Υπ’ όψιν της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας έχουν τεθεί καταγγελίες που αφορούν το κτηματολόγιο, σύμφωνα με εργαζόμενους που μιλάνε στην «Κ» υπό την προϋπόθεση της ανωνυμίας. Είχαν προηγηθεί επιστολές τους στις οποίες έκαναν λόγο για παράτυπες διαδικασίες εντός του οργανισμού και για επιχειρούμενες παρεμβάσεις, όπως λένε, στην ψηφιακή υποδομή του κτηματολογίου.
Στελέχη του τμήματος πληροφορικής προτίμησαν να παραιτηθούν παρά να επωμιστούν νομικούς κινδύνους, επιτρέποντας την πρόσβαση μη νομιμοποιούμενων τρίτων στα συστήματα.
«Ιδιώτες οι οποίοι δεν συνδέονται με καμία σχέση με τον φορέα (…) απαιτούν από τους υπαλλήλους να διευκολύνουν την πρόσβασή τους στα δεδομένα, ως επί το πλείστον μέσω διεπαφών ή και άμεσα», αναφέρουν σε επιστολή τους κάνοντας λόγο για «περίεργα» φαινόμενα στον οργανισμό το τελευταίο ενάμισι έτος. Εξαιτίας των παραπάνω καταγγελιών, τουλάχιστον εννέα εργαζόμενοι έχουν ζητήσει τη μετακίνησή τους σε άλλες θέσεις ή ακόμα και παραιτηθεί από τον οργανισμό. Οι καταγγελίες, τις οποίες οι ίδιοι, όπως λένε στην «Κ», κοινοποίησαν στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, είναι απλώς η κορυφή του παγόβουνου, ενώ, όπως ισχυρίζονται, δέχονται «πιέσεις».
Οι επιστολές
Σε επιστολές τους προς την πολιτική ηγεσία, το περιεχόμενο των οποίων είναι εις γνώσιν της «Κ», αναφέρεται ότι «κάποια στελέχη των υπηρεσιών πληροφορικής προτίμησαν να παραιτηθούν παρά να επωμιστούν νομικούς κινδύνους και ευθύνες που δεν τους αναλογούν, επιτρέποντας την πρόσβαση και επέμβαση μη νομιμοποιούμενων τρίτων στα συστήματα του κτηματολογίου».
Ως «μη νομιμοποιούμενους τρίτους», η επιστολή φωτογραφίζει, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, στενό συγγενικό πρόσωπο κορυφαίου μέχρι πρότινος στελέχους του κτηματολογίου, που φέρει μόνο την ιδιότητα του μετακλητού υπαλλήλου. Το άτομο αυτό εμφανίζεται στο κτηματολόγιο τον Οκτώβριο του 2023 και, χωρίς να βρίσκεται στο οργανόγραμμα του οργανισμού, φέρεται να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο σε αυτόν.
Από τον Ιανουάριο του 2024 έχει το δικό του γραφείο στον οργανισμό καθώς και υπηρεσιακό email. Απορίας άξιο είναι πώς ο μετακλητός υπάλληλος συνεχίζει τη δραστηριότητά του στο κτηματολόγιο (κάτι που δεν προβλέπεται για τους μετακλητούς υπαλλήλους) και μετά την αλλαγή πολιτικής ηγεσίας στο αρμόδιο υπουργείο στα μέσα Μαρτίου, αλλά ακόμη και μετά την αντικατάσταση του συγγενικού του προσώπου.
Το ίδιο άτομο φέρεται να έχει αναλάβει τη διαχείριση περιφερειακών ιστοσελίδων του κτηματολογίου, που παρέχουν κάποιες από τις υπηρεσίες του ψηφιακά. Σε αυτές παραμένει μέχρι και σήμερα διαχειριστής. Πρόκειται για τις ιστοσελίδες: akinita.gov.gr, metavoles.ktimatologio.gr, eisigites.ktimatologio.gr και maps.ktimatologio.gr. Εργαζόμενοι έχουν καταγγείλει επανειλημμένως ότι το άτομο αυτό στερείται οποιασδήποτε δικαιοδοσίας για να αναλάβει τα εν λόγω έργα. Παράλληλα, τονίζουν στην «Κ» ότι η πρόσβαση σε κτηματολογικά δεδομένα από πρόσωπα εκτός οργανισμού είναι ενάντια στον κανονισμό, ενώ σημειώνουν πως οι ίδιοι «δεν δικαιούνται να παρέχουν πρόσβαση και να συνεργάζονται με ιδιώτες οι οποίοι δεν συνδέονται με καμία νομική – συμβατική σχέση με τον φορέα». Επιπλέον, στις επιστολές τους υπογραμμίζουν ότι «ουδέποτε ζητήθηκε η υλοποίηση των εφαρμογών αυτών από τις επιχειρησιακές διευθύνσεις, ούτε έχει ζητηθεί να δοθούν τεχνικές προδιαγραφές από τη Δ/νση Πληροφορικής».
Η βασική ανησυχία που προκύπτει από το ασαφές πλαίσιο μέσα στο οποίο δημιουργήθηκαν οι προαναφερθείσες εφαρμογές, όπως οι ίδιοι οι εργαζόμενοι την περιγράφουν, έγκειται στους «αυτονόητους κινδύνους» για την ασφάλεια, όχι μόνο της ψηφιακής υποδομής του κτηματολογίου (η οποία υπερφορτώνεται και αντιμετωπίζει πληθώρα τεχνικών προβλημάτων τον τελευταίο καιρό), αλλά κυρίως των ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων της ακίνητης περιουσίας των πολιτών, που έχουν καταχωρισθεί στο κτηματολόγιο.
«Φάμπρικα γρηγορόσημου»
Υποθέσεις που είδαν το φως της δημοσιότητας το περασμένο διάστημα αναδεικνύουν την ύπαρξη ενός χρόνιου προβλήματος καθυστέρησης κτηματολογικών πράξεων (π.χ. αγοραπωλησία, μεταβίβαση ακινήτου κ.ά.) που αφήνει ανοιχτή την κερκόπορτα για «γρηγορόσημο». Τoν περασμένο Μάιο, μάλιστα, εξαρθρώθηκε σπείρα ιδιωτών, ανάμεσά τους και υπάλληλοι του κτηματολογίου, οι οποίοι, με επικεφαλής Ουκρανή υπήκοο, παρείχαν παρανόμως υπηρεσίες επίσπευσης αιτημάτων σε πολίτες.
Επισπεύσεις, ωστόσο, πραγματοποιούνται πια και με θεσμικό κάλυμμα, παρά τις εκπεφρασμένες ενστάσεις σχετικά με τη νομιμότητα των διαδικασιών. Οι ενστάσεις όσων καταγγέλλουν αυτή την πρακτική εδράζονται κυρίως στη δημιουργία αλλά και στον τρόπο λειτουργίας μιας εκ των προαναφερθεισών εφαρμογών, της eisigites.ktimatologio.gr.
Αυτή αποδίδεται πλήρως στον μετακλητό υπάλληλο, ο οποίος φέρεται να έχει προνομιακή πρόσβαση στη διαχείριση και προτεραιοποίηση των αιτημάτων των πολιτών, εφόσον δεν υπάρχουν σαφώς ορισμένα κριτήρια ή εσωτερικός κανονισμός για το ποιοι πολίτες θα μπορούσαν να δικαιούνται επίσπευση της διεκπεραίωσης των αιτημάτων τους.
Σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές της «Κ», για τη λειτουργία της συγκεκριμένης εφαρμογής έχει δημιουργηθεί ένα επιτελικό κέντρο στην οδό Ηπείρου στην Αθήνα με 15 υπαλλήλους του κτηματολογίου, οι οποίοι έχουν τη δυνατότητα να πραγματοποιούν υπερτοπικά τις επισπεύσεις των αιτημάτων, να διεκπεραιώνουν δηλαδή κτηματολογικές υποθέσεις σε όλη την Ελλάδα από την έδρα της Αθήνας.
Οι ίδιες πηγές σημειώνουν με νόημα ότι η εργασία στο επιτελικό κέντρο της εφαρμογής «eisigites» γίνεται συχνά εκτός ωραρίου και χωρίς επίβλεψη προϊσταμένου του εκάστοτε κτηματολογικού γραφείου.
Η ανάγκη επίσπευσης κτηματολογικών πράξεων παρουσιάστηκε έντονα κατά την εφαρμογή του προγράμματος «Σπίτι μου», καθώς αυτό έθετε χρονικούς περιορισμούς και συχνά ασφυκτικές για τα δεδομένα του κτηματολογίου προθεσμίες. Πηγές από το κτηματολόγιο κάνουν λόγο για «φάμπρικα» επισπεύσεων, που ακολούθησαν με επίφαση το πρόγραμμα.
Στις αρχές καλοκαιριού
Στις αρχές του φετινού καλοκαιριού, πάντως, το Σωματείο Εργαζομένων του Κτηματολογίου γνωστοποιούσε στην τότε πολιτική ηγεσία του Υπουργείου με επιστολή του πως: «Ειδικά για την περίπτωση των επισπεύσεων έχουμε υποβάλει από τις αρχές του 2023 τόσο στο υπουργείο όσο και στη Διοίκηση του Φορέα επιστολή, στην οποία αναφέραμε μεταξύ άλλων: (…) επιπλέον οι τυχόν άτυπες και παράτυπες διαδικασίες μεταγραφής ορισμένων πράξεων κατά προτίμηση, και όχι κατά σειράν προσέλευσης των ενδιαφερομένων μπορούν να εκθέσουν και τους συναδέλφους προσωπικά αλλά και το Ελληνικό Κτηματολόγιο ως δημόσιο φορέα σε υπόνοιες αθέμιτου επηρεασμού του από τους προτιμώμενους ιδιώτες». Μολονότι οι καταγγελίες γνωστοποιήθηκαν και στον τότε αρμόδιο για το κτηματολόγιο υφυπουργό, Χρήστο Μπουκώρο, ο ίδιος αποχώρησε από τη θέση του λίγες ημέρες αργότερα, εξαιτίας συνομιλιών του για την υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ και δεν υπήρξε ουσιαστική ενημέρωση/παρέμβασή του για το ζήτημα.
Η «Κ» απηύθυνε εκτενή ερωτήματα στο Κτηματολόγιο για τους ισχυρισμούς και τις καταγγελίες των εργαζομένων, αλλά δεν έλαβε, μέχρι και τη δημοσίευση, καμία απόκριση.
