Συνέβη ένα βράδυ του Φεβρουαρίου. Την αγροτική γιατρό στο Γενικό Νοσοκομείο των Κυθήρων την ξύπνησαν οι νοσηλεύτριες της νυχτερινής βάρδιας. «Εχει έρθει μια έγκυος γυναίκα», είπαν στην Πηνελόπη Κόλλια, «της έχουν σπάσει τα νερά». Προσπάθησε να δει αν προλάβαιναν να γίνει διακομιδή του περιστατικού. Δεν υπήρχε χρόνος. Μετέφεραν τη γυναίκα στην αίθουσα τοκετών, και στο μεταξύ η κυρία Κόλλια ειδοποίησε τον χειρουργό και την παιδίατρο του νοσοκομείου να μεταβούν εκεί. Αλλά το μεγαλύτερο μέρος της γέννας έγινε μέσω τηλεφώνου.
«Με κατηύθυνε για τη διαδικασία τηλεφωνικά η γυναικολόγος του ζευγαριού στην Αθήνα», λέει στην «Κ» η κ. Κόλλια, «ενώ οι νοσηλεύτριες με την εμπειρία τους ήταν κομβικές καθ’ όλη τη διάρκεια». Γεννήθηκε ένα υγιές αγοράκι, τονίζει η αγροτική γιατρός. «Ο τοκετός», δηλώνει, «ήταν φυσιολογικός».
Αλλά δύσκολα θα χαρακτήριζε κανείς φυσιολογικές τις συνθήκες υπό τις οποίες πραγματοποιήθηκε. Στα Κύθηρα, εξηγεί η κ. Κόλλια, η θέση γυναικολόγου είναι καλυμμένη, αλλά η γιατρός λείπει με άδεια μητρότητας. «Και η πολιτεία δεν έχει φροντίσει για την αναπλήρωσή της», συμπληρώνει. Δεν είναι η μόνη έλλειψη που αντιμετωπίζει το νοσοκομείο του νησιού, όπου ζουν μόνιμα περισσότεροι από 3.600 κάτοικοι, σύμφωνα με την απογραφή του 2021.
«Την τελευταία τετραετία δεν έχουμε νευρολόγο. Εδώ και μερικούς μήνες ούτε δερματολόγο. Στα επείγοντα όλες οι θέσεις είναι ακάλυπτες», τονίζει η Κατερίνα Καλογεράκη, πρόεδρος του Σωματείου Εργαζομένων στο νοσοκομείο Σύρου.
«Στη νοσηλευτική έχουμε μείνει 10 άτομα», αναφέρει στην «Κ» η Μαριλένα Πελέκη, πρόεδρος του Συλλόγου Εργαζομένων του νοσοκομείου. Ο χειρουργός, σημειώνει, είναι λίγο πριν από τη σύνταξη. «Μένει για να μην αφήσει ακάλυπτο το νοσοκομείο, το ίδιο και ο καρδιολόγος. Ούτε γιατροί ούτε νοσηλευτές έρχονται εύκολα εδώ», τονίζει, «μέχρι και πριν από δύο χρόνια ήμασταν 16 νοσηλευτές – τα τελευταία χρόνια είναι τόσο χάλια η κατάσταση».
Κάθε καλοκαίρι, όταν ο πληθυσμός των ελληνικών νησιών αυξάνεται δραματικά χάρη στους δεκάδες χιλιάδες τουρίστες και παραθεριστές που τα επισκέπτονται, τα κενά της δημόσιας υγείας στους ειδυλλιακούς προορισμούς έρχονται και πάλι στην επιφάνεια.
«Θυμώνω που το θέμα της υποστελέχωσης των νοσοκομείων στα νησιά το ανοίγουμε μόνο το καλοκαίρι, γιατί τον χειμώνα είμαστε αποκλεισμένοι και δεν νιώθουμε ασφαλείς στον τόπο μας», δηλώνει η Κατερίνα Καλογεράκη, πρόεδρος του Σωματείου Εργαζομένων στο Γενικό Νοσοκομείο Σύρου. Η κατάσταση, σημειώνει, παραμένει η ίδια εδώ και χρόνια. «Εδώ και πάνω από μία πενταετία δεν έχουμε ψυχίατρο ανηλίκων. Την τελευταία τετραετία δεν έχουμε νευρολόγο. Εδώ και μερικούς μήνες δεν έχουμε ούτε δερματολόγο. Στα επείγοντα όλες οι θέσεις είναι ακάλυπτες, δεν έχουμε κανέναν ειδικό γιατρό», λέει αναφορικά με ορισμένες από τις ελλείψεις του νοσοκομείου. Η ίδια είναι βοηθός νοσηλεύτρια στο συγκεκριμένο νοσοκομείο από το 1992. «Οι βοηθοί εκτελούμε όλες τις απογευματινές και τις νυχτερινές βάρδιες – αυτό συμβαίνει εδώ και δεκαετίες», τονίζει στην «Κ». Η παιδιατρική κλινική –«του νοσοκομείου αναφοράς των Κυκλάδων», σημειώνει– εξυπηρετείται από νοσηλευτές της παθολογικής κλινικής.
«Προκηρύξεις γίνονται»
Δεν είναι πως δεν γίνονται προκηρύξεις για θέσεις ιατρονοσηλευτικού προσωπικού, δηλώνει η κ. Καλογεράκη. «Προκηρύξεις γίνονται συνεχώς», υπογραμμίζει και ο Μιχάλης Γιαννάκος, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων Δημόσιων Νοσοκομείων. Απλώς οι εργαζόμενοι δεν θέλουν να πάνε στα νησιά, να εργαστούν υπό αυτές τις συνθήκες.
«Πρέπει να δούμε το κακό στη ρίζα – είναι η έλλειψη κινήτρων για να πάνε γιατροί και νοσηλευτές με μόνιμο διορισμό στα νησιά», συμπληρώνει ο ίδιος. Πρόβλημα υποστελέχωσης υπάρχει σε όλα τα νησιά, τονίζει. «Γιατί οι μισθοί είναι χαμηλοί και δεν καλύπτουν το κόστος διαβίωσης, τα ενοίκια». Το καλοκαίρι τα κενά καλύπτονται, λέει στην «Κ», με συνεχείς μετακινήσεις προσωπικού από άλλες περιοχές. «Ομως αυτή είναι προσωρινή λύση – σε πολλές περιπτώσεις υπάρχει ένα ασθενοφόρο στη βάρδια. Στη Σαντορίνη, παραδείγματος χάριν, δεν υπηρετεί κανένας παθολόγος. Ερχονται γιατροί με μπλοκάκι, πρόσκαιρα με μετακινήσεις, αυτό όμως δεν καλύπτει τα νησιά», δηλώνει ο κ. Γιαννάκος.
Τους καλοκαιρινούς μήνες ο φόρτος εργασίας του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού στη Ρόδο τετραπλασιάζεται, αναφέρει ο ορθοπεδικός και αντιπρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου του νησιού, Μάριος Κλωνάρης. Παρ’ όλα αυτά δεν συμφωνεί με πρόσφατα δημοσιεύματα που υποστήριζαν ότι το Γενικό Νοσοκομείου Ρόδου είναι «υπό κατάρρευση». «Χρειάζεται μια ενίσχυση, είναι ένα παραμεθόριο νοσοκομείο που εξυπηρετεί και τα γύρω νησιά και χρειάζεται οπωσδήποτε περισσότερο νοσηλευτικό και παραϊατρικό προσωπικό –έγινε τώρα προκήρυξη και θα προσληφθούν πέντε άτομα στο νοσηλευτικό–, αλλά το νοσοκομείο δεν είναι υπό κατάρρευση», τονίζει στην «Κ».
Πιο δραματική παρουσιάζουν την κατάσταση σε άλλα νησιά των Δωδεκανήσων γιατροί που υπηρετούν εκεί. Ο διευθυντής της Μονάδας Εντατικής Θεραπείας στο Γενικό Νοσοκομείο Σάμου, Φάμπιο Τζιαρντίνα, δηλώνει πως το νοσοκομείο αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα. «Το προσωπικό έχει αποδεκατιστεί σε πολύ βασικές ειδικότητες – στο δικό μου τμήμα, από τις τέσσερις οργανικές θέσεις μόνο μία είναι ενεργή, η δική μου», αναφέρει στην «Κ». «Προσπαθώ», συμπληρώνει, «με νύχια και με δόντια να κρατήσω μόνος μου τη ΜΕΘ ανοιχτή, με τη βοήθεια προσωπικού που μετακινείται για μικρό διάστημα από άλλα νοσοκομεία». Αντίστοιχη είναι η εικόνα και σε άλλες κλινικές, όπως της Παθολογικής, παραδείγματος χάριν, όπου από τις πέντε οργανικές θέσεις σημειώνει ότι καλύπτονται οι δύο. «Αναισθησιολόγος πλέον είναι μόνο ένας – οι χειρουργοί είναι τρεις, αλλά αν δεν υπάρχει αναισθησιολόγος, δεν μπορούν να βάλουν χειρουργείο», εξηγεί. Τονίζει κι εκείνος πως γίνονται προσπάθειες να καλυφθούν οι θέσεις. Αλλά δεν υπάρχουν κίνητρα, ενώ πολλούς γιατρούς δεν τους ενδιαφέρει να εργάζονται μόνιμα σε νησί. «Είμαι 22 χρόνια στη Σάμο», λέει ο ίδιος, «νομίζω ότι τώρα η κατάσταση είναι χειρότερη από ποτέ».
Διάγνωση εξ αποστάσεως
«Είμαστε σε μια σταθερή κατάσταση, με μικρά βήματα μπρος και μικρά βήματα πίσω», αναφέρει ο πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Χίου, Ιωάννης Γεωργιάδης, ο οποίος είναι ιδιώτης ενδοκρινολόγος και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Γενικού Νοσοκομείου Χίου. «Σε σχέση με τις οργανικές προβλεπόμενες θέσεις του νοσοκομείου, αυτή τη στιγμή γύρω στις 20-25 είναι κενές», τονίζει. Εχουν σημαντικές ελλείψεις στα Επείγοντα και στο Ακτινολογικό. «Εκεί έχουμε μείνει με έναν ενεργό γιατρό – στέλνουμε τις αξονικές και γίνεται διάγνωση στην Αθήνα, ουσιαστικά με τηλεϊατρική», εξηγεί.
Κατά τα άλλα, πολλές ειδικότητες –όπως η νευροχειρουργική, η ογκολογική, η νευρολογική, η αιματολογική– είναι μονήρεις. Αναγκαστικά σε ένα νησί που, σύμφωνα με την απογραφή του 2021, έχει μόνιμο πληθυσμό ο οποίος ξεπερνάει τους 50.300 κατοίκους, και ταυτόχρονα εξυπηρετεί τις Οινούσσες, τα Ψαρά, τους καλοκαιρινούς τουρίστες, τους μετανάστες και πρόσφυγες που εξακολουθούν να βρίσκονται εκεί, δημιουργούνται κενά στην εξυπηρέτηση, τονίζει ο κ. Γεωργιάδης. «Καλύπτονται με τον υπερβάλλοντα ζήλο των γιατρών», λέει στην «Κ». «Η πίεση που ασκείται στο προσωπικό», τονίζει, «είναι πολύ μεγάλη».
