Αντιμέτωπη με μια νέα κλιματική πραγματικότητα βρίσκεται η Ελλάδα, καθώς οι καύσωνες –κυρίως την τελευταία δεκαετία– εμφανίζονται με μεγαλύτερη συχνότητα και ένταση. Εν όψει του νέου κύματος υψηλών θερμοκρασιών που, σύμφωνα με τις προβλέψεις των μετεωρολόγων, θα αρχίσει να πλήττει από το Σάββατο το σύνολο της χώρας, η «Κ» συνομίλησε με τον διευθυντή Ερευνών στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών και επικεφαλής της ομάδας Meteo, Κώστα Λαγουβάρδο, για τα χαρακτηριστικά του φαινομένου και τις επιπτώσεις του.
Οπως εξηγεί ο κ. Λαγουβάρδος, το επερχόμενο κύμα ζέστης δεν αναμένεται να φτάσει τα επίπεδα ακραίας έντασης ή διάρκειας που έχουν καταγραφεί τα προηγούμενα χρόνια, εν μέσω της γενικότερης τάσης για μακρύτερους και πιο επίμονους καύσωνες.
«Σε αντίθεση με τις καταγραφές της τελευταίας δεκαετίας, οι περίοδοι καύσωνα που παρατηρούμε φέτος δείχνουν, προς το παρόν, μικρότερη διάρκεια και δεν ξεπερνούν τις τέσσερις ή πέντε ημέρες».
«Βλέπουμε ότι, σε αντίθεση με τις καταγραφές της τελευταίας δεκαετίας, ο νέος καύσωνας θα περιλαμβάνει μεν υψηλές θερμοκρασίες, αλλά δεν θα έχει ακραία χαρακτηριστικά. Οι περίοδοι καύσωνα που παρατηρούμε φέτος δείχνουν, προς το παρόν, μικρότερη διάρκεια και δεν ξεπερνούν τις τέσσερις ή πέντε ημέρες», σημειώνει, επισημαίνοντας ωστόσο ότι βρισκόμαστε ακόμη στην αρχή του καλοκαιριού και ότι μια συνολική αποτίμηση θα μπορεί να γίνει στο τέλος της περιόδου.
Ηδη τις τελευταίες ημέρες, οι πρώτες ενδείξεις του θερμού κύματος βρίσκονται «εδώ» με θερμοκρασίες που σε αρκετές περιοχές της Δυτικής Ελλάδας έχουν αγγίξει ή και ξεπεράσει τους 38 βαθμούς Κελσίου. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Meteo, η άνοδος θα γενικευτεί το Σαββατοκύριακο, καθώς η θερμή αέρια μάζα που κατευθύνεται προς τη χώρα αναμένεται να την επηρεάσει στο σύνολό της.
«Ουσιαστικά από το Σάββατο και μετά μπαίνουμε σε ένα τετραήμερο με πολύ υψηλές θερμοκρασίες. Την Τρίτη και την Τετάρτη αναμένουμε την κορύφωση της ζέστης με τον υδράργυρο σε ορισμένες περιοχές να ξεπερνά τους 40 βαθμούς Κελσίου και να φτάνει ακόμη και τους 41 ή 42 ανάλογα με την τοπική κυκλοφορία των ανέμων», αναφέρει ο επικεφαλής του Meteo, εξηγώντας πως αυτή η εικόνα αποτυπώνεται στα περισσότερα σημεία της χώρας.
«Οι μοναδικές περιοχές στις οποίες προβλέπεται ελαφρώς χαμηλότερη θερμοκρασία είναι οι Κυκλάδες και η Βόρεια Κρήτη, καθώς εκεί θα επιμείνει –έστω και εξασθενημένα– ένα βόρειο μελτέμι, προσφέροντας σχετική δροσιά. Από την Πέμπτη πάντως, τα μετεωρολογικά σενάρια δείχνουν σημαντική πτώση της θερμοκρασίας σε ολόκληρη τη χώρα με τιμές που επιστρέφουν σε κανονικά για την εποχή επίπεδα. Την ίδια στιγμή, η αναμενόμενη ενίσχυση των ανέμων θα αυξήσει τους δείκτες επικινδυνότητας για πυρκαγιές», προσθέτει.
Καταπόνηση από τις θερμές νύχτες
Η πρόβλεψη για υψηλές θερμοκρασίες δεν περιορίζεται μόνο στις ώρες αιχμής. Ενα από τα πιο ανησυχητικά χαρακτηριστικά του καύσωνα, σύμφωνα με τον κ. Λαγουβάρδο, είναι η αδυναμία των πόλεων να «δροσίσουν» τη νύχτα, εξαιτίας του τσιμέντου και της έλλειψης πρασίνου. Τα μεγάλα αστικά κέντρα λειτουργούν ουσιαστικά ως «παγίδες θερμότητας», καθώς δεν επιτρέπουν στο θερμόμετρο να πέσει κάτω από τους 30 βαθμούς ακόμη και τις πρώτες πρωινές ώρες.
«Οι θερμές νύχτες προκαλούν μεγάλη καταπόνηση σε ολόκληρο τον πληθυσμό –κυρίως στους ηλικιωμένους και τα άτομα με προβλήματα υγείας– και γι’ αυτό πρέπει να δίνουμε ιδιαίτερη προσοχή σε αυτές τις ώρες. Είναι ένα φαινόμενο που παρατηρείται εδώ και δεκαετίες σε πόλεις του μεγέθους της Αθήνας ή της Θεσσαλονίκης, ωστόσο γίνεται όλο και πιο έντονο όσο αυξάνονται οι καύσωνες μέσα στη χρονιά», εξηγεί ο διευθυντής Ερευνών του ΕΑΑ.
Με τα σύγχρονα εργαλεία που διαθέτει πλέον η επιστημονική ομάδα του Meteo, μπορεί όχι απλώς να καταγράφει με ακρίβεια την εξέλιξη της θερμοκρασίας, της υγρασίας και του ανέμου για το επόμενο εξαήμερο, αλλά να εκτιμά το επίπεδο θερμικής καταπόνησης που αναμένεται να προκαλέσουν οι υψηλές θερμοκρασίες.
«Ο υπολογισμός των δεικτών δυσφορίας και θερμικής καταπόνησης είναι ένα πολύ σημαντικό εργαλείο στα χέρια μας, διότι αποτυπώνει την επίδραση της θερμοκρασίας στον άνθρωπο και όχι απλώς έναν αριθμό στον μετεωρολογικό χάρτη», σημειώνει ο ίδιος.
Σημαντικό πλεονέκτημα στην παρακολούθηση των καιρικών συνθηκών αποτελεί και το πυκνό δίκτυο των μετεωρολογικών σταθμών του Meteo που πλέον ξεπερνούν τους 550 σε ολόκληρη τη χώρα.
«Μέσω αυτών, μπορούμε πλέον να παρακολουθούμε σε πραγματικό χρόνο τις θερμοκρασίες και να δημοσιεύουμε χάρτες που αποτυπώνουν την κατανομή της ζέστης τόσο στην Αττική όσο και πανελλαδικά. Ηδη έχουμε ξεκινήσει συνεργασία με τον Δήμο Αθηναίων προκειμένου να ενημερώνουμε τους πολίτες για τα σημεία με υψηλότερες ή χαμηλότερες θερμοκρασίες, ώστε να προσαρμόζουν αναλόγως τις μετακινήσεις τους», τονίζει ο κ. Λαγουβάρδος.
Κίνδυνος για νέες πυρκαγιές
Σε ερώτηση σχετικά με την πιθανότητα εμφάνισης νέου καύσωνα μέσα στον Ιούλιο, ο διευθυντής του Meteo τονίζει ότι από τις 12 του μήνα διαφαίνεται μία νέα τάση ανόδου της θερμοκρασίας, αν και είναι ακόμη νωρίς για ασφαλείς προβλέψεις. Προς το παρόν, εν όψει του καύσωνα που ξεκινά από αυτό το Σαββατοκύριακο, η μεγαλύτερη ανησυχία του είναι ο αυξημένος κίνδυνος εκδήλωσης νέων πυρκαγιών λόγω των υψηλών θερμοκρασιών.
«Οταν επικρατούν πολύ υψηλές θερμοκρασίες, μπορεί να ξεσπάσει πυρκαγιά ακόμη και με ασθενείς ανέμους. Σας θυμίζω τη φωτιά στη Βουρβουρού της Χαλκιδικής που ξέσπασε προ ημερών χωρίς να επικρατεί στην περιοχή ισχυρός αέρας», σημειώνει ο κ. Λαγουβάρδος και καταλήγει:
«Ο καύσωνας που βρίσκεται προ των πυλών φοβάμαι πως θα επιταχύνει ακόμη περισσότερο την ξήρανση της καύσιμης ύλης στα δάση αυξάνοντας σημαντικά τον κίνδυνο για πυρκαγιές στο τέλος της επέλασής του».
