«Μαμά, αυτό ήταν δηλαδή το όνειρό σου;». Από μικρό λένε μαθαίνεις την αλήθεια, αλλά την αλήθεια που ξεστόμισε ξαφνικά μια μέρα στα 11 χρόνια της η Χαρά, δεν την ήξερε καλά καλά ούτε η ίδια η Δήμητρα. Η 40χρονη τότε μητέρα από την Πάτρα, με ήδη 20 χρόνια υπηρεσία στον Ελληνικό Στρατό, δεν είχε προλάβει να σκεφθεί ότι ίσως να μην ήταν προορισμένη γι’ αυτή τη ζωή, ότι ίσως δεν είχε κυνηγήσει τα όνειρά της. Ποια ήταν όμως αυτά; Ούτε εκείνη ήξερε καλά καλά, όπως πολλές γυναίκες, ιδίως στην επαρχία. Λες και η μητρότητα με τη φιλοδοξία δεν μπορούν να συνυπάρχουν.
Τα λόγια της κόρης της όμως καθώς την αποχαιρετούσε για ακόμη μία υπηρεσία έλυσαν τα μάγια. Κάποτε αγαπούσε τα μαθηματικά. «Ημουν άριστη στα μαθηματικά, αλλά όταν είχα δώσει Πανελλήνιες, το 1999, δεν τα είχα δηλώσει. Νόμιζα ότι μαθηματικά ίσον εκπαίδευση», λέει η Δήμητρα Πάτση στην «Κ».
Μπήκε Μηχανολογία («μου άρεσε να μαστορεύω») και τελείωσε σε 3,5 χρόνια. Εκείνο τον Ιούνιο όμως μπήκε στο σπίτι μια προκήρυξη για μια θέση στον Στρατό. «Είχα τα μόρια γιατί δούλευα όσο σπούδαζα στις πληροφορίες του ΟΤΕ.
Σκέφθηκα ότι τα στρατολογικά γραφεία θα ήταν ήρεμα. “Μαμά, να πάω;”, ρώτησα. Αλλο που δεν ήθελε». Πήγε για βιοποριστικούς λόγους και παρ’ ολίγον να έμενε μια ζωή.
Δεν της είχε περάσει από το μυαλό να αλλάξει καριέρα. Υπήρχαν στιγμές που ένιωθε ότι δεν ανήκει εκεί, αλλά δεν περνούσε άσχημα στη δουλειά της. Ωσπου μια μέρα την περίοδο του COVID έγινε το περιστατικό με την κόρη της. «Εκλαψα πολύ αυτή την ημέρα, ένιωσα ότι κάποιος μου είχε μπήξει το μαχαίρι και το είχε στρίψει κιόλας». Ηταν Φλεβάρης. Μάρτη μήνα είχε ήδη αγοράσει τα βιβλία για να δώσει Πανελλήνιες. «Θα έδινα για την εμπειρία, αλλά φαίνεται ότι η γνώση δεν χάνεται. Εγραψα πάρα πολύ καλά. Θα περνούσα οπουδήποτε, αλλά είχα δηλώσει μόνο Μαθηματικό».
Σπούδασε δουλεύοντας παράλληλα και χωρίς να δικαιούται άδειες, γιατί ήταν το δεύτερο πτυχίο. «Στο 4ο έτος δεν άντεχα άλλο στον Στρατό. Οταν ασχολιόμουν με τα της σχολής ήμουν ευτυχισμένη. Αυτό έλεγα και στα φανταράκια μου, θέλω να φύγω τους έλεγα, αλλά πώς αφήνεις ένα σταθερό μισθό; Πώς αφήνεις την προοπτική να βγεις στη σύνταξη στα 50κάτι;» Μετά όμως σκέφθηκε: «Και ποιος μου λέει ότι θα ζω μέχρι τότε; Η ζωή είναι τώρα». Εδωσε τον Ιούλιο την πτυχιακή της και ταυτόχρονα την αναφορά παραίτησης.
Το φθινόπωρο παρακολούθησε το Data Science & Business Intelligence Bootcamp του WE LEAD, του ανεξάρτητου μη κερδοσκοπικού οργανισμού που δημιουργήθηκε το 2023 από το Libra Philanthropies με στόχο την ενδυνάμωση των γυναικών, ιδίως εκείνων που ζουν μακριά από τα μεγάλα αστικά κέντρα. «Εκεί έκανα πολλά μαθήματα για data analyst. Μου άρεσε πάρα πολύ που ήρθα σε επαφή με επαγγελματίες, που άκουσα πράγματα μέσα από τις εταιρείες. Μου δόθηκε η ευκαιρία να συμμετάσχω σε συνέδρια και να δω τον κόσμο τελείως διαφορετικά. Πού ζούσα; Ακουγα ανθρώπους να μιλάνε όμορφα, να θέλουν να μάθουν». Ενα χρόνο μετά τελειώνει το μεταπτυχιακό της στην Υπολογιστική και Στατιστική Αναλυτική στην Επιστήμη των Δεδομένων στο Τμήμα Μαθηματικών του Πανεπιστημίου Πατρών, ενώ παράλληλα διδάσκει μαθηματικά σε φροντιστήριο («τελικά η διδασκαλία μου αρέσει πολύ»), ενώ εκπαιδεύει υπαλλήλους των ΚΕΠ σε ένα νέο πρόγραμμα. «Είμαι χαρούμενη». Και η κόρη της το ίδιο, στα 16 σήμερα. «Είναι χαρούμενη που πήρα την απόφαση. Με έβλεπε να διαβάζω και μου έλεγε “μανούλα μου, συγγνώμη, εγώ φταίω που ταλαιπωρείσαι”. “Εσύ φταις που είμαι ευτυχισμένη”, της έλεγα». Η Δήμητρα δεν σταματάει να ονειρεύεται: μόλις τα παιδιά της φύγουν για το πανεπιστήμιο, σκοπεύει να μετακομίσει στην Αθήνα για να αναζητήσει νέες επαγγελματικές ευκαιρίες στον χώρο της μηχανικής μάθησης.
Αλλαγή πορείας
Πόσες γυναίκες έχουν αφήσει όνειρα στο συρτάρι; Η Α. Φ., καθηγήτρια ελληνικής φιλολογίας για πάνω από δέκα χρόνια σε ένα μικρό χωριό στην Κεντρική Ελλάδα, πάντα ήθελε να εισέλθει στον κόσμο της τεχνολογίας, αλλά πίστευε πως κάτι τέτοιο ήταν ανέφικτο. Πριν από τρία χρόνια όμως ήρθε το πλήρωμα του χρόνου. Αρχισε να ψάχνει πληροφορίες γύρω από τον χώρο της τεχνολογίας, να παρακολουθεί μαθήματα, να βλέπει ότι το ευχαριστιέται. Μόλις ένα μήνα μετά τη γέννηση του τρίτου παιδιού της αποφάσισε να δηλώσει συμμετοχή στο Front-end Development Bootcamp του WE LEAD. Οχι μόνο ολοκλήρωσε με επιτυχία το απαιτητικό πρόγραμμα, αλλά στα 35 σήμερα εργάζεται ως React Engineer σε γνωστή εταιρεία τηλεπικοινωνίας στην Ελλάδα, δουλεύοντας από απόσταση. «Η αλήθεια είναι ότι στην επαρχία δεν υπάρχουν τόσες ευκαιρίες καριέρας», λέει στην «Κ». «Ισως μετά από λίγα χρόνια μετακομίσουμε στην Αθήνα ή στη Θεσσαλονίκη. Μου λείπει η τάξη, η δυνατότητα να μεταλαμπαδεύσω τις γνώσεις μου και να βγάλω καλούς ανθρώπους, αλλά δεν μετανιώνω για τη στροφή που έκανα. Η καθημερινότητά μου είναι πιο ευχάριστη».
Η αλλαγή είναι εφικτή, λένε οι άνθρωποι του Libra Philanthropies, αρκεί κάποιος, έστω ένας, να πιστέψει σε σένα. Το όφελος είναι διπλό. Τα προγράμματα του WE LEAD δεν συμβάλλουν μόνο στη δημιουργία ίσων ευκαιριών για τις γυναίκες, όπου κι αν αυτές βρίσκονται, αλλά και στη διαμόρφωση ενός καλύτερου μέλλοντος για τον κλάδο της τεχνολογίας στην Ελλάδα.
