Ακρόπολη, ώρα 11 το πρωί, μιας ζεστής, νωχελικής ημέρας του Αυγούστου. Στη νότια είσοδο η ουρά είναι σχετικά μικρή, φτάνει μέχρι την οδό Θρασύλλου, και όσοι τυχεροί βρίσκονται στο μπροστινό κομμάτι, απολαμβάνουν τη σκιά μιας μεγάλης άσπρης τέντας. Πότε να τοποθετήθηκε; Ανακουφίζει πάντως τους περισσότερους επισκέπτες, αν κρίνουμε και από τις βεντάλιες και τα ανεμιστηράκια που επιστρατεύουν άρον άρον όσοι στέκονται εκτός της δικαιοδοσίας της. Και αναρωτιέται κανείς αν θα μπορούσε να τοποθετηθεί μια παρόμοια και στην άνω είσοδο, των Προπυλαίων. Εκεί η ουρά στα εκδοτήρια, αυτό το αυγουστιάτικο πρωινό, θυμίζει ενίοτε την εποχή προτού να καθιερωθούν οι ζώνες επισκεψιμότητας του μνημείου. Εστω κι έτσι όμως, η όποια καθυστέρηση εξομαλύνεται σύντομα. Να φταίει άραγε που τα περισσότερα κρουαζιερόπλοια πλέουν αυτή την περίοδο για άλλα ελληνικά λιμάνια; Σε κάθε περίπτωση, αν κάποιος χρειαστεί βοήθεια, θα την έχει: ένα ιδιωτικό ασθενοφόρο περιμένει λίγο παρακάτω, ενώ και το κλιμάκιο του Ερυθρού Σταυρού βρίσκεται στη θέση του.
«Είσοδος 30 ευρώ»
Η καφέ ενημερωτική πινακίδα γράφει πλέον επισήμως «είσοδος 30 ευρώ», όπως και το εισιτήριο που δείχνουμε στο προσωπικό, προτού ανηφορίσουμε τον Ιερό Βράχο. Συνωστισμό δεν συναντάμε, εκτός από τα σημεία όπου κάποιοι επιλέγουν για να θαυμάσουν το Ηρώδειο ή για να φωτογραφίσουν μια ανυποψίαστη χελώνα. Μια αναμενόμενη πύκνωση παρατηρείται στα ίδια τα Προπύλαια, των οποίων η παλιά ρωμαϊκή κλίμακα συζητείται εδώ και καιρό για αναστήλωση, προς διευκόλυνση των επισκεπτών. Εκεί συναντάμε, τη στιγμή που βγάζουν μια οικογενειακή σέλφι, τον 44χρονο Ρατζές και τη 42χρονη Νέχα, δύο Καναδούς ασιατικής καταγωγής, που έχουν έρθει στην Ακρόπολη με τα παιδιά τους. «Ναι, στα εκδοτήρια έχει ουρά, αν όμως ο κόσμος έκανε την έρευνά του στην ιστοσελίδα, θα ήξερε πώς να κλείσει ευκολότερα εισιτήριο», υποστηρίζει ο Ρατζές. Η Νέχα συμφωνεί και επισημαίνει ακόμη την ολισθηρότητα του βράχου, που τη δυσκόλεψε ελαφρώς στην ανάβαση. «Νομίζω ότι θα μπορούσε να βελτιωθεί», λέει διακριτικά.
Στην κορυφή του μνημείου, κανείς δεν δείχνει να δυσκολεύεται. Ενας νεαρός με αμαξίδιο μοιάζει να κινείται άνετα στις «πατημένες» πλέον διαδρομές προσβασιμότητας και ίσως μόνο στον αυτόματο πωλητή νερού, που μπλοκάρει προσωρινά, παρατηρείται ένας μικρός «συνωστισμός». Ο 44χρονος Αντόνιο από τη Χιλή, όμως, επαναφέρει το θέμα των ηλεκτρονικών εισιτηρίων. «Είναι εύκολο να μπεις, αλλά μόνο αν έχεις βγάλει ήδη εισιτήριο, και νομίζω ότι υπάρχει γενικά ένα πρόβλημα με την πληροφόρηση στο μνημείο, την οποία δεν είναι ξεκάθαρο πού θα βρει κανείς», τονίζει ο Χιλιανός. Οπως συμπληρώνει, αντιμετώπισε ζήτημα με τα εισιτήρια ήδη από τη διαδικτυακή αναζήτησή τους, η οποία παρουσιάζει ως πρώτα αποτελέσματα διάφορα «πονηρά» sites, αντί του hhticket.gr. «Το επίσημο site ήταν “θαμμένο” και νομίζω ότι οι υπεύθυνοι πρέπει να έχουν τον έλεγχο σε τέτοια θέματα, όχι η Google», επισημαίνει ο Αντόνιο. Η 43χρονη Μέι από το Χονγκ Κονγκ, που τον συνοδεύει, προσθέτει και το ζήτημα της απουσίας χώρων υγιεινής πάνω στην Ακρόπολη. Ο Αντόνιο ξαναπαίρνει τον λόγο: «Καταλαβαίνω τους προβληματισμούς των αρχαιολόγων, αλλά θα μπορούσαν να βρουν μια “ελαφριά λύση”», λέει.
Οι διαδρομές
Αλλοι προτιμούν να σταθούν μπροστά από το Ερέχθειο και τις Καρυάτιδες, εξηγώντας στους φίλους τους ότι «ναι, αυτές είναι τα αντίγραφα». Ή να διαβάσουν τις πινακίδες για την ιστορία του Παρθενώνα, αλλά και για τις αναστηλωτικές εργασίες που συνεχίζονται στο μνημείο. Δύο 22χρονες από τη Γαλλία, η Μελισά και η Αλισιά, δηλώνουν ενθουσιασμένες για την ελεύθερη είσοδο που δικαιούνται ως νεαρές Ευρωπαίες. «Είναι πολύ κουλ που οι νεαροί πολίτες της Ε.Ε. μπορούν να δουν κάτι τέτοιο δωρεάν», λένε και χαρακτηρίζουν «απίστευτο» το μνημείο. Πρόβλημα με τις ουρές δεν είχαν, ούτε με την επάρκεια της πληροφόρησης, και όσο για την τυχόν εγκατάσταση υποδομών πάνω στην Ακρόπολη, πιστεύουν ότι «θα κατέστρεφαν τη γοητεία του χώρου». Δεν έχουν την ίδια γνώμη για τις διαδρομές των επισκεπτών. «Είναι χρήσιμες για όσους έχουν κινητικά προβλήματα», σχολιάζουν. «Αλλά δεν είναι όμορφες».
Η 27χρονη Μαρία από την Κολομβία σημειώνει ότι δεν θα είχε πρόβλημα με κάποιο σκίαστρο ή με ένα WC. Ομοίως και η 24χρονη Αμερικανίδα Κριστίνα και η 23χρονη Γερμανίδα Καρλότα, που για να προφυλαχθούν από τον ήλιο, στέκονται στη σκιά του ανατολικού προμαχώνα Belvedere. Τις προβλημάτισε το γεγονός ότι ενώ και οι δύο μένουν στη Γερμανία, δεν ήταν ξεκάθαρο αν, εκτός από τους νεαρούς πολίτες, δικαιούνται δωρεάν είσοδο και οι απλοί κάτοικοι της Ε.Ε. «Δεν μπορούσαμε επίσης να κλείσουμε ηλεκτρονικά κάποια άλλη κατηγορία δωρεάν εισιτηρίων», συνεχίζουν. «Επρεπε λοιπόν να έρθουμε εδώ, να σταθούμε στην ουρά και να δείξουμε ταυτότητες».
Προς τα νοτιοδυτικά του προμαχώνα, το Παλαιό Μουσείο Ακρόπολης δεν προσεγγίζεται βέβαια από το κοινό. Η πινακίδα στην περίφραξή του μας υπενθυμίζει ότι γίνονται εργασίες για την επαναλειτουργία του με νέες χρήσεις, όπως περιοδικές εκθέσεις και συντήρηση αρχαιολογικού υλικού. Το έργο χρηματοδοτείται από το Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Αττική 2021-2027», ενώ μια ματιά στη «Διαύγεια» δείχνει ότι για τις απαιτούμενες μελέτες και εργασίες θα αξιοποιηθούν και ορισμένες δωρεές, όπως αυτές του Οργανισμού ΝΕΟΝ, της εταιρείας MUEVO κ.ά.
Οι μελλοντικοί επισκέπτες της Ακρόπολης, εξάλλου, ίσως δουν να πραγματοποιούνται και άλλα έργα, και συγκεκριμένα η εγκατάσταση ενός δεύτερου αναβατορίου. Το έχει αναφέρει ως σοβαρό ενδεχόμενο (στο πλαίσιο συζητήσεων και με το Ιδρυμα Ωνάση, που είχε χορηγήσει την κατασκευή του πρώτου ανελκυστήρα) η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, καθώς τον περασμένο Μάιο ο υφιστάμενος ανελκυστήρας παρουσίασε μία ακόμη σοβαρή και χρονοβόρο στην επιδιόρθωσή της βλάβη. Αιτία ήταν η υπερχρήση του μηχανήματος από αρκετά εμποδιζόμενα άτομα και όχι μόνο από άτομα με αναπηρία, όπως προβλέπεται. Την ημέρα της δικής μας επίσκεψης, πάντως, ο ανελκυστήρας λειτουργούσε κανονικά. Μια ταμπέλα αναφέρει ότι επιτρέπεται η χρήση του μόνο σε άτομα με αναπηρικό αμαξίδιο και συνοδό, αρκεί όμως μια μικρή αναμονή, για να διαπιστώσουμε ότι δεν είναι πάντα εύκολο να αρνηθεί κάποιος την ασφάλεια του ανελκυστήρα σε μια κοπέλα με νάρθηκα στο πόδι ή σε μια κυρία με μπαστούνι.
Η ασφάλεια
Στο θέμα της προστασίας του μνημείου, το προσωπικό φαίνεται αυστηρό. Οχι, δεν σηκώνει εδώ κανείς με τα χέρια του κάποιον διάσπαρτο αρχαίο λίθο, κάποια στιγμή ωστόσο ένας επισκέπτης βγάζει από την τσάντα του μια σημαία (εταιρική, όπως μας είπε αργότερα) και επιχειρεί να φωτογραφηθεί μπροστά στον Παρθενώνα. «Οχι σημαίες, είμαστε εδώ για να βλέπουμε και να θαυμάζουμε», του επισημαίνουν δύο μέλη του προσωπικού του μνημείου. Η περισχοίνιση του οποίου, άλλωστε, είναι εδώ και χρόνια ενισχυμένη, όπως τονίζει ο 52χρονος Ελληνοαμερικανός Αντώνης, ο οποίος έχει να επισκεφθεί την Ακρόπολη από το 1989. Καθώς αρχίζουμε να κατεβαίνουμε μαζί του προς την έξοδο, ο Αντώνης παρατηρεί ότι η προφύλαξη του μνημείου είναι καλύτερη από ό,τι θυμάται, όπως και η πρόσβαση των επισκεπτών στα διάφορα σημεία του. «Θα προτιμούσα μόνο να υπήρχαν περισσότερα άτομα που θα έδιναν πληροφορίες, όπως ότι εδώ βρισκόταν ο τάδε ναός», σχολιάζει, «ή και μερικά ακόμη μηχανήματα με μπουκαλάκια νερού».
«Καταλαβαίνω τους προβληματισμούς των αρχαιολόγων, αλλά θα μπορούσαν να βρουν μια “ελαφριά λύση”», τονίζει για την απουσία χώρων υγιεινής ο Αντόνιο από τη Χιλή.
Για αναμνηστικά, μπορεί να επισκεφθεί το νέο πωλητήριο της Ακρόπολης, που επίσης προσελκύει ήδη αρκετό κόσμο – ομοίως και οι τουαλέτες, οι οποίες πάντως δεν μοσχοβολούν ακριβώς, αυτό το ζεστό μεσημέρι του Αυγούστου.
Η χωροθέτηση των υποδομών ενός μνημείου, βέβαια, δεν είναι απλή υπόθεση και αυτό το ξέρει καλά η 24χρονη Κριστίνα από τις ΗΠΑ, που λίγο νωρίτερα μας έλεγε ότι εκτός από την απουσία ενός WC, η Ακρόπολη της αρέσει ως έχει. «Εκτιμώ τις μίνιμαλ υποδομές της», έλεγε και συμπλήρωνε: «Αλλα μνημεία, όπως κάποια εθνικά πάρκα στις ΗΠΑ, έχουν τόσο πολλές –ακόμη και καταστήματα– που σκεπάζουν την όλη εμπειρία».
