Δεύτερη σε κρούσματα ασθενών με λοίμωξη από τον μύκητα Candida Auris στην Ε.Ε. είναι η Ελλάδα, σύμφωνα με νέα έκθεση του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) η οποία δόθηκε σήμερα, 11 Σεπτεμβρίου, στη δημοσιότητα.
Ο εν λόγω μύκητας εξαπλώνεται ραγδαία σε νοσοκομεία, είναι συχνά ανθεκτικός στα αντιμυκητιασικά φάρμακα και προσβάλλει βαριά πάσχοντες ασθενείς. Σύμφωνα με την έκθεση, η χώρα μας καταγράφει 852 περιστατικά την τελευταία δεκαετία και κατατάσσεται δεύτερη σε αριθμό κρουσμάτων πανευρωπαϊκά – πίσω μόνο από την Ισπανία. Συνολικά πάνω από 4.000 κρούσματα έχουν δηλωθεί την τελευταία δεκαετία στην Ε.Ε. με 1.346 κρούσματα μόνο το 2023 – ο υψηλότερος αριθμός από τότε που εντοπίστηκε ο μύκητας στην Ευρώπη το 2014.
Εκατοντάδες κρούσματα στα νοσοκομεία
Η έκθεση του ECDC επισημαίνει ότι από μεμονωμένα κρούσματα πριν από λίγα χρόνια η κατάσταση έχει φθάσει σήμερα σε σημείο εκτεταμένης περιφερειακής ή και εθνικής διασπορας σε χώρες όπως η Ελλάδα, η Ιταλία, η Ισπανία και η Ρουμανία. «Οι εν λόγω χώρες έχουν δηλώσει ότι δεν μπορούν πλέον να διακρίνουν συγκεκριμένες εξάρσεις λόγω της ευρείας περιφερειακής ή εθνικής διάδοσης. Σε πολλές από αυτές τις χώρες η παρατεταμένη τοπική μετάδοση έχει σημειωθεί μέσα σε λίγα μόνο χρόνια μετά την πρώτη τεκμηριωμένη περίπτωση, υπογραμμίζοντας την κρίσιμη σημασία των έγκαιρων παρεμβάσεων για την ανάσχεση της εξάπλωσής της», αναφέρεται στο έγγραφο του ECDC, το οποίο καλεί τα υγειονομικά συστήματα χωρών να είναι σε επαγρύπνηση.
Κατά την επίσκεψη κλιμακίου του ECDC στην Ελλάδα τον Απρίλιο του 2024, διαπιστώθηκε ότι ο μύκητας είχε εξαπλωθεί σε όλο το σύστημα υγείας.
Στην αναφορά του ECDC για τη χώρα μας επισημαίνεται πως κατά την επίσκεψη κλιμακίου του Ευρωπαϊκού Κέντρου στην Ελλάδα τον Απρίλιο 2024, διαπιστώθηκε ότι ο μύκητας είχε εξαπλωθεί σε όλο το σύστημα υγείας, με εκατοντάδες κρούσματα σε πολλά νοσοκομεία. Επιπλέον, σε ένα κέντρο αποκατάστασης που επισκέφτηκε το κλιμάκιο του ECDC, ο αριθμός των ασθενών που είχαν ήδη μολυνθεί ή αποικιστεί από τον μύκητα Candida Auris ήταν τόσο μεγάλος που χρειάστηκε να δημιουργηθεί ξεχωριστός θάλαμος αποκλειστικά για τη φροντίδα τους. To άνωθι επιβεβαίωσε στην «Κ» και ο αναπληρωτής διευθυντής τμήματος μικροβιακή αντοχής και νοσοκομειακών λοιμώξεων του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Λοιμώξεων, Διαμαντής Πλαχούρας.
Εξηγώντας γιατί μία τέτοια είδηση είναι ανησυχητική, ο κ. Πλαχούρας σημειώνει στην «Κ» πως η εξάπλωση του μύκητα εντός των νοσοκομείων βάζει σε κίνδυνο την ασφάλεια των ασθενών και κυρίως όσων είναι σε σοβαρή κατάσταση. «Είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο πως υπάρχει ποσοστό ασθενών οι οποίοι ενδεχομένως θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν το νόσημα νοσηλείας τους, αλλά δεν τα κατάφεραν εξαιτίας λοίμωξης από αυτόν τον μύκητα. Εκτός αυτού οι ασθενείς με υποκείμενα νοσήματα που προσβάλλονται από τον Candida Auris εμφανίζουν συμπτώματα για μεγάλο χρονικό διάστημα, ενώ υπάρχουν περιπτώσεις που δεν κατάφεραν ποτέ να θεραπευτούν πλήρως».
Είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο πως υπάρχει ποσοστό ασθενών οι οποίοι ενδεχομένως θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν το νόσημα νοσηλείας τους, αλλά δεν τα κατάφεραν εξαιτίας λοίμωξης από τον συγκεκριμένο μύκητα.
Ο αναπληρωτής διευθυντής επιβεβαιώνει πως είναι εξαιρετικά πιθανό τα κρούσματα στην Ελλάδα να είναι πολύ περισσότερα από τα δηλωθέντα, καθώς στη χώρα μας η παρουσία κρούσματος δεν δηλώνεται υποχρεωτικά, όπως γίνεται σε άλλα κράτη. Συγκεκριμένα, παρά τη σοβαρότητα της απειλής, μόλις 17 από τις 36 χώρες που συμμετείχαν στην έρευνα διαθέτουν εθνικό σύστημα επιτήρησης για τον Candida Αuris, ενώ μόνο 15 έχουν εκπονήσει ειδικές κατευθυντήριες οδηγίες για την πρόληψη και τον έλεγχο της λοίμωξης.
Χαλαρό πλαίσιο καταγραφής
Ζητώντας απο τη Λήδα Πολίτη, βιολόγο – επιδημιολόγο πεδίου, προϊσταμένη στο τμήμα μικροβιακής αντοχής και νοσοκομειακών λοιμώξεων του ΕΟΔΥ, να περιγράψει στην «Κ» τον τρόπο καταγραφής κρουσμάτων με Candida Auris, η ίδια επισημαίνει πως το σύστημα καταγραφής στην Ελλάδα είναι εθελοντικό και ότι καταγράφονται μόνο τα βαριά περιστατικά που μολύνθηκαν.
Ειδικότερα, σε περίπτωση περιστατικού με Candida Auris το νοσοκομείο επικοινωνεί με τον ΕΟΔΥ και του αποστέλλεται ηλεκτρονικά φόρμα υποβολής περιστατικού. Το νοσοκομείο συμπληρώνει τη φόρμα, τη στέλνει ηλεκτρονικά στον οργανισμό και τα στοιχεία καταχωρίζονται στη βάση δεδομένων. Σε περίπτωση πολλών περιστατικών, κλιμάκια του ΕΟΔΥ επισκέπτονται τα νοσοκομεία, ενώ πάντα δίνονται κατευθυντήριες οδηγίες αποτροπής εξάπλωσης του μύκητα.
Η κ. Πολίτη, θεωρώντας πως ο μύκητας Candida Auris επιπολάζει αισθητά στα ελληνικά νοσοκομεία και αποτελεί κίνδυνο για τους βαρέως πάσχοντες, τάσσεται υπέρ της υποχρεωτικής καταγραφής περιστατικών, απόφαση που πρέπει να λάβει το υπουργείο Υγείας.
Σημειώνεται πως, παρότι υπάρχει ΦΕΚ του υπουργείου Υγείας (1665/07-04-2022) σύφωνα με το οποίο η λοίμωξη από Candida Auris πρέπει να δηλώνεται υποχρεωτικά, αυτό ουσιαστικά δεν ισχύει, καθώς το παθογόνο δεν έχει συμπεριληφθεί στο Εθνικό Σχέδιο Δράσης «Προκρούστης» που ενεργοποιείται μετά από συρροή κρουσμάτων και έτσι προχωρά η έναρξη υποχρεωτικής επιτήρησης (νόμος 4208, άρθρο 21, ΦΕΚ 252-18/11/2013).
Με την κ. Πολίτη να θεωρεί πως ο μύκητας Candida Auris επιπολάζει αισθητά στα ελληνικά νοσοκομεία και αποτελεί κίνδυνο για τους βαρέως πασχοντες, η ίδια τάσσεται υπέρ της υποχρεωτικής καταγραφής περιστατικών, απόφαση που πρέπει να λάβει το υπουργείο Υγείας. «Πέρα από την αύξηση στα περιστατικά των τελευταίων χρόνων, γνωρίζουμε πως ο μύκητας εξαπλώθηκε ραγδαία εντός των ελληνικών νοσοκομείων την περίοδο της πανδημίας», σχολιάζει.
Τρόποι αντιμετώπισης
Σύμφωνα με την έκθεση του ECDC, η έγκαιρη ανίχνευση και ο γρήγορος, συντονισμένος έλεγχος μετάδοσης είναι ακόμα εφικτά και μπορούν να αποτρέψουν περαιτέρω εξάπλωση, ωστόσο απαιτούνται οργανωμένα μέτρα.
«Οι περισσότερες κατευθυντήριες εστιάζονται στην καθαριότητα και την απολύμανση. Ιδανικά, σε περίπτωση συρροής κρουσμάτων, οι πολίτες πρέπει να νοσηλεύονται ο καθένας σε μονόκλινο θάλαμο ή αλλιώς στην ίδια πτέρυγα με προσωπικό που παρέχει αποκλειστικές υπηρεσίες σε εκείνους. Οταν ασθενής φεύγει από ιατρικό θάλαμο, πρέπει να γίνεται πολύ καλός καθαρισμός του δωματίου, και φυσικά να γίνεται ενημέρωση μεταξύ των νοσοκομείων για τους ασθενείς που έχουν κολλήσει τον μύκητα. Τέλος, θεωρούμε με τη σειρά μας πως η δήλωση κρουσμάτων πρέπει να είναι υποχρεωτική», καταλήγει ο κ. Πλαχούρας.
