι μήνες αργότερα, η Αναστασία επιστρέφει στην Αθήνα από τις σπουδές της. Είναι Χριστούγεννα και έχει χάσει σημαντικό βάρος — περίπου δεκαπέντε κιλά. Μέχρι την άνοιξη, είχε χάσει άλλα δέκα. «Τα χεράκια της ήταν σαν καλάμια, τα μάγουλά της είχαν μπει μέσα, τα κόκαλα της λεκάνης της εξείχαν. Δεν ήξερα καν πόσα κιλά ήταν, δεν με άφηνε να δω τη ζυγαριά. Δεν είχε πια περίοδο», μου λέει η μητέρα της, αναστενάζοντας σε ένα καφέ στο Παγκράτι.
Για να πω την αλήθεια, τότε το μυαλό μου δεν πήγε καν στη νευρική ανορεξία. Ηταν μια λέξη που δεν είχα σκεφτεί ή δεν ήθελα καν να σκεφτώ. Το μόνο που αναλογίστηκα είναι: τι έκανα εγώ στην ηλικία της; Ετρωγα; Και αν ναι, τι;
«Από κοπέλα είχε μεταμορφωθεί πια σε ένα σκελετωμένο κοριτσάκι. Είχε αρχίσει να χάνει και μαλλιά· οι τρίχες της είχαν αδυνατίσει, έβρισκα τούφες πεσμένες μέσα στην τουαλέτα. Τότε άρχισα να καταλαβαίνω πως κάτι δεν πήγαινε καλά. Αποφάσισα να την παρακολουθήσω. Έτρωγε σαν πουλάκι. Έβαζε σε ένα μπολάκι λίγο ρύζι, αβοκάντο, τόνο — αυτό ήταν το φαγητό της για όλη την ημέρα. Δεν άγγιζε καθόλου υδατάνθρακες, μου μιλούσε συνεχώς για «κανόνες διατροφής» που είχε δει από κάτι influencers, παρέλειπε γεύματα εσκεμμένα.
Εντάξει, είχε κάποια προβλήματα· είχε χωρίσει, ένιωθε κάπως μόνη, είχε άγχος για τις φίλες της, ήταν μακριά μας. Για να πω την αλήθεια, τότε το μυαλό μου δεν πήγε καν στη νευρική ανορεξία. Ηταν μια λέξη που δεν είχα σκεφτεί – ή, ίσως, δεν ήθελα να σκεφτώ. Το μόνο που αναρωτήθηκα ήταν: τι έκανα εγώ στην ηλικία της; Ετρωγα; Και αν ναι, τι;»
ΤΙ ΕΧΕΙ ΑΛΛΑΞΕΙ
Λίγο πιο βόρεια, στη Μονάδα Διαταραχών Πρόσληψης Τροφής – Ψυχογενούς Ανορεξίας Αμαρουσίου που στεγάζεται στο «Σισμανόγλειο» Νοσοκομείο και είναι η μοναδική δημόσια μονάδα νοσηλείας στην Ελλάδα για περιστατικά ανορεξίας και ψυχογενούς βουλιμίας σε άτομα ηλικίας από 16 έως 22 ετών, η Μαργαρίτα Σεστρίνη, ψυχίατρος και διευθύντρια της ΜΔΠΤ, νιώθει ανακουφισμένη που προς το παρόν δεν μετράνε κάποια απώλεια. Παρ’ όλα αυτά τα πράγματα δεν είναι αισιόδοξα. Οσο προχωρά ο καιρός όλο και μικρότερες ηλικίες φτάνουν στην πόρτα τους, ενώ τα περιστατικά αυξάνονται.
«Από τον Ιούνιο του 2022 έχουμε 44 νοσηλείες, 44 εισαγωγές, ενώ στα εξωτερικά ιατρεία τα περιστατικά έχουν ξεπεράσει τα 900», δίνει τα δεδομένα η ψυχίατρος. «Βλέπουμε και εμείς μια μεγάλη αύξηση μετά τον κόβιντ, που αποτυπώνεται και στα διεθνή δεδομένα. Μέχρι και διπλασιασμό. Σίγουρα ο εγκλεισμός έχει παίξει ρόλο, αλλά δεν είμαστε σίγουροι καθόλου ότι είναι μόνο αυτό. Είναι ίσως και κάτι γενικότερο στην αλλαγή της κοινωνίας, όπως η σχέση με τα social media, ο ρόλος που πήρανε στην επικοινωνία, οι σχέσεις των οικογενειών… Και αυτό που βλέπουμε είναι μια αύξηση κυρίως στο παζλ της ανορεξίας», εξηγεί.
Παρέα με την ανορεξία η βουλιμία είναι και αυτή μια σοβαρή διατροφική νόσος. Ενώ δεν είναι σπάνιο οι δύο ασθένειες να εναλλάσσονται στο ίδιο άτομο. «Η ανορεξία και η βουλιμία είναι πολυπαραγοντικές νόσοι με ισχυρή γονιδιακή βάση. Και είναι και πολύ δημοκρατικές. Προσβάλλουν άτομα οποιουδήποτε φύλου, ηλικίας, κοινωνικο-οικονομικής κατάστασης», σημειώνει η κυρία Σεστρίνη, προσθέτοντας ότι στη μονάδα έχουν πολλά περιστατικά και από την επαρχία.
Η εικόνα δεν διαφέρει στο Κέντρο Ημέρας «ΑΝΑΣΑ», την πρώτη Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία στην Ελλάδα που παρέχει υπηρεσίες ενημέρωσης, πρόληψης και θεραπείας στα άτομα που πάσχουν από Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής (ψυχογενής ανορεξία, ψυχογενής βουλιμία, επεισοδιακή πολυφαγία). Από την αρχή της λειτουργίας του το κέντρο έχει λάβει 8.000 αρχικά αιτήματα για εξέταση, ενώ έχουν πραγματοποιηθεί 68.000 κλινικές συνεδρίες. Πάνω από 4.600 ωφελούμενοι έχουν μπει σε θεραπεία, με το 90% να είναι γυναίκες και το 10% άντρες.
«Είναι κορίτσια ή και αγόρια κανονικού βάρους συνήθως, που λένε “Θα κάνω μια δίαιτα. Ερχεται καλοκαίρι και θέλω να χάσω ένα δύο κιλά”. “Θέλω να βάλω ένα ωραίο φόρεμα τα Χριστούγεννα”. Και μετά αυτό πραγματικά βγαίνει εκτός ελέγχου και αποκτά μια σχεδόν δική του ζωή».
«Οι άνθρωποι που αναπτύσσουν αυτές τις νόσους δεν είναι άνθρωποι που ήτανε παχύσαρκοι, ούτε καν ευτραφείς», εξηγεί η Δρ.Εύα Σαλαμινίου, ψυχολόγος και ειδική επιστημονική σύμβουλος της «ΑΝΑΣΑ», η οποία έχει παρακολουθήσει πολλούς ασθενείς στη διάρκεια της θεραπείας τους. «Είναι κορίτσια ή και αγόρια κανονικού βάρους συνήθως, που λένε “Θα κάνω μια δίαιτα. Ερχεται καλοκαίρι και θέλω να χάσω ένα δύο κιλά”. “Θέλω να βάλω ένα ωραίο φόρεμα τα Χριστούγεννα, ξεκινάω να κάνω μια μικρή δίαιτα”. Και μετά αυτό πραγματικά βγαίνει εκτός ελέγχου και αποκτά μια σχεδόν δική του ζωή».
«Μέσα στη νόσο ο/η ασθενής αποκτάει ένα συναίσθημα ελέγχου το οποίο τον ικανοποιεί. Και εμείς πια εκεί τον/τη βοηθούμε να αποκτήσει έναν σχετικό έλεγχο με πιο λειτουργικούς τρόπους, αλλά το κυριότερο να αισθανθεί ότι δεν μπορούμε να έχουμε έλεγχο σε όλα τα πράγματα στη ζωή. Δηλαδή, να μπορέσουν να αντέξουν τον βαθμό έλλειψης ελέγχου που έχουμε στη ζωή μας. Η εφηβεία βέβαια είναι μια περίοδος μεγάλων αλλαγών και ενέχει σαφώς μεγαλύτερες προκλήσεις. Σε αυτή την περίπτωση είναι πολύ σημαντική η συμβολή των γονιών», καταλήγει η ειδικός.
«ΠΡΩΤΑ ΕΡΧΟΝΤΑΙ ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ»
«Η διαδικασία να ζητήσει κανείς βοήθεια δεν είναι εύκολη υπόθεση», υποστηρίζει η κυρία Μαργαρίτα Σεστρίνη. «Συνήθως προσεγγίζουν πρώτα οι γονείς ρωτώντας τι μπορούν να κάνουν. Μας λένε το πρόβλημά τους, την ανησυχία τους, ζητώντας και κάποια εξέταση για μια εκτίμηση. Σε μεγαλύτερες ηλικίες έχουμε και αιτήματα από τους ίδιους τους ασθενείς», συνεχίζει. «Το σημαντικό είναι σαν γονέας να δει κάποιος τα συμπτώματα, ειδικά όταν πρόκειται για νεαρές ηλικίες. Βασικά χαρακτηριστικά των ασθενών αυτών είναι η μεγάλη σημασία που έχει το σώμα και η φροντίδα του, που αυτό μπορεί να περιλαμβάνει και την υγιεινή διατροφή. Υπάρχουν και πολλές διατροφικές τάσεις τελευταία που μπορεί να κάνουν τη διάγνωση πιο πολύπλοκη».
Το να είναι ένα κορίτσι ή ένα αγόρι vegan ή vegetarian, φυσικά, δεν σημαίνει ότι είναι και ανορεξικό. Μπορεί όμως μια διατροφική διαταραχή να βρει έδαφος για να «κρυφτεί» εκεί πέρα.
Για να μην υπάρχουν παρεξηγήσεις, η γιατρός τονίζει πως το να είναι ένα κορίτσι ή ένα αγόρι vegan ή vegetarian, φυσικά, δεν σημαίνει ότι είναι και ανορεξικό. Mπορεί όμως μια διατροφική διαταραχή να βρει έδαφος για να… κρυφτεί εκεί πέρα, αυτό είναι πιθανό. «Και είναι και άλλες αγωνίες. Να βρω τη σούπερ τροφή, να μην τρώω υδατάνθρακα. Είναι πολύ μεγάλος ο ρόλος και η επίδραση που έχει όλη αυτή η επικοινωνία μέσω των social media και η ανταλλαγή πληροφορίας που λαμβάνει κανείς και παίρνει την αποδοχή που χρειάζεται από τους άλλους. Ολα αυτά παίζουν ρόλο», συμπληρώνει.
ΘΥΜΟΣ ΚΑΙ ΑΡΝΗΣΗ
Η Φοίβη αναπνέει βαριά στην άλλη άκρη του τηλεφώνου. Στη αρχή διστάζει. «Είναι πάρα πολύ δύσκολο να το διαχειριστείς. Δεν μπορώ να σας πω πόσο καιρό μάς πήρε να το αντιληφθούμε ξεκάθαρα, γιατί υπήρχαν και διάφορα προβλήματα κατάθλιψης του παιδιού και γενικά δύσκολης συμπεριφοράς. Είναι πολύ δύσκολο μέχρι να το συνειδητοποιήσεις, να καταλάβεις τι συμβαίνει και φυσικά να αναζητήσεις βοήθεια», μου λέει, πριν διηγηθεί την ιστορία της κόρης της. Είναι ωστόσο και δική της ιστορία.
«Είναι πολύ δύσκολο από την πλευρά των γονιών, γιατί είναι κάτι που δεν μπορείς να το συζητήσεις με το παιδί. Πώς να θίξεις το θέμα; Τουλάχιστον η δική μου η κόρη θύμωνε πάρα πολύ. Δεν είναι κάτι που μπορείς να το προσεγγίσεις μέσα από έναν διάλογο και μια λογική συζήτηση. Εγώ η μόνη φάση που θυμάμαι να το έχει συζητήσει ήταν στο “Σισμανόγλειο”, όπου απευθυνθήκαμε για βοήθεια, το συζητούσε με τους ειδικούς, χωρίς εμάς μέσα στις συνεδρίες. Μια φορά θυμάμαι πήγαμε σε έναν διατροφολόγο και ήμουν παρούσα σε εκείνη τη συνάντηση. Ηταν σε δύσκολη φάση, και παρόλο που ο διατροφολόγος προσπαθούσε να της εξηγήσει τι θα συμβεί στο σώμα της αν συνεχίσει, στο στομάχι, στο στόμα, στα δόντια, εκείνη αρνούνταν τα πάντα. Με φοβερό πείσμα, γιατί ήταν τότε μόνο 14 χρόνων».
Είναι πολύ δύσκολο από την πλευρά των γονιών, γιατί είναι κάτι που δεν μπορείς να το συζητήσεις με το παιδί. Πώς να θίξεις το θέμα; Τουλάχιστον η δική μου η κόρη θύμωνε πάρα πολύ. Δεν είναι κάτι που μπορείς να το προσεγγίσεις μέσα από έναν διάλογο και μια λογική συζήτηση.
Η Φοίβη προσπάθησε τότε να της πει «παιδί μου, μην το κάνεις αυτό στον εαυτό σου». Αλλά δεν το έκανε. «Κάποια στιγμή σταμάτησα να μιλάω γιατί μάλλον τα έκανα χειρότερα. Ηταν και πολύ δύσκολες τότε οι οικογενειακές σχέσεις, γιατί υπήρχαν και άλλα ζητήματα πέρα από το διατροφικό. Είχαμε μία πολύ συγκρουσιακή σχέση και προχωρήσαμε εντέλει με τη συμβουλή των ψυχιάτρων, χωρίς πίεση», περιγράφει την επίπονη διαδικασία της θεραπείας της μικρής.
Στα 18 της, σήμερα, η κόρη της έχει πλέον θεραπευθεί. Η Φοίβη το έχει αποδεχτεί. Η κόρη της ανέπτυξε μια διατροφική διαταραχή. «Εκανε εμετούς, κυρίως, θα έλεγα πως έτρωγε αλλά όχι αλόγιστα. Ωστόσο, υπήρχαν και διαστήματα που απλώς δεν έτρωγε. Ηταν 13 όταν ξεκίνησε αυτό και κράτησε περίπου δύο χρόνια, με φάσεις που χειροτέρευε και φάσεις που κάπως βελτιωνόταν. Δεν ήταν ποτέ εντάξει», θυμάται. Κοιτάζοντας πίσω στον χρόνο η Φοίβη εντοπίζει ξεκάθαρα μηνύματα. «Χάθηκε τελείως η καθημερινότητα του τραπεζιού. Το να κάτσει στο τραπέζι να φάμε παρέα. Σε εκείνες τις ηλικίες που ήταν σε μεγάλη έξαρση δεν κάθισε ποτέ να φάει μαζί με κάποιον. Τουλάχιστον όχι με εμάς. Με την οικογένεια στο τραπέζι. Δηλαδή, πάντα η απάντηση ήταν: θέλεις να φας κάτι; Οχι. Ή θα έτρωγε μόνη της ή θα ήθελε να το φτιάξει μόνη της. Ηταν ξεκάθαρο ότι έτρεχε κατευθείαν στην τουαλέτα και έκανε εμετό. Η φωνή στην άλλη άκρη της γραμμής λεπταίνει. «Δεν έχω καταλάβει πώς φτάσαμε εκεί», λέει. «Συμβαίνει ξαφνικά. Δηλαδή, τουλάχιστον έτσι έγινε στο παιδί μου. Η μεταμόρφωση ήταν ξαφνική. Τα σκέφτεσαι όλα. “Πού έχω κάνει λάθος;”, λες. “Πώς έχουμε φτάσει εδώ;”. Δυσκολεύεσαι να το πιστέψεις. Και έχεις και μια άρνηση».
Yπήρχε μία παρέα από κορίτσια εκείνη την περίοδο που σαν κάπως να ανταγωνίζονταν το ένα το άλλο. Ποια θα έχει την πιο φλατ κοιλιά, ας πούμε. Ανέβαζαν φωτογραφίες για να δείξουν πόσο αδύνατες είναι.
Ρωτάω αν υπήρχε κοινωνική πίεση. «Ναι, σίγουρα υπήρχε. Είναι οι φίλες. Είναι τα social media. Yπήρχε μία παρέα από κορίτσια εκείνη την περίοδο που σαν κάπως να ανταγωνίζονταν το ένα το άλλο. Ποια θα έχει την πιο φλατ κοιλιά, ας πούμε. Ανέβαζαν φωτογραφίες για να δείξουν πόσο αδύνατες είναι. Και μου πετούσε και διάφορα κατά καιρούς ότι “μαμά, η τάδε έχει πάει στο νοσοκομείο από νευρική ανορεξία”. Οπότε, ήξερε ότι υπάρχει ζήτημα. Και καμιά φορά πέταγε και διάφορα σχόλια τύπου “Χαχά! Μη σε νοιάζει, εγώ μπορώ να μη φάω για 48 ώρες, δεν παθαίνω τίποτα”».
«Ανεξάρτητα από αυτά που έχεις εσύ μέσα στο κεφάλι σου, όταν σκάει το πρόβλημα, πρέπει να καταλάβεις, να είσαι υποστηρικτικός και να μην κρίνεις, αλλά να προσπαθείς να καταλάβεις τι σκέφτεται το παιδί και να προσπαθείς κάπως να είσαι ήσυχα δίπλα», κλείνει την κουβέντα η Φοίβη. «Ας πούμε στην αρχή μπορεί να με πείραζε ότι δεν μπορούμε να κάτσουμε πια στο τραπέζι να φάμε όλοι μαζί, τώρα λέω αυτό δεν είναι το σημαντικό. Το σημαντικό είναι να βρει το παιδί τις ισορροπίες του και άσχετα από το τι έχει ο γονιός στο κεφάλι του να μπορέσει να σταθεί δίπλα σε αυτό».
ΠΩΣ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΩ ΤΟ ΠΑΙΔΙ;
«Τίποτε δεν γίνεται χωρίς συνεργασία με την οικογένεια», τονίζει η ψυχίατρος Μαργαρίτα Σεστρίνη. «Το να ξέρεις πώς θα διαχειριστείς μια τέτοια κατάσταση είναι εξίσου σημαντικό. Και πολλές φορές η οικογένεια χρειάζεται και εκείνη στήριξη. Ολες οι οικογένειες λαμβάνουν κάποια μορφή ψυχολογικής στήριξης και εκπαίδευσης. Στη δική μας μονάδα, αν δούμε ότι υπάρχει μια παθολογία στην οικογένεια, μια δυσκολία πιο μεγάλη, μπορούν να πάρουν και οικογενειακή θεραπεία. Είναι πολλές οι φορές άλλωστε που οι οικογένειες αισθάνονται τύψεις. Αλλά δεν είναι μόνον αυτό.« Είναι η ανημποριά που αισθάνονται. Πώς να βοηθήσω το παιδί; Είναι η ματαίωση που αισθάνονται πως “ό,τι και να κάνω δεν πιάνει”. Επιπλέον, το να αισθάνεσαι ότι δεν μπορείς να θρέψεις το παιδί σου σε μια περίοδο αφθονίας, σε μια περίοδο τέτοιου καταναλωτισμού, είναι τραγικό».
Ενας σκοπός της οικογενειακής θεραπείας για τις διαταραχές πρόσληψης τροφής είναι να αναστρέψει λιγάκι αυτά τα αισθήματα ενοχών που έχουν οι γονείς και τα οποία δεν βοηθούν καθόλου κιόλας. Δηλαδή, είναι τελείως αντιπαραγωγικά ως προς τη θεραπευτική διαδικασία.
«Την οικογένεια τη θέλουμε κυρίως με τα μικρότερα παιδιά. Σαν βοήθεια, σαν σύμμαχο. Οι γονείς, ξέρετε, οι γονείς γενικώς είναι πρωταθλητές στο να αισθάνονται ένοχοι», συμφωνεί και η ψυχολόγος Εύα Σαλαμινίου. «Δηλαδή, έχει κακούς βαθμούς το παιδί; Εμείς φταίμε, οι γονείς. Δεν πάει καλά στα αθλήματα το παιδί; Φταίνε οι γονείς. Δεν έχει φίλους αρκετούς το παιδί; Οι γονείς φταίνε. Πόσο μάλλον όταν έχει μια ψυχική νόσο. Εντάξει, λοιπόν. Οι γονείς, οι οποίοι μάλιστα τα κάναμε θάλασσα. Μάλιστα, μας φωνάζει τώρα και ο γιατρός για να μας διορθώσει. Για να σώσουμε το παιδί μας. Δεν είναι όμως έτσι. Είναι λάθος. Δηλαδή, ένας σκοπός της οικογενειακής θεραπείας για τις διαταραχές πρόσληψης τροφής είναι να αναστρέψει λιγάκι αυτά τα αισθήματα ενοχών που έχουν οι γονείς και τα οποία δεν βοηθούν καθόλου κιόλας. Δηλαδή, είναι τελείως αντιπαραγωγικά ως προς τη θεραπευτική διαδικασία».
Η ίδια εξηγεί πως στα πιο μεγάλα παιδιά ή στους νεαρούς ενήλικες η θεραπεία είναι λίγο διαφορετική. «Δηλαδή, μπορεί να συμπεριλάβουμε την οικογένεια, αλλά λιγότερο και κάποιες φορές ίσως και καθόλου. Γιατί οι ασθενείς είναι πιο αυτόνομοι. Το κορίτσι αυτό δεν ζει με τους γονείς. Ζει μόνο του. Ο ρόλος των γονέων είναι υποστηρικτικός. Πηγαινοέρχονται για να εγγυώνται και το ότι το παιδί δεν κινδυνεύει κιόλας. Το ξέρουμε αυτό, γιατί σειρά μελετών επί δεκαετίες έχει καταδείξει ότι όσο μεγαλώνει κανείς η συμμετοχή της οικογένειας μειώνεται και μπαίνουν άλλες μέθοδοι. Η γνωσιακή θεραπεία, δηλαδή. Εκεί μαθαίνει ο ασθενής να λειτουργεί αυτόνομα, να είναι πιο λειτουργικός ο τρόπος ως προς την επεξεργασία των συναισθημάτων του».
«ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΜΟΥ 39 ΚΙΛΑ»
H Κατερίνα Βισέρη είναι από τις λίγες κοπέλες που σήμερα μιλούν δημόσια για το θέμα της νευρικής (ψυχογενούς) ανορεξίας. Διατηρεί και σελίδα στο Instagram μέσα από την οποία μοιράζεται την ιστορία της και ελπίζει να βοηθήσει κορίτσια που αντιμετωπίζουν τη νόσο, ενώ όνειρό της είναι να δημιουργήσει ένα κέντρο υποστήριξης για ασθενείς με διατροφικές διαταρραχές. Μεγαλωμένη στο Μόναχο, η Κατερίνα νόσησε από νευρική ανορεξία γύρω στα 20, όταν ήρθε στη Θεσσαλονίκη για τις σπουδές της, αλλά από πολύ μικρή ηλικία, από τα 12, πάλευε με τη σχέση της με το φαγητό. Σπούδαζε στη Νομική, ενώ ταυτόχρονα ξεκίνησε να δουλεύει ως μοντέλο στον χώρο της μόδας.
«Μέσα σε λίγους μήνες έχασα πολλά κιλά, σταμάτησε η περίοδός μου, ένιωθα μόνιμα εξαντλημένη και αδύναμη. Το 2018, με ένα πτυχίο στο χέρι, βρέθηκα παρέα με τα τελευταία μου 39 κιλά. Είχα συχνούς πονοκεφάλους, σοβαρή αμνησία, οργανική ανεπάρκεια, ζαλάδες, τριχόπτωση, διαρκές αίσθημα κρύου και δυσκολία στη συγκέντρωση», μου λέει ένα βράδυ λίγο πριν επιβιβαστεί σε ένα αεροπλάνο για ένα επαγγελματικό ταξίδι. Οι πιο απλές δραστηριότητες έμοιαζαν βουνό. «Εμοιαζα λειτουργική προς τα έξω, αλλά στην πραγματικότητα το σώμα μου βρισκόταν σε κατάσταση επιβίωσης. Ηταν μια συνεχής υπενθύμιση ότι οι ψυχικές μάχες αποτυπώνονται και στο σώμα». Στις 18 Μαρτίου του 2018 λιποθύμησε μπροστά στον υπολογιστή και βρέθηκε σε ένα νοσοκομείο όπου έπρεπε να εξηγήσει τι της συνέβαινε. Κάπως έτσι ήρθε η αρχή του τέλους…
Η οικογένειά μου έπαιξε καθοριστικό ρόλο: έμαθαν να στέκονται δίπλα μου με υποστήριξη και κατανόηση. Η θεραπεία ήταν δύσκολη, παραμένει θα έλεγα, γεμάτη πισωγυρίσματα – αλλά με συνέπεια, αποδοχή και στήριξη άρχισα να ανακτώ σιγά σιγά την υγεία και την ισορροπία μου.
«Παρότι βρισκόμουν σε προχωρημένη κατάσταση με την ασθένειά μου, άργησα πολύ να αποδεχτώ τι μου συμβαίνει και δεν άκουγα κανέναν γύρω μου. Τελικά, οι γονείς μου με πίεσαν πολύ, για το καλό μου, και ζήτησα βοήθεια. Κινδύνεψα αρκετά», αφηγείται. «Στη συνέχεια, πήγα σε ψυχοθεραπεύτρια εξειδικευμένη στις διατροφικές διαταραχές, και σε συνεργασία με διατροφολόγο και γιατρούς ξεκίνησα μια μακρά διαδικασία αποκατάστασης, σχεδόν υποχρεωτικά. Δεν το ήθελα τότε καθόλου. Η οικογένειά μου έπαιξε καθοριστικό ρόλο: έμαθαν να στέκονται δίπλα μου με υποστήριξη και κατανόηση. Η θεραπεία ήταν δύσκολη, παραμένει θα έλεγα, γεμάτη πισωγυρίσματα, αλλά με συνέπεια, αποδοχή και στήριξη άρχισα να ανακτώ σιγά σιγά την υγεία και την ισορροπία μου. Ημουν μακριά από τους δικούς μου, γιατί ζουν στη Γερμανία, αλλά ήταν εκεί για εμένα. Είναι πολύ σημαντικό το ποιον έχεις δίπλα σου σε όλο αυτό το μακρύ ταξίδι της ανάρρωσης. Εμαθα ποιοι είναι οι άνθρωποί μου. Και αυτή θα είναι η πρώτη ιστορία που θα μοιραστώ περήφανα σαν μητέρα με τα παιδιά μου, αφού τους αφηγηθώ πώς γνώρισα τον μπαμπά τους», λέει γελώντας.
ΕΝΑ ΡΟΖΕ ΚΡΑΣΙ 240 ΘΕΡΜΙΔΕΣ
Μέρες μετά, σε ένα μπαρ στο Κολωνάκι, συναντώ την Αναστασία με τη μητέρα της. Το κορίτσι έχει πλέον αυτονομηθεί. Σε λίγες μέρες θα φύγει για το πανεπιστήμιο. Φτάνει αεράτη και γεμάτη αυτοπεποίθεση, έχει βάλει, όπως μας ανακοινώνει, δύο κιλά. Χαμηλώνει το βλέμμα για να διαλέξει ένα ποτήρι ροζέ κρασί. «Διακόσιες σαράντα θερμίδες», αναφωνεί. «Πεινάω», συνεχίζει, για να τονίσει: «Να παραγγείλουμε μια σαλάτα». Είναι ακόμη πολύ αδύνατη. Θέλω να τη ρωτήσω πολλά, αλλά περιορίζομαι στα «πώς νιώθεις;», «γυμνάζεσαι;», «έχεις αγόρι;». Η μητέρα της μου λέει να μη συζητήσω πολύ ανοιχτά το θέμα. Στο τέλος, η νεαρή κοπέλα μοιράζεται το ότι αισθάνεται πολύ όμορφα με τον ψυχολόγο που την έχει αναλάβει, ενώ θα επιστρέφει συχνά στην Αθήνα όπου την παρακολουθούν. Θα φροντίσουν επίσης να έχει μια στήριξη και στον τόπο σπουδών της. Παίρνει φάρμακα, κάνει και ειδική δίαιτα, με υδατάνθρακες και πρωτεΐνη. «Τρώω μακαρόνια!», μου λέει με ενθουσιασμό.
Φτάνει αεράτη και γεμάτη αυτοπεποίθεση, έχει βάλει, όπως μας ανακοινώνει, δύο κιλά. Χαμηλώνει το βλέμμα για να διαλέξει ένα ποτήρι ροζέ κρασί. «Διακόσιες σαράντα θερμίδες», αναφωνεί. «Πεινάω», συνεχίζει…
Οταν πλέον μας αποχαιρετάει, η Ερικα μού λέει πως τα πράγματα είναι καλύτερα, και πως τουλάχιστον το έχει πια συνειδητοποιήσει. «Θα πηγαίνουμε ανά εβδομάδα να τη βλέπουμε, μια εγώ, μια ο πατέρας της», ομολογεί. «Εχω ήδη ετοιμάσει βαλίτσες». Μετά τη διάγνωση η Ερικα κάθισε επί ώρες, μέρες, να αναλογιστεί τι έκαναν λάθος. Δεν της έδωσαν σημασία; Χώρισε και στεναχωρέθηκε και δεν το κατάλαβαν; Δούλευαν πολύ; Είναι άραγε κληρονομικό; Ισως να μην την άκουσαν όταν τους είπε πως ένιωθε μόνη, ή χοντρή; Σε αυτά τα ερωτήματα δεν υπάρχουν απαντήσεις. Η Ερικα αλλάζει κουβέντα και θυμάται τα δικά της νεανικά χρόνια. «Θυμάσαι καθόλου πώς ήμασταν μικρές; Τώρα που το σκέφτομαι, είχα και εγώ ένα θέμα με το βάρος μου, δεν έτρωγα, δεν έβαζα βάρος, έμενα και μέρες χωρίς φαγητό, αλλά μάλλον το ξεπέρασα», λέει με ανακούφιση. Mου δείχνει μια φωτογραφία της που μιμείται μια χορογραφία του «Dirty Dancing» σε ένα δωμάτιο ενός σπιτιού μπροστά σε έναν καθρέφτη. «Τα είχα τα πιασίματά μου όμως, δεν τα είχα;», ρωτάει.
Από ένα άλλο δωμάτιο η Φοίβη μού στέλνει ένα μήνυμα στο κινητό. «Το “Σισμανόγλειο” ήταν για εμάς φάρος υποστήριξης κατά τη διάρκεια των δύο πολύ δύσκολων χρόνων», λέει. «Προσφέροντας συνεδρίες στο παιδί φυσικά αλλά και σε εμάς ξεχωριστά ως ζευγάρι, για να μας ενδυναμώσει, για να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα. Αυτό ήταν απόλυτα καθοριστικό για εμένα στην όλη ιστορία και νομίζω χωρίς την έγκαιρη υποστήριξή τους θα είχα χαθεί. Η σύγκρουση και η απόγνωση στο σπίτι θα ήταν πολύ χειρότερη. Μην ξεχάσετε να το βάλετε αυτό στο άρθρο σας. Πρέπει να ζητήσει κανείς βοήθεια».
ΜΟΝΑΔΑ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΠΡΟΣΛΗΨΗΣ ΤΡΟΦΗΣ (ΔΠΤ) – ΨΥΧΟΓΕΝΟΥΣ ΑΝΟΡΕΞΙΑΣ ΕΦΗΒΩΝ ΚΑΙ ΝΕΩΝ
Τηλ.: 213-2058975 (Δευτέρα και Πέμπτη 11.30-13.00)
Email: [email protected]
ΚΕΝΤΡΟ ΗΜΕΡΑΣ ΑΝΑΣΑ
Τηλ.: 210-9212345
Email: [email protected]
Ωράριο λειτουργίας: Καθημερινά Δευτέρα-Παρασκευή: 9.00 με 21:00
Διεύθυνση: Λ. Συγγρού 36-38, Αθήνα Τ.Κ. 11742
