Η εξέδρα που ξεκίνησε να στήνεται το βράδυ της Δευτέρας για τη νικηφόρα ομιλία του Eντι Ράμα είναι το μοναδικό στοιχείο στο κέντρο των Τιράνων που προέδιδε ότι διεξήχθησαν εθνικές εκλογές στην Αλβανία. Στην πλατεία Σκεντέρμπεη δεν υπάρχουν ούτε προεκλογικές αφίσες ούτε έχει γίνει κάποια συγκέντρωση.
Παρότι η καταμέτρηση ψήφων ολοκληρώνεται με πολύ αργούς ρυθμούς, είναι σαφές πως ο Εντι Ράμα και το Σοσιαλιστικό Κόμμα είναι αδιαμφισβήτητοι νικητές της εκλογικής αναμέτρησης, καταλαμβάνοντας 82 από τις 140 έδρες του αλβανικού Κοινοβουλίου και αυξάνοντας τα ποσοστά τους σε σχέση με την προηγούμενη αναμέτρηση.
Ξεκάθαρη νίκη, χωρίς ενθουσιασμό
«Το εκλογικό κοινό δεν πίστεψε την εναλλακτική πρόταση. Επέλεξαν να ψηφίσουν ξανά τον Εντι Ράμα από το να επιστρέψουν στον Σάλι Μπερίσα», δήλωσε στην «Κ» ο ερευνητής και πολιτικός αναλυτής Τσέλικ Ρούπλι. Οπως είπε, στον Ράμα πιστώθηκε η αύξηση του τουρισμού και η βελτίωση της εικόνας της χώρας στο εξωτερικό, αν και δέχθηκε κριτική πως η επικέντρωση στους τομείς αυτούς επισκίασε άλλους τομείς ζωτικής σημασίας, όπως ο πρωτογενής τομέας και η εκπαίδευση.
Για κάποιους ο Εντι Ράμα θεωρήθηκε ως η λιγότερο κακή από τις δύο επιλογές, […] καθώς η αντιπολίτευση είναι κατακερματισμένη, δεν εξελίχθηκε και δεν έμαθε από τις ήττες της.
O Μπεσάρ Λικμέτα, αρχισυντάκτης της αλβανικής ιστοσελίδας του Βαλκανικού Δικτύου Ερευνητικού Ρεπορτάζ, συμφωνεί. Οπως υπογράμμισε, παρότι ο Εντι Ράμα έπεισε το εκλογικό κοινό πως χάρη στην εμπειρία και στις διασυνδέσεις του είναι το κατάλληλο πρόσωπο για να οδηγήσει την Αλβανία στην ένταξη στην Ε.Ε., στη χώρα δεν επικρατεί ενθουσιασμός ότι θα μπορέσει να επιλύσει και τα σοβαρά προβλήματα, όπως η ακρίβεια, η διαφθορά και το νέο κύμα μετανάστευσης των νέων. «Για κάποιους ο Εντι Ράμα θεωρήθηκε ως η λιγότερο κακή από τις δύο επιλογές, […] καθώς η αντιπολίτευση είναι κατακερματισμένη, δεν εξελίχθηκε και δεν έμαθε από τις ήττες της».
Αποχή
Η έλλειψη αυτού του ενθουσιασμού αποτυπώθηκε και στο υψηλό ποσοστό αποχής, που άγγιξε το 58%. Ο 28χρονος Βίσι, που εργάζεται σε ένα από τα καφέ-μπαρ της κεντρικής πλατείας, δεν πείστηκε πως κάποιο από τα δύο επικρατέστερα κόμματα θα ήταν ικανό να βελτιώσει τις συνθήκες ζωής του και απείχε από την εκλογική διαδικασία. Νέος σύζυγος και πατέρας παραδέχθηκε πως με δυσκολία ανταπεξέρχεται στις οικονομικές απαιτήσεις.
«Ο μισθός μου είναι 600 ευρώ και το ενοίκιό μου 400. […] Θέλω να φύγω από τη χώρα. Δεν έχω άλλη επιλογή».
«Ο μισθός μου είναι 600 ευρώ και το ενοίκιο μου 400. Οι τιμές στα σούπερ μάρκετ είναι και αυτές πολύ υψηλές. Η αδελφή μου ζει στη Γαλλία και ξοδεύει λιγότερα χρήματα για φαγητό απ’ ό,τι εγώ», τόνισε. Οπως είπε, οι γονείς του ψήφιζαν παραδοσιακά τους Δημοκρατικούς, ωστόσο ο ίδιος δεν υποστηρίζει πλέον κανένα κόμμα. «Θέλω να φύγω από τη χώρα. Δεν έχω άλλη επιλογή», τόνισε. Οπως επισήμανε, η διαφθορά στη χώρα είναι τόσο μεγάλη, που εισχωρεί σε κάθε έκφανση του δημόσιου τομέα. Στα νοσοκομεία, παρότι το σύστημα υγείας είναι δημόσιο, οι γιατροί ζητούν «φακελάκι». «Πήρα δάνειο για να πληρώσω τον γιατρό που έκανε την επέμβαση στο χέρι μου».
Ευρωπαϊκή προοπτική
Παρόμοια προβλήματα αντιμετωπίζουν η Αρτα και η Ιόνα. Παρότι εργάζονται στη δημόσια εταιρεία ηλεκτρισμού, κάνουν και δεύτερη δουλειά προκειμένου να ανταποκριθούν στα έξοδα. Η μόνη τους ελπίδα, σημείωσαν, είναι η ένταξη της Αλβανίας στην Ε.Ε., η οποία προσδοκούν ότι θα φέρει ευρωπαϊκά κονδύλια, προσέλκυση επιχειρήσεων αλλά και ευκολότερη κινητικότητα εντός Ευρώπης. Σύμφωνα με τις ίδιες, μόνο ο Εντι Ράμα μπορεί να εξασφαλίσει την ευρωπαϊκή αυτή προοπτική.
Η μόνη τους ελπίδα είναι η ένταξη της Αλβανίας στην Ε.Ε., η οποία προσδοκούν ότι θα φέρει ευρωπαϊκά κονδύλια, προσέλκυση επιχειρήσεων αλλά και ευκολότερη κινητικότητα εντός Ευρώπης.
Την ίδια στιγμή, εκφράζεται αγωνία από κάποιους πολίτες πως η τέταρτη θητεία του επικεφαλής των Σοσιαλιστών αλλά και το μεγάλο ποσοστό που κατέλαβαν μπορούν να οδηγήσουν τον νεοεκλεγέντα πρωθυπουργό σε αλαζονεία. Την ίδια ανησυχία συμμερίζεται και ο Μπεσάρ Λικμέτα, ο οποίος έκανε λόγο για υπερσυγκέντρωση εξουσίας υπό τον Ράμα, προσθέτοντας πως υπάρχει ο φόβος της οπισθοχώρησης ή της καθυστέρησης σημαντικών μεταρρυθμίσεων –κυρίως στη Δικαιοσύνη– που έχουν ξεκινήσει στη χώρα και είναι προς τη σωστή κατεύθυνση. Παρατήρησε ωστόσο ως θετικό στοιχείο την ένταξη νέων, μικρών κομμάτων στη Βουλή που, παρότι δεν έχουν κάποια ουσιαστική εκλογική δύναμη, συμβάλλουν στον πλουραλισμό και προωθούν τα αιτήματα της διαφάνειας και του κράτους δικαίου.
