Αν ζούσε ο Μίκης Θεοδωράκης, θα είχε αναμφισβήτητα σκηνοθετήσει τη χθεσινή συναυλία, την οποία διοργάνωσαν η ΚΕ του ΚΚΕ και η οικογένεια του συνθέτη, αποτίοντας φόρο τιμής στον μεγάλο Ελληνα που έφυγε από τη ζωή στις 2 Σεπτεμβρίου του 2021. Τετάρτη βράδυ και στο κατάμεστο Καλλιμάρμαρο, ο Μίκης επέστρεψε στη ζωή. Αλλωστε και ο τίτλος που έφερε η μεγάλη αυτή διοργάνωση παρέπεμπε σε μια μεγάλη επιστροφή: «Κοντά σας όλη μου η ζωή».
Μπαίνοντας στο στάδιο ένιωθε κανείς μια περίεργη γαλήνη, παρά τον συνωστισμό και τις φωνές. Οι εκφράσεις στα πρόσωπα των ανθρώπων κουβαλούσαν μια συγκίνηση αλλά ταυτόχρονα και ένα δέος. Ηταν σαν ο καθένας από τους «καλεσμένους» σε αυτή την ιδιάζουσα γιορτή να είχε να πει τη δική του ιστορία. Σαν μέσα στον Μίκη να αντίκρυζε τη δική του ζωή: οι γηραιότεροι, τα εφηβικά τους χρόνια και τους αγώνες για ελευθερία και για δικαιοσύνη, οι νεότεροι την επανάσταση που κάνουν σήμερα με τον τρόπο τους. Από εδώ πέρασε όλη η σύγχρονη ελληνική ιστορία. Κάθε τραγούδι και μια στιγμή. Ηταν άλλωστε όλοι εκεί, οι σύμμαχοι του Μίκη, οι συναγωνιστές, οι φίλοι, οι μουσικοί του.
«Παππού, απόψε γιορτάζουμε τα 100 σου χρόνια, στέλνουμε μήνυμα να σταματήσει η γενοκτονία. Λευτεριά στην Παλαιστίνη! φώναξε ο Αγγελος Θεοδωράκης εγγονός του Μίκη, «ξυπνώντας και τους νεκρούς», όπως είπε ένας ασπρομάλλης κύριος με το πρόγραμμα της συναυλίας στο χέρι. Δίπλα του ένα κωφάλαλο κορίτσι βγάζει φωτογραφίες. «Ακούει μόνο τους κραδασμούς» μού λέει η φίλη της, «και νιώθει τον παλμό». Στα χείλη της που ανοιγοκλείνουν στον ρυθμό των κομματιών είναι τα λόγια τεσσάρων ολόκληρων γενιών.
Τη συναυλία ανοίγουν οι «Κοινοί Θνητοί» δίνοντας μια δική τους εκδοχή στο «Θάλασσες μας ζώνουν», που έγραψε ο Μίκης εξόριστος στην Ικαρία. Στο επόμενο τραγούδι, μια διασκευή του «Ο αδελφός τον αδελφό», στο κοινό έγιναν όλοι αδέρφια. Αυτή η νεανική ματιά του μουσικού γκρουπ, έδινε μια εικόνα και από το στάδιο, γεμάτο όχι μόνο με εκείνους που έζησαν τον Μίκη, αλλά με νέους που αναζήτησαν ένα δικό τους νόημα στα τραγούδια του συνθέτη. Κορίτσια χόρευαν όλο το βράδυ, με κινητά στο χέρι και με πλεξούδες στα μαλλιά. Αγόρια μαυροφορεμένα, παρακολουθούσαν σαγηνευμένα τις ερμηνείες θυμίζοντας φιγούρες από τα τραγούδια του Θεοδωράκη. «Δυο γιους είχες μανούλα μου, δυο δέντρα, δυο ποτάμια, δυο κάστρα Βενετσιάνικα, δυο δυόσμους, δυο λαχτάρες. Ενας για την ανατολή κι ο άλλος για τη δύση κι εσύ στη μέση μοναχή μιλάς, ρωτάς, μιλάς, ρωτάς τον ήλιο».
Οταν ο Διονύσης Τσακνής στάθηκε δίπλα στον Παντελή Θαλασσινό, και τραγούδησαν το «Ηταν κάποτε δυο φίλοι», ένα τραγούδι του οποίου τη μουσική ο Μίκης παραχώρησε για να γίνει ύμνος της ανεξάρτητης Παλαιστίνης, το μήνυμα ήταν σαφές. Οι στίχοι μίλησαν μόνοι τους. «Κάθε βραδιά όρθιοι στην πλαγιά με τον θάνατό τους υψώνουν κάστρα». Σημαίες και μαντίλες ανέμισαν και συνθήματα υπέρ του λαού της Παλαιστίνης ήχησαν. Η συναυλία θύμισε διαδήλωση.
Ο Διονύσης Τσακνής, ερμήνευσε το «Την πόρτα ανοίγω το βράδυ» και άνοιξε την πόρτα στον λαό του Μίκη. Αλλωστε και ο ίδιος αυτό ήθελε, να είναι στο πλευρό του λαού. «Εκεί που παλεύει, που ματώνει, που φυλακίζεται, εκεί που νικάει». Aκούστηκε η «Ομορφη Πόλη» σε στίχους του Γιάννη Θεοδωράκη από τα χείλη του Βασίλη Παπακωνσταντίνου, και όλο το στάδιο άναψε φακούς αποδίδοντας τον σεβασμό του στον συνθέτη αλλά και στον τραγουδιστή. Ηρθε η ώρα και για το «Σφαγείο», το οποίο είχε τραγουδήσει επί σκηνής και με μαέστρο τον Μίκη στην αντιπολεμική συναυλία για τον βομβαρδισμό της Γιουγκοσλαβίας από το ΝΑΤΟ. «Βαστάω γερά, κρατάω καλά» βροντοφώναξαν τα πλήθη. «Μίκη, σε ευχαριστούμε», έκλεισε ο Β. Παπακωνσταντίνου συγκινημένος και ο κόσμος απάντησε «Ούτε σε ξερονήσια, ούτε σε φυλακές, ποτέ τους δε λυγίσανε οι κομμουνιστές».
Το μήνυμά της έστειλε και η Μαρία Φαραντούρη, η οποία ήταν δίπλα στον Μίκη από τα 16 της χρόνια. Παρακίνησε τον κόσμο με τα λόγια «να πάρουμε αέρα στην ανθισμένη γη» για τα γελαστά παιδιά. Τραγούδησε για τη «Λαμπρή» για μια «Γιορτή ξανανιωμού», για τα παιδιά που πάνε στον πόλεμο. Και το ταξίδι ξεκίνησε.
Ο Βασίλης Λέκκας μας πήγε σε όλα τα μέρη και τους τόπους του Μίκη, στα Γιάννενα και Τρίπολη και Κρήτη, ρίζα μου περηφάνια Ψηλορείτη» . «Είμαστε εδώ, λαός και καλλιτέχνες, γιατί μας το επιβάλλει η συνείδησή μας», είπε ο Βασίλης Λέκκας πριν τραγουδήσει. Ο Δημήτρης Μπάσης μας γύρισε στις γειτονιές που μοσχοβολούν «βασιλικό και ασβέστη» τραγουδώντας «Αχ να ‘ταν η ζωή μας Σαββατόβραδο». Η Αλκηστις Πρωτοψάλτη ερμήνευσε το «Κράτησα τη ζωή μου», σε ποίηση Γιώργου Σεφέρη από τα «Επιφάνια» ενώ ο Μανώλης Μητσιάς μας πήγε στη Δραπετσώνα, το τραγούδι που έγραψε ο Μίκης με τον Τάσο Λειβαδίτη, όταν γκρεμίζονταν οι προσφυγικές παράγκες στη Δραπετσώνα.
Στη ζωή του αγαπημένου του Μίκη, Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, μας μετέφερε η Αγγελική Τουμπανάκη θυμίζοντάς μας το σκληρό τέλος που είχε από τους φασίστες του Φράνκο, μέσα από τη σειρά τραγουδιών του Μίκη Θεοδωράκη με τίτλο «Romancero Gitano», που γράφτηκε για την Αρλέτα, λίγο πριν την επιβολή της χούντας. Και οι ερμηνείες δεν είχαν τέλος. Από τη σκηνή πέρασαν μεγάλα ονόματα του ελληνικού τραγουδιού, Ο Γιώργος Νταλάρας, ο Παντελής Θαλασσινός, η Γιώτα Νέγκα, ο Μανώλης Μητσιάς, και άλλοι που ήρθαν για τον τιμήσουν. Ο καθένας είχε και μια ιστορία για να πει.
Λίγο πριν ο Μίκης εμφανιστεί ο ίδιος στις οθόνες του Σταδίου για να ερμηνεύσει τον «Ταμένο» από τα 18 λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας, τα μπουκάλια με τσίπουρο είχαν αδειάσει, οι περισσότεροι χοροί καταλάγιασαν και ο κόσμος είχε πενθήσει ο καθένας με τον τρόπο του. Ολοι οι ερμηνευτές ανέβηκαν πάνω στη σκηνή για να πουν το «Της Δικαιοσύνης Ηλιε Νοητέ» και οι ψυχές μας γαλήνευσαν. «Θεός σ’χωρέστον» ψιθύρισε ένας παππούς που κάθονταν ακλόνητος όλο το βράδυ σε μια πλαστική καρέκλα μπροστά στη σκηνή.
