Στην Αθήνα πραγματοποιήθηκε την προηγούμενη εβδομάδα το Φόρουμ της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας των Εθνικών Οργανώσεων για την Αστεγία (FEANTSA) με στόχο να συζητήσει σε πανευρωπαϊκό επίπεδο τα ζητήματα της στεγαστικής πολιτικής και της καταπολέμησης της αστεγίας.
Σχετικά Αρθρα
Οπως ανέφεραν οι εκπρόσωποι της Ομοσπονδίας στην «Κ», όλο και περισσότεροι άνθρωποι στην Ευρώπη αδυνατούν να έχουν πρόσβαση σε αξιοπρεπή κατοικία. Η Ελλάδα ωστόσο κατέχει την πρωτιά στη στεγαστική κρίση, με το κόστος στέγασης για το 28,5% των νοικοκυριών να υπερβαίνει το 40% του διαθέσιμου εισοδήματος, τη στιγμή που ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 8,8%. Οπως παρατήρησαν, στην Ελλάδα παρατηρήθηκε ένας συνδυασμός παραγόντων, όπως η οικονομική κρίση, η αύξηση του κόστους ζωής και η μετανάστευση, που δημιούργησαν «την τέλεια καταιγίδα».
Η Ελλάδα κατέχει την πρωτιά στη στεγαστική κρίση στην Ευρώπη, με το κόστος στέγασης για το 28,5% των νοικοκυριών να υπερβαίνει το 40% του διαθέσιμου εισοδήματος, τη στιγμή που ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 8,8%.
«H χώρα βρίσκεται σε μια ιδιαίτερα οξεία και δύσκολη κατάσταση», τόνισε η Ρουθ Οουεν, αναπληρώτρια διευθύντρια της FEANTSA, ενώ ο διευθυντής του οργανισμού, Φρικ Σπάινγιν, πρόσθεσε πως σχεδόν όλα τα φτωχά νοικοκυριά στη χώρα ανήκουν σε αυτό το 28,5%.
Οι δύο εκπρόσωποι συμπεριέλαβαν ανάμεσα στις ιδιαιτερότητες που παρουσιάζει η Ελλάδα τον μεγάλο αριθμό κενών κατοικιών αλλά και την έλλειψη κοινωνικής κατοικίας. «Η κοινωνική κατοικία εξαφανίστηκε παντελώς σε ένα πολύ μικρό χρονικό διάστημα, και αυτό είναι κάτι μοναδικό που συνέβη στην Ελλάδα», υπογράμμισε η κ. Oουεν.
Λύσεις
Αναφορικά με τις λύσεις που εφαρμόζονται, όπως τα προγράμματα για την ενεργειακή αναβάθμιση, τόσο η κ. Οουεν όσο και ο κ. Σπάινγιν επισήμαναν πως υπάρχουν πολλά δεδομένα που αποδεικνύουν πως η χρηματοδότηση που δίνεται, είτε είναι από τον εθνικό είτε από τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό, δεν καταλήγει στα νοικοκυριά που το έχουν μεγαλύτερη ανάγκη. «Το μεγαλύτερο μέρος των χρηματοδοτήσεων που δίνονται στο πλαίσιο της πράσινης μετάβασης πηγαίνει στη μεσαία τάξη και τους ιδιοκτήτες των σπιτιών, αλλά και στις κατασκευαστικές», σημείωσε ο κ. Σπάινγιν. Μάλιστα παρατήρησαν πως οι αλλαγές αυτές τελικά μπορεί να αυξήσουν τις τιμές των διαμερισμάτων που θα γίνουν πάλι διαθέσιμα στην αγορά.
Το μοντέλο του κοινωνικού ενοικίου εφαρμόζεται στο Βέλγιο, όπου δίνονται κίνητρα στους ιδιοκτήτες, όπως η εξασφάλιση ενοικίου για μια δεκαετία και η προνομιακή πρόσβαση σε χρηματοδοτήσεις για ανακαινίσεις, ώστε να δώσουν τα ακίνητά τους σε πολύ χαμηλότερες τιμές από αυτές της αγοράς.
Η Ρουθ Οουεν υπογράμμισε πως μέρος αυτού του κτιριακού αποθέματος θα έπρεπε να προσφέρεται σε μια προσιτή τιμή. «Μπορώ να φανταστώ πως δεν μπορούν να μετατραπούν σε κοινωνικές κατοικίες, ίσως όμως μπορεί να υιοθετηθεί ένας τύπος κοινωνικού ενοικίου. Αυτό το μοντέλο εφαρμόζεται στο Βέλγιο, όπου δίνονται κίνητρα στους ιδιοκτήτες, όπως η εξασφάλιση ενοικίου για μια δεκαετία και η προνομιακή πρόσβαση σε χρηματοδοτήσεις για ανακαινίσεις, ώστε να ενοικιάσουν τα ακίνητά τους σε πολύ χαμηλότερες τιμές από αυτές της αγοράς».
Ο ρόλος της Ε.Ε.
Σχολιάζοντας την πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Ενωσης να σχεδιάσει μια πολιτική ώστε να αντιμετωπίσει τη στεγαστική κρίση, σημείωσαν πως η Ε.Ε. μπορεί να παρέμβει και χρηματοδοτικά και θεσμικά, με την υιοθέτηση νομοθεσίας, καθώς και με τη δημοσιοποίηση καλών πολιτικών που μπορεί να είχαν θετικά αποτελέσματα σε κάποια κράτη-μέλη. Οι ίδιοι αιτούνται την αξιοποίηση πόρων για την καταπολέμηση της αστεγίας, η οποία όπως ανέφεραν αυξάνεται πανευρωπαϊκά, μεταξύ άλλων και ως αποτέλεσμα της πίεσης που ασκείται από τη στεγαστική κρίση. Ο διευθυντής του οργανισμού υπογράμμισε πως η Ευρωπαϊκή Ενωση θα μπορούσε, ακολουθώντας το μοντέλο που έχει υιοθετήσει για την προστασία των καταναλωτών, να δημιουργήσει ένα ισχυρό νομικό πλέγμα προστασίας και για τους ενοικιαστές.
Προσιτή κατοικία
Και οι δύο, τέλος, υπογράμμισαν την ανάγκη δημιουργίας προσφοράς κατοικίας που θα ανταποκρίνεται στις πραγματικές ανάγκες. «Δυστυχώς η δημιουργία προσιτής κατοικίας έχει συνδεθεί με το μάντρα “χτίσε, χτίσε, χτίσε”, αξιοποίησε τις ιδιωτικές επενδύσεις, απορρύθμισε τον πολεοδομικό σχεδιασμό και ψηφιοποίησε τα πάντα ώστε να επιταχυνθεί η χρηματοδότηση της αγοράς κατοικίας. Αυτή η πολιτική είναι κατά τη γνώμη μου λιγότερο βοηθητική απ’ ό,τι η κοινωνική κατοικία», σημείωσε η Ρουθ Οουεν, εξηγώντας πως το σημαντικό είναι να δημιουργηθούν κατοικίες που θα απευθύνονται στα στρώματα που έχουν ανάγκη την προσιτή κατοικία και όχι μόνο π.χ. πολυτελείς κατοικίες, που δεν θα μπορέσουν να αξιοποιηθούν για την αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης.
