Σώθηκε από τη φωτιά, αλλά βρέθηκε στο πυρ το εξώτερον. Ο λόγος για το πειραματικό μελισσοκομείο που έχει τοποθετήσει από το τέλος του 2024 το Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων του ΕΛΓΟ Δήμητρα σε χώρο του ΕΚΠΑ. Αφορμή η πυρκαγιά που ξέσπασε στις 28 Ιουλίου στους πρόποδες του Υμηττού, τα αίτια της οποίας ανιχνεύθηκαν σύμφωνα με την Πυροσβεστική σε αδήλωτα μελίσσια που διατηρούσαν ιδιώτες εντός της Πανεπιστημιούπολης.
Οπως σημειώνει στην «Κ» η ερευνήτρια του ινστιτούτου και υπεύθυνη του πειραματικού μελισσοκομείου Σοφία Γούναρη, μολονότι η φωτιά δεν έφτασε ποτέ κοντά στα συγκεκριμένα μελίσσια, δεν κάηκαν κυψέλες και δεν βρέθηκε στον χώρο καπνιστήρι, το ΕΚΠΑ με εξώδικο έχει ζητήσει την άμεση απομάκρυνσή τους. Σημειώνεται ότι οι δύο φορείς είχαν υπογράψει μνημόνιο συνεργασίας για την τοποθέτηση των μελισσιών για εκπαιδευτικούς και ερευνητικούς σκοπούς. Μάλιστα το ΕΚΠΑ είχε φροντίσει για την πυρασφάλεια της εγκατάστασης καθώς και για την παροχή νερού.
«Οταν ξέσπασε η φωτιά έλειπα εκτός Αθήνας», λέει η κ. Γούναρη, η οποία φρόντιζε κατά κύριο λόγο μόνη της το μελισσοκομείο του ΕΛΓΟ. «Η Πυροσβεστική βρήκε άλλα δύο μελισσοκομεία πολύ πιο μέσα στο δάσος, για την ύπαρξη των οποίων δεν είχα ενημερωθεί. Ηταν κρίσιμο να το γνωρίζω για λόγους αντιμετώπισης ασθενειών, κρούσματα επιθετικότητας των μελισσών κ.ά. Εμαθα μάλιστα ότι το ένα από αυτά είναι εκεί πάνω από 20 χρόνια». Μολονότι από την έρευνα της Πυροσβεστικής δεν βρέθηκε κάτι επιλήψιμο στο πειραματικό μελισσοκομείο σε ό,τι αφορά τη φωτιά (στα άλλα δύο είχαν καεί κυψέλες), της επεβλήθη διοικητικό πρόστιμο 1.400 ευρώ καθώς δεν τηρείτο η απαραίτητη απόσταση των δέκα μέτρων από την τελευταία βλάστηση, αλλά ούτε και η απόσταση των πέντε μέτρων ανάμεσα στις κυψέλες. «Ως επιστημονική εταιρεία μελισσοκομίας έχουμε τονίσει πολλές φορές ότι το συγκεκριμένο μέτρο είναι παράλογο γιατί σύμφωνα με αυτό… μόνο στα αεροδρόμια θα μπορούσε κανείς να τοποθετήσει μελίσσια», εξηγεί η ίδια. Πρόστιμο της επεβλήθη επίσης γιατί ήταν αδήλωτα τα μελίσσια, χωρίς ταμπέλα με τα στοιχεία της. «Πράγματι, δεν είχαν κωδικό στο Εθνικό Μητρώο Μελισσοκόμων γιατί ήταν πειραματικά, αλλά είναι μια διαδικασία που πρέπει να γίνει. Ταμπελάκια δεν είχαν γιατί επίσης βρισκόμασταν εντός του πανεπιστημίου, όχι στη μέση του πουθενά. Ολοι γνώριζαν ποιος είναι υπεύθυνος, γι’ αυτό εξάλλου η Πυροσβεστική με βρήκε πρώτη».
Το πανεπιστήμιο της ζήτησε να μετακινήσει άμεσα τα μελίσσια. «Εξηγούσα ότι δεν μετακινούνται από τη μια μέρα στην άλλη, δεν είναι κουτιά, ότι χρειάζεται προετοιμασία αλλά και να βρεθεί μέρος να πάνε». Ηδη όπως αναφέρει έχουν αποσταλεί δύο εξώδικα προς τον ΕΛΓΟ Δήμητρα με την απαίτηση τα μελίσσια να απομακρυνθούν «για να αποφευχθεί ο κίνδυνος για το περιβάλλον, τα κτίρια του πανεπιστημίου και τους ανθρώπους». Στο μεταξύ της έχει απαγορευθεί η πρόσβαση, με αποτέλεσμα να μη γνωρίζει σήμερα την κατάσταση των μελισσιών.
Στο πειραματικό μελισσοκομείο υπήρχαν μελίσσια στα οποία δεν έχει γίνει θεραπεία για βαρροϊκή ακαρίαση (παρασιτική ασθένεια των μελισσών κι ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν σήμερα οι μελισσοκόμοι). «Σε συνεργασία με το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο κάνουμε έρευνα για την παραγωγή μελισσιών που παρουσιάζουν ανθεκτικότητα απέναντι σε αυτόν τον εχθρό. Αν χαθούν, θα πάμε πάλι από την αρχή».
Την ίδια στιγμή, όλο και περισσότεροι δήμοι της χώρας ζητούν την απομάκρυνση μελισσιών από τα όριά τους. «Μας στοχοποιούν γιατί ο μελισσοκόμος ζει στο δάσος και προσπαθούν να βγάλουν από το δάσος τα πάντα», τονίζει η κ. Γούναρη.
Σύμφωνα με την πρόεδρο του Συλλόγου Μελισσοκόμων Αττικής Μαρία Κοκκίνου, το συγκεκριμένο περιστατικό στο ΕΚΠΑ είναι απλώς η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι. «Η τάση εδώ και χρόνια είναι να χαρακτηριζόμαστε οι μελισσοκόμοι εμπρηστές και τα καπνιστήρια μας εμπρηστικοί μηχανισμοί. Βρισκόμαστε σε δεινή θέση». Οπως λέει, ήδη η πυροσβεστική διάταξη στην αντιπυρική περίοδο απαγορεύει τη μελισσοκομία. «Απαγορεύεται δηλαδή μαζί με το πικ νικ και το μπάρμπεκιου και μια επαγγελματική δραστηριότητα! Κάθε χρόνο, με απόφαση των περιφερειακών συμβουλίων των περιφερειακών ενοτήτων στην Αττική όταν οι καιρικές συνθήκες είναι δύσκολες κλείνει η διέλευση από συγκεκριμένους δρόμους, χωρίς να εξαιρούνται οι μελισσοκόμοι. Δεν μπορώ δηλαδή να πάω όταν έχει καύσωνα στα μελίσσια μου να βάλω νερό ή όταν έχει μποφόρ δεν μπορώ να πάω να δω αν αναποδογύρισαν κυψέλες μου. Γιατί;». Οπως εξηγεί, ούτως ή άλλως όταν έχει έντονο αέρα ο μελισσοκόμος δεν χρησιμοποιεί το καπνιστήρι, αφού δεν μπορεί να γίνει διαχείριση σμήνους υπό τέτοιες συνθήκες.
Οι μελισσοκόμοι αισθάνονται υπό διωγμόν σε όλη τη χώρα. «Πριν από ενάμιση χρόνο το Δασαρχείο Πάρνηθας απαγόρευσε την τοποθέτηση κυψελών στα αναδασωτέα για 5,5 χρόνια. Μπήκαμε στην κατηγορία κατσίκας που θα βοσκήσει και θα καταστρέψει τα δενδρύλλια. Η μέλισσα πώς θα επικονιάσει. Μας έχουν τρελάνει στο κυνηγητό».
