Με πολύ γρήγορους ρυθμούς εξαπλώνεται η παρουσία της μοβ μέδουσας (Pelagia noctiluca) στον Παγασητικό Κόλπο και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας.
Παρότι η έξαρση της μοβ μέδουσας περιορίζεται στη βόρεια Εύβοια, τον Παγασητικό και τις Σποράδες, ο αόρατος επισκέπτης εμφανίζεται φέτος με μεγαλύτερη ένταση απ’ ό,τι είχαν εκτιμήσει οι επιστήμονες.
Οπως αναφέρει σε ανακοίνωσή του το Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας, οι πρώτες καταγραφές υποτίμησαν την έκταση του φαινομένου, όμως τα νεότερα δεδομένα δείχνουν ταχύτατη εξάπλωση σε διάφορες περιοχές. Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι η έξαρση εξελίσσεται ραγδαία, ενώ ήδη καταγράφονται φαινόμενα παρόμοια με εκείνα της περιόδου 2020–2023.
-
Οσα δεν ξέραμε για τη μοβ μέδουσα
Φωτογραφίες: Shutterstock
-
Δεν έχει εγκέφαλο
Η μοβ μέδουσα δεν έχει εγκέφαλο ούτε καρδιά, αλλά διαθέτει ένα νευρικό δίκτυο και εξειδικευμένα αισθητήρια όργανα -
Ρυθμίζει το πλαγκτόν
Τρέφεται με ζωοπλαγκτόν (όπως κωπήποδα), και μπορεί να ρυθμίζει την αφθονία τους -
Αλληλεπιδρά με ψάρια
Μικρά ψάρια μερικές φορές χρησιμοποιούν τις μέδουσες ως καταφύγιο κάτω από την ομπρέλα τους. -
Βοηθά στην ανακύκλωση θρεπτικών συστατικών
Οταν πεθαίνουν σε μεγάλους αριθμούς, οι μέδουσες βυθίζονται στον πυθμένα, όπου αποσυντίθενται και εμπλουτίζουν το οικοσύστημα με οργανική ύλη.
«Αν κολυμπάτε ή επισκέπτεστε παραλίες στις παραπάνω περιοχές, να είστε ιδιαίτερα προσεκτικοί. Η Pelagia noctiluca είναι εντυπωσιακό αλλά και επικίνδυνο είδος λόγω του έντονου τσιμπήματός της», αναφέρεται από το Παρατηρητήριο, το οποίο έχει live χάρτη με την παρουσία της μοβ μέδουσας ανά ημέρα καταγραφής της.
«Αν κολυμπάτε ή επισκέπτεστε παραλίες στις παραπάνω περιοχές, να είστε ιδιαίτερα προσεκτικοί. Η Pelagia noctiluca είναι εντυπωσιακό αλλά και επικίνδυνο είδος λόγω του έντονου τσιμπήματός της».
Μολονότι η διαδρομή που θα ακολουθήσουν οι μοβ μέδουσες παραμένει άγνωστη, καθώς εξαρτάται από τα θαλάσσια ρεύματα, δεν αποκλείεται να κατευθυνθούν προς την Ανατολική Αττική.
Σύμφωνα με τον Στέλιο Κατσανεβάκη, καθηγητή στο Τμήμα Ωκεανογραφίας και Θαλασσίων Βιοεπιστημών του Πανεπιστημίου Αιγαίου με ερευνητική δραστηριότητα στη θαλάσσια οικολογία, η έξαρση των μοβ μεδουσών δεν είναι μία πρωτοφανής κατάσταση, καθώς υπήρχαν και θα συνεχίσουν να υπάρχουν. «Πολλά μέρη της Ελλάδας επηρεάζονται, ωστόσο υπάρχουν περιοχές με πιο έντονη την παρουσία τους. Αυτές είναι συνήθως οι κλειστοί κόλποι, όπως ο Κορινθιακός, ο Σαρωνικός, ο Ευβοϊκός, ο Θερμαϊκός και ο Παγασητικός».
Ηρθαν για να μείνουν
Η σχεδόν σταθερή πια παρουσία της μοβ μέδουσας τα τελευταία χρόνια στις ελληνικές ακτές οφείλεται σε επιστημονικά τεκμηριωμένα μοτίβα σύμφωνα με τους ειδικούς και βασίζεται κυρίως στην υπεραλίευση και την ανθρωπογενή παρέμβαση στο θαλάσσιο οικοσύστημα.
«Εχουν μειωθεί οι θηρευτές των μεδουσών εξαιτίας της υπεραλίευσης, οπότε πολλά είδη, όπως οι γόπες, που θηρεύουν τις μέδουσες και ελέγχουν τον πληθυσμό τους έχουν μειωθεί. Από την άλλη, η αύξηση θαλάσσιων υποδομών διευκολύνει τον κύκλο ζωής των μεδουσών και μπορεί να βοηθήσει στην πληθυσμιακή τους αύξηση», εξηγεί ο καθηγητής.
Κάνει να βγάζουμε τις μέδουσες από τη θάλασσα;
Σύμφωνα με το Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας δεν συνιστάται σε πολίτες να βγάζουν τις μέδουσες από τη θάλασσα, καθώς χρειάζεται πρόγραμμα σωστής συλλογής και απόρριψης, για να μη βρεθούν σε δύσκολη θέση και τσιμπηθούν άλλοι άνθρωποι και ζώα.
Μάλιστα είναι πιθανό στην προσπάθειά τους να τις βγάλουν από τη θάλασσα να σπάσουν πλοκάμια τους, ενώ αν θαφτούν στην άμμο πάλι ύστερα από ώρες κάποιος μπορεί να την πατήσει και να τσιμπηθεί.
Οι αυξήσεις συνδέονται και με την κλιματική αλλαγή, καθώς ήδη τροπικά είδη μεδουσών, όπως η Rhopilema nomadica, παρατηρούνται τα τελευταία χρόνια στις ελληνικές ακτές, ξεφεύγοντας έτσι από τα ισραηλινά παράλια και το Λιβυκό Πέλαγος.
Μέτρα προστασίας
Σύμφωνα με τον κ. Κατσανεβάκη, η παρουσία τους ύστερα από τόσα χρόνια δεν θα πρέπει να μας ξενίζει. Ωστόσο θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί σε περίπτωση εντοπισμού τους.
«Οι εξάρσεις μπορεί να δημιουργήσουν προβλήματα, οπότε όπου παρατηρείται αύξηση των πληθυσμών τους, τότε θα πρέπει να αποφεύγονται αυτές οι περιοχές. Αλλωστε η υπερσυγκέντρωση μεδουσών σε μία περιοχή δεν διαρκεί πολύ χρονικά, ενώ πλέον υπάρχει αναλυτική ενημέρωση για την παρουσία τους και στο διαδίκτυο. Τέλος οι άνθρωποι με ιστορικό αλλεργικών αντιδράσεων θα πρέπει να είναι πιο προσεκτικοί, ενώ η ένδυση με μπλούζες προστασίας UV είναι ένα αποτελεσματικό μέσο προστασίας», καταλήγει.
