Στις πυρκαγιές που ξεσπούν το τελευταίο διάστημα παρατηρούμε ότι πολλές απ’ αυτές εκδηλώνονται σε περιοχές περιαστικού πρασίνου, στα όρια μεταξύ κατοικημένων ζωνών και δασικών ή χορτολιβαδικών περιοχών. Ειδικά στην Περιφέρεια Αττικής, μέχρι τώρα, έχουν ξεσπάσει αρκετές πυρκαγιές μέσα ή δίπλα σε κατοικημένες περιοχές. Αλλά δεν είναι μόνο στις μεγάλες πόλεις, ακόμη και σε αγροτικές περιοχές πολλές πυρκαγιές ξεσπούν δίπλα σε χωριά ή οικισμούς.
«Είναι κοινή διαπίστωση πως στην Αττική έχει μπει η πόλη μέσα στο δάσος, ενώ στην περιφέρεια έχει μπει το δάσος μέσα στους οικισμούς», λέει στην «Κ» ο Κωνσταντίνος Τσίγκας, πρόεδρος της Eνωσης Αξιωματικών Πυροσβεστικού Σώματος. «Είναι γνωστό πως οι πυρκαγιές ξεσπούν συνήθως εκεί όπου υπάρχει ανθρώπινη δραστηριότητα, άρα όπου ο άνθρωπος συναντάει τη φύση», μας λέει ο πυρομετεωρολόγος Θοδωρής Γιάνναρος, από την ομάδα Flame του Αστεροσκοπείου. Συμφέροντα, προβλήματα στις υποδομές (βλέπε ηλεκτρικό ρεύμα), ατυχήματα, σοβαρή αμέλεια και λάθη ανάβουν το φιτίλι των δασικών πυρκαγιών. Την περυσινή περίοδο, από τα περίπου 450.000 στρέμματα που κάηκαν πανελλαδικά, τα 117.000 ήταν στην Αττική, την πλέον πυκνοκατοικημένη περιοχή της χώρας. Οι περισσότερες πυρκαγιές στην Αττική αφορούν περιαστικά δάση.
«Το πρόβλημα των περιοχών όπου έρχονται σε επαφή δασικές εκτάσεις με οικισμούς έχει εντοπιστεί και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Αναφέρεται μάλιστα και από την ειδική ομάδα εργασίας του επιστημονικού γνωμοδοτικού συμβουλίου των Ευρωπαϊκών Ακαδημιών, που πρόσφατα κατέληξε σε ένα πόρισμα για την επικινδυνότητα των πυρκαγιών», λέει στην «Κ» ο Χρήστος Ζερεφός, γενικός γραμματέας της Ακαδημίας Αθηνών. Το πρόβλημα είναι διπλό. Αφενός υπάρχει άναρχη δόμηση και κατοικίες μέσα ή πλησίον των δασών και αφετέρου αλλαγή χρήσεων γης, με την εγκατάλειψη καλλιεργειών στην ύπαιθρο, που οδηγεί στο να δασώνονται περιοχές δίπλα σε οικισμούς. Η ομάδα εργασίας των Ευρωπαϊκών Ακαδημιών προτείνει την «προώθηση της συμπαγούς αστικής ανάπτυξης: με τη μείωση της αστικής εξάπλωσης για τον περιορισμό της επέκτασης της διεπαφής δασών και οικισμών και του σχετικού κινδύνου πυρκαγιάς».
«Οι πυρκαγιές που ξεκινούν στα όρια μεταξύ αστικού ιστού και περιαστικού δάσους είναι από τις πιο δύσκολες. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις οι πυροσβεστικές δυνάμεις πρέπει να διαχειριστούν τρεις συνθήκες ταυτόχρονα: πρώτον, την ασφαλή απομάκρυνση των κατοίκων. Δεύτερον, την προστασία των περιουσιών και κυρίως των σπιτιών. Τρίτον, την αποτροπή επέκτασης της πυρκαγιάς προς τον δασικό ιστό. Ο συνδυασμός για ταυτόχρονη αντιμετώπιση αυτών των δεδομένων, παρότι υπάρχει πάντα η ενισχυμένη συνδρομή της Ελληνικής Αστυνομίας, είναι ένα εξαιρετικά δύσκολο έργο», σημειώνει ο κ. Τσίγκας.
«Οι πυρκαγιές πλησίον κατοικημένων περιοχών είναι συχνές και δυστυχώς το μεγαλύτερο ποσοστό προκύπτει από ανθρώπινες δραστηριότητες, που δεν θα έπρεπε να γίνονται μέσα σ’ αυτές τις συνθήκες: ηλεκτροκόλληση, χρήση τροχού, κάπνισμα μελισσών κ.ά. Η φωτιά κινείται κυρίως με την κατεύθυνση του ανέμου, αλλά συχνά επεκτείνεται προς κάθε κατεύθυνση. Ειδικά όταν υπάρχει συσσωρευμένη καύσιμη ύλη, όπως ακαθάριστα οικόπεδα κ.λπ. ενισχύεται και αποκτά έντονη δυναμική», εξηγεί ο αξιωματικός του Π.Σ. «Η διαδικασία της πυρόσβεσης μέσα σε περιαστικές και ημιαστικές περιοχές έχει αντικειμενικές επιχειρησιακές δυσκολίες. Υπάρχει αναγκαστική πολυδιάσπαση και κατανομή των δυνάμεων, κι όπως είναι κατανοητό και συνεχής πίεση των κατοίκων για τις περιουσίες τους. Ταυτόχρονα, η εναέρια πυρόσβεση έχει επιπλέον δυσκολίες, καθώς πρέπει να δοθεί έμφαση στην ασφαλή διαβροχή του χώρου της πυρκαγιάς, σε συνεννόηση όμως με τις επίγειες δυνάμεις, έτσι ώστε να μην υπάρξει τραυματισμός πολίτη ή πυροσβέστη ή πρόκληση ζημιών στις κατοικίες. Ετσι, συνήθως επιλέγεται η αεροπυρόσβεση με ελικόπτερα πλησίον των κατοικιών –με διακεκομμένες βολές, ρίψεις ομπρέλας–, ενώ τα αεροπλάνα επιχειρούν προς το δασικό περιβάλλον», αναφέρει ο κ. Τσίγκας.
