Θα ήταν άλλη μια μέρα στο γραφείο. Οπως όριζε το πρόγραμμά τους, οι εργαζόμενοι πήραν θέσεις και φόρεσαν τα ακουστικά τους. Η βάρδιά τους θα διαρκούσε συνολικά εννέα ώρες. Σε μια γωνιά της αίθουσας είχαν ξεχαστεί κίτρινα και πορτοκαλιά μπαλόνια πιθανόν από κάποιο πάρτι γενεθλίων, σε μια κολόνα παρέμεναν κολλημένες δύο εικόνες από την αμερικανική τηλεοπτική σειρά «The Office» και σε μια οθόνη προβάλλονταν οδηγίες στα αραβικά για την επικοινωνία με υποψήφιους πελάτες. «Να είστε γρήγοροι, σίγουροι και άμεσοι», έγραφε μία από αυτές. Ηταν 10 το πρωί, Παρασκευή 16 Μαΐου, όταν άρχισαν οι κλήσεις με πιθανούς επενδυτές σε χώρες του Περσικού Κόλπου. Μόλις δέκα λεπτά αργότερα εισέβαλε η αστυνομία.
Η στρατολόγηση
«Νόμιζα ότι κάποιος από την εταιρεία μάς έκανε πλάκα. Σύντομα, όμως, κατάλαβα ότι ήταν πραγματικότητα», λέει στην «Κ» ένας 32χρονος Τυνήσιος εργαζόμενος. Εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα το 2018 για να εργαστεί ως τηλεφωνητής. Δουλειά του, για χρόνια, ήταν η υποστήριξη αραβόφωνων και γαλλόφωνων πελατών της Apple. Ωσπου η αγγελία μιας άλλης εταιρείας τον δελέασε. Πρόσφερε 300 ευρώ περισσότερα τον μήνα για την κατώτερη βαθμίδα, τη θέση του «agent», του απλού τηλεφωνητή. Τα γραφεία ήταν κοντά στο Σύνταγμα, η ταράτσα είχε θέα στην Ακρόπολη.
Και άλλοι συμπατριώτες και συνάδελφοί του φέρεται να ακολούθησαν παρόμοια διαδρομή με εκείνον, τους κέρδισε ο καλύτερος μισθός. Κάποιοι μετρούσαν αρκετούς μήνες στη νέα δουλειά, ορισμένοι φέρεται να μην είχαν κλείσει ούτε εβδομάδα προτού τους περάσουν χειροπέδες.
Συνολικά 87 άτομα συνελήφθησαν από την εταιρεία στο κέντρο της Αθήνας. Το ίδιο πρωί, σε παράλληλη αστυνομική επιχείρηση σε παρόμοια εταιρεία στον Αγιο Δημήτριο Αττικής, συνελήφθησαν άλλοι 17. Στην πλειονότητά τους κατάγονται από την Τυνησία, τον Λίβανο και τη Συρία. Εις βάρος τους σχηματίστηκε δικογραφία κατά περίπτωση για τα αδικήματα της απάτης, της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και της ένταξης σε εγκληματική οργάνωση.
Ηταν αρχές Απριλίου όταν ένας πρώην υπάλληλος και των δύο εταιρειών επισκέφθηκε για πρώτη φορά τη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος για να καταγγείλει τους πρώην εργοδότες του. Ακολούθησε και συμπληρωματική κατάθεσή του τον Μάιο. Σύμφωνα με όσα ανέφερε, ζει στην Ελλάδα από το 2015 και είχε εργαστεί σε εταιρείες που παρέχουν τηλεφωνική υποστήριξη ως υπεργολάβοι πολυεθνικών. Πέρυσι είδε μια αγγελία στο LinkedIn για εργασία σε μια σχετικά νέα εταιρεία στο κέντρο της Αθήνας. Βασικό κριτήριο της πρόσληψής του εκεί, όπως τόνισε, ήταν ότι μιλάει άπταιστα τα αραβικά.
Κατά την εκπαίδευση τον ενημέρωσαν ότι αντικείμενο εργασίας του θα ήταν οι πωλήσεις. Του έδιναν μια λίστα με τηλεφωνικούς αριθμούς για να καλέσει σε χώρες της Μέσης Ανατολής. Ο μισθός θα ήταν περί τα 1.300 ευρώ μεικτά, ενώ για κάθε χρήστη που έπειθε να επενδύσει σε μια διαδικτυακή πλατφόρμα θα λάμβανε 50 ευρώ μπόνους σε μετρητά. Το ποσοστό της προμήθειάς του θα ανέβαινε εάν ο επενδυτής κατέθετε μεγαλύτερο ποσό.
«Το διάστημα που εργαζόμουν, πέντε έως οκτώ άτομα κάθε μέρα πείθονταν να επενδύσουν», ισχυρίστηκε. «Σύντομα διαπίστωσα ότι μπορεί να ήταν απάτη, γιατί μου ζητούσαν να λέω ψέματα για την εγκυρότητα της εταιρείας».
Kατηγορίες – Εις βάρος των συλληφθέντων, οι οποίοι στην πλειονότητά τους είναι αραβικής καταγωγής, σχηματίστηκε δικογραφία για απάτη, νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και ένταξη σε εγκληματική οργάνωση.
Μέσα σε λίγες ημέρες παραιτήθηκε για λόγους ηθικής, όπως υποστήριξε. Σύντομα, όμως, βρήκε εργασία σε άλλη, παρόμοια εταιρεία στον Αγιο Δημήτριο. Παρότι φέρεται να τον διαβεβαίωσαν ότι η δουλειά του εκεί θα ήταν διαφορετική, στην πορεία διαπίστωσε το αντίθετο. Οι κλήσεις προς τους υποψήφιους επενδυτές γίνονταν στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, στο Κατάρ και σε άλλα γειτονικά κράτη, μέσω εφαρμογών διαδικτυακής τηλεφωνίας (VoIP), ώστε να μην εμφανίζεται το πραγματικό νούμερο του καλούντος, αλλά τυχαίος αριθμός που συνήθως παρέπεμπε στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Σύμφωνα με τη δικογραφία που είναι σε γνώση της «Κ», τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ενημέρωσαν τις ελληνικές αστυνομικές αρχές ότι εις βάρος μιας διαδικτυακής πλατφόρμας επενδύσεων, την οποία φέρεται να χρησιμοποιούσε τουλάχιστον μία από τις δύο εταιρείες, έχει υποβληθεί καταγγελία για το αδίκημα της υπεξαίρεσης. Επίσης, βάσει της ίδιας ενημέρωσης, καμία από τις καταγγελθείσες εταιρείες δεν είχε σχετική άδεια παροχής επενδυτικών υπηρεσιών στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Από το Κουβέιτ και το Ομάν δεν δήλωσαν κάτι που θα μπορούσε να συνδράμει την ελληνική έρευνα, ενώ αναμένονται οι απαντήσεις και άλλων κρατών.
Σκιώδες σχήμα
Από αναζήτηση της «Κ» στο Γενικό Εμπορικό Μητρώο προκύπτει ότι η εταιρεία του κέντρου της Αθήνας συστάθηκε το 2023 από δύο Ουκρανές με αρχική έδρα την Αγία Παρασκευή και άλλη επωνυμία. Μέσα σε λίγους μήνες και με τροποποίηση του καταστατικού, άλλαξε όνομα και επικεφαλής. Ως υπεύθυνος της εταιρείας εμφανίζεται πλέον ένας υπήκοος Αργεντινής, φερόμενος ως κάτοικος Πορτογαλίας. Σύμφωνα με κάποιους εργαζομένους, οι οποίοι είπαν στην «Κ» ότι δεν τον έχουν συναντήσει ποτέ, φέρεται να διαμένει στην Κύπρο.
Η δεύτερη εταιρεία, στον Αγιο Δημήτριο, εμφανίζεται να έχει δύο συνιδιοκτήτες, εκ των οποίων ο ένας είναι Ελληνας. Ως κύρια δραστηριότητα εμφανίζεται να έχει τις «βασικές υπηρεσίες Διαδικτύου», ενώ στις δευτερεύουσες δραστηριότητές της περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, η παροχή ποτών, η δημιουργία ιστοσελίδων, η ενοικίαση μηχανημάτων τυχερών παιχνιδιών που λειτουργούν με κέρματα και το λιανικό εμπόριο ψωμιού.
Οι τρεις εμφανιζόμενοι ως επικεφαλής των εταιρειών περιλαμβάνονται στους κατηγορουμένους, αλλά δεν συνελήφθησαν κατά τις εφόδους. Σύμφωνα με τη δικογραφία, οι αστυνομικοί επικοινώνησαν με τον συνιδιοκτήτη του δεύτερου τηλεφωνικού κέντρου, του ζήτησαν να παρευρεθεί κατά τον έλεγχο, αλλά εκείνος δεν εμφανίστηκε. Δεν τον εντόπισαν έπειτα ούτε στη δηλωμένη διεύθυνση κατοικίας του.
Οι αστυνομικοί της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος εκτίμησαν ότι η υπόθεση παραπέμπει στην αποκαλούμενη «απάτη τηλεφωνικού κέντρου». Οπως εξηγείται στη δικογραφία, σε αυτές τις περιπτώσεις οι τηλεφωνητές παριστάνουν ψευδώς τους εκπροσώπους επενδυτικών εταιρειών και καλούν υποψήφιους πελάτες δελεάζοντάς τους με υποτιθέμενες ευκαιρίες. Επειτα τους παραπέμπουν σε πιο έμπειρους υπαλλήλους, οι οποίοι δρουν ως «διαχειριστές χαρτοφυλακίων». Εκείνοι καθοδηγούν τους ενδιαφερομένους να εγγραφούν σε απατηλές ιστοσελίδες που μοιάζουν με διαδικτυακές επενδυτικές πλατφόρμες και τελικά αποσπούν τα χρήματά τους. Συνήθως, όταν τα θύματα αιτούνται την ανάληψη του αρχικού κεφαλαίου ή μέρους των κερδών τους, οι δράστες διακόπτουν κάθε επικοινωνία μαζί τους και τα χρήματα κάνουν φτερά.
«Ας έπιαναν τα αφεντικά, όχι εμάς»
Κατά τις εφόδους τους στα τηλεφωνικά κέντρα, οι αστυνομικοί διαπίστωσαν ότι στους υπολογιστές ήταν ανοιχτές πλατφόρμες διαχείρισης χαρτοφυλακίων και επενδύσεων. Ωστόσο, μέσα σε λίγα λεπτά διακόπηκε η πρόσβαση σε αυτές, πιθανότατα εξ αποστάσεως από κάποιον άγνωστο διαχειριστή, καθώς οι εργαζόμενοι είχαν ήδη απομακρυνθεί από τις θέσεις τους.
Οι 104 συλληφθέντες μεταφέρθηκαν στη Διεύθυνση Αλλοδαπών Αττικής στην Πέτρου Ράλλη και ανά ομάδες μέσα στην εβδομάδα οδηγήθηκαν στον ανακριτή για να απολογηθούν. Σύμφωνα με εργαζομένους, οι εταιρείες προσφέρθηκαν να τους παράσχουν νομική υποστήριξη, ενώ τους διαβεβαίωναν ότι η «υπόθεση γρήγορα θα καταπέσει» και ότι τα γραφεία σύντομα θα λειτουργήσουν ξανά. Κάποιοι εργαζόμενοι, πάντως, επέλεξαν άλλους δικηγόρους.
Ολοι δήλωναν άγνοια για όσα αποδίδονταν στις εταιρείες και θεωρούσαν πως δεν είχαν εμπλακεί σε κάποια παράνομη δραστηριότητα. Στα δικαστήρια της Ευελπίδων περίμεναν κάθε ημέρα και άλλοι ομοεθνείς τους και τους υποδέχονταν με χειροκροτήματα μόλις αφήνονταν ελεύθεροι χωρίς περιοριστικούς όρους.
«Ανακριτής και εισαγγελέας κινήθηκαν στη σωστή κατεύθυνση αφήνοντας ελεύθερους τους εντολείς μας, λαμβάνοντας υπόψη ότι ήταν απλοί εργαζόμενοι και δεν μπορούσαν να φανταστούν κάποια επιλήψιμη πράξη. Θα ήταν χρήσιμο οι αστυνομικές αρχές να είχαν προχωρήσει σε εκτεταμένη έρευνα πριν από τις συλλήψεις, ώστε να μην ταλαιπωρούνται αθώοι εργαζόμενοι», δήλωσε στην «Κ» ο δικηγόρος Απόστολος Κόντος, ο οποίος μαζί με τον Σπύρο Τζουανόπουλο εκπροσώπησαν τέσσερις υπαλλήλους από την Τυνησία.
Τον Νοέμβριο του 2023, στέλεχος μιας εκ των δύο εταιρειών είχε αναρτήσει αγγελία σε λιβανέζικη σελίδα του Facebook αναζητώντας υπαλλήλους. Μεταξύ άλλων έγραφε ότι προσέφεραν δωρεάν διαμονή για 15 ημέρες, θα κάλυπταν τα αεροπορικά εισιτήρια και τα έξοδα της έκδοσης βίζας. Εψαχναν κάποιον αραβόφωνο, με εμπειρία άνω του ενός έτους σε πωλήσεις και συναλλαγές. Στην πορεία, πάντως, φάνηκε ότι και οι δύο εταιρείες στράφηκαν προς την ελληνική αγορά για ανθρώπινο δυναμικό, αναζητώντας αλλοδαπούς που βρίσκονταν ήδη εδώ.
Η «εκπαίδευση»
«Δεν ήταν εύκολη δουλειά, δεν ήταν για όλους», λέει ένας Τυνήσιος εργαζόμενος, που μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας. «Μέσα σε εννέα ώρες βάρδιας, με μία ώρα διάλειμμα, έκανες εκατοντάδες τηλεφωνήματα. Επρεπε να ξέρεις από συναλλαγές και περνούσες από εκπαίδευση. Εκεί τρεις στους δέκα αποχωρούσαν. Αναζήτησα κάτι καλύτερο σε εργασία στην Ελλάδα και με συνέλαβαν. Είμαστε κατώτεροι υπάλληλοι, εάν υπήρχε κάτι μεμπτό ας έπιαναν τα αφεντικά, όχι εμάς».
