Δεν θα ήταν παρά ένας εναλλακτικός τρόπος εορτασμού του Πάσχα από όσους επιλέγουν να μην εντάσσουν ζωικά προϊόντα στη διατροφή τους. Η «μαγειρίτσα» ήταν απλώς «μανιταρίτσα» και μια κοινότητα ομοϊδεατών θα πέρναγε με παραδοσιακό τρόπο τη γιορτή, συγκεντρωμένη γύρω από την τροφή της επιλογής της, αν μια απειλή για βόμβα δεν δυναμίτιζε την καλή ατμόσφαιρα.
Η ομάδα Vegan Life, μια αστική μη κερδοσκοπική οργάνωση με αντικείμενο τον βιγκανισμό, είχε συνηθίσει να λαμβάνει μηνύματα μίσους στους λογαριασμούς των κοινωνικών δικτύων της, τα οποία συνήθως περιείχαν φωτογραφίες σουβλισμένων ζώων και ψητών πάνω σε μπάρμπεκιου. «Κάποια στιγμή, μάλιστα, αισθανόμασταν ότι είχαμε συμφιλιωθεί με τον κόσμο. Oτι ο κόσμος είχε αρχίσει να μας καταλαβαίνει, να χωράμε μέσα στην κοινότητα», λέει στην «Κ» η Κρυσταλλίνα Παραμύθη, μέλος της οργάνωσης, εξηγώντας πως σχετικά πρόσφατα διέκρινε μαζί με την καθιερωμένη εχθρότητα και κάποια αποδοχή από ορισμένους, μη χορτοφάγους. Το κλίμα, όμως, άλλαξε το τελευταίο έτος, με χρονικό ορόσημο την επανεκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ, και έκτοτε τα μέλη της ομάδας παρατηρούν αθρόα αύξηση των online επιθέσεων μίσους που δέχονται, σε αριθμό και ένταση.
Κυριακή του Πάσχα, τα μέλη της οργάνωσης βρίσκονται μπροστά στους παραξενεμένους αστυνομικούς του Α.Τ. Μεγάρων για να υποβάλουν μήνυση έπειτα από απειλή για βόμβα.
Κάπως έτσι, φτάνουν να λάβουν μια ευθεία απειλή για τοποθέτηση εκρηκτικού μηχανισμού στα Μέγαρα, στο σημείο που είχαν ανακοινώσει ότι θα συγκεντρωθούν για να γιορτάσουν μαζί το Πάσχα. Ανήμερα Κυριακής, τα μέλη της οργάνωσης βρίσκονται μπροστά στους παραξενεμένους αστυνομικούς του Α.Τ. Μεγάρων για να υποβάλουν μήνυση. Η απειλή διάπραξης εγκλημάτων και η πρόκληση φόβου συνιστά ποινικό αδίκημα που επισύρει ποινή φυλάκισης έως και δύο χρόνια, αλλά δύο χρόνια επίσης μπορεί να χρειαστούν, μέχρι η Εισαγγελία να ζητήσει από τη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος την άρση απορρήτου για να εντοπιστεί ο χρτήστης του tiktok που είχε εκτοξεύσει την απειλή για βόμβα. Μέχρι τότε τα μέλη της Vegan Life φοβούνται ότι οι επιθέσεις θα συνεχίσουν να αυξάνονται, με κίνδυνο να μεταφερθούν στον δημόσιο χώρο.
«Βρείτε τον»
Στο πλαίσιο μιας δημόσιας διαμαρτυρίας της ομάδας, ο Κώστας, μέλος της ομάδας, φοράει ένα μακό με τη φράση «Eat fascists not animals» [«”φάτε” φασίστες, όχι ζώα»]. Η ενδυματολογική του επιλογή έμελλε να ξεσηκώσει στρατιές χρηστών των κοινωνικών δικτύων, που θίγονται από το μήνυμα, αυτοπροσδιοριζόνενοι ως φασίστες.
«Το σχόλιο παίρνει σαφή θέση υπέρ των δικαιωμάτων των ζώων και συγχρόνως αποτελεί ένα αντιφασιστικό μήνυμα. Δεν ήταν μια προτροπή σε βία», λέει στην «Κ» ο ίδιος. Μετά την κυκλοφορία της φωτογραφίας του στο διαδίκτυο, αυτή αναπαράγεται σε ακροδεξιές σελίδες και λογαριασμούς κοινωνικών δικτύων και χιλιάδες χρήστες ζητούν το ονοματεπώνυμο και τα στοιχεία του. «”Βρείτε τον”. “Να του δώσουμε ένα μάθημα”», γράφεται σωρηδόν.
Μου φαίνεται αρχικά λυπηρό κάποιος να αυτοπροσδιορίζεται ως φασίστας, ώστε να θίγεται από την μπλούζα. Αυτό που με προβληματίζει, όμως, περισσότερο είναι ότι οι περισσότεροι που τα έγραφαν αυτά είναι μεταξύ 18 – 25 χρόνων. Μικρά παιδιά.
«Ξύλο, μαχαιρώματα και άλλα. Οι απειλές ήταν εκατοντάδες. Τις μέρες εκείνες καθημερινά μου έστελναν φίλοι να προσέχω. Είναι κουραστικό να σκέφτεσαι ότι ζούμε σε έναν κόσμο που κάποιοι άνθρωποι είναι αρκετά επικίνδυνοι. Παραδόξως όμως δεν κρύβομαι. Μιλάω δημόσια εδώ και 10 χρόνια», λέει και προσθέτει: «Μου φαίνεται αρχικά λυπηρό κάποιος να αυτοπροσδιορίζεται ως φασίστας, ώστε να θίγεται από την μπλούζα. Αυτό που με προβληματίζει, όμως, περισσότερο είναι ότι οι περισσότεροι που τα έγραφαν αυτά είναι μεταξύ 18 – 25 χρόνων. Μικρά παιδιά».
Ατομα που συστήνονται ως ακροδεξιοί σχολιάζουν και κάτω από τα βίντεο με vegan περιεχόμενο που αναρτά συχνά η Κρυσταλλίνα Παραμύθη. «Κάποιος μου είπε ότι είναι περήφανος ακροδεξιός και μάλιστα είχε καλέσει και τους φίλους του για να μου απαντάνε και να με βρίζουν. Αυτοί πηγαίνουν κάπου σαν όχλος. Αναγκάστηκα να τους μπλοκάρω γιατί τρόμαξα».
Ταξινομώντας τα σχόλια, τα μέλη της ομάδας έχουν εξαγάγει μερικά πρώτα συμπεράσματα για το προφίλ των σφοδρών πολεμίων τους. Λένε πως στην συντριπτική τους πλειονότητα είναι άντρες. «Υπάρχει ίσως ένα έξτρα μίσος στους άντρες γιατί, για πάρα πολλά χρόνια και μέσα από τη διαφήμιση, τους έχει επικοινωνηθεί ότι το κρέας είναι κομμάτι της αρρενωπότητάς τους, ότι κάθε Κυριακή πρέπει να ψήνουν κρέατα. Είναι μέρος της αντρικής κουλτούρας. Οπότε αν προτείνεις μια εναλλακτική, π.χ. τα μανιτάρια στο σουβλάκι, αισθάνονται ότι πας να τους πάρεις την αρρενωπότητά τους. Είναι κάτι που δεν ισχύει, είναι ξεκάθαρα θέμα μάρκετινγκ», παρατηρεί η Κρυσταλλίνα.
Δεν πρόκειται μόνο για «ανώνυμα» τρολ αλλά και χρήστες με ονοματεπώνυμο, με αξιοσημείωτη παρατήρηση ότι προωθούν ποικίλες ατζέντες. Υπό τον φόβο ότι οι χορτοφάγοι απειλούν θρησκευτικές και παραδοσιακές αξίες αλλά και τον υφιστάμενο τρόπο ζωής, ολοένα συχνότερες είναι και οι επιθέσεις προς την vegan ομάδα με περιεχόμενο που δεν αφορά τον βιγκανισμό. Μηνύματα κατά των εκτρώσεων ή κατά της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας δείχνουν πως οι χρήστες εντάσσουν τους vegans στο ευρύτερο πλαίσιο αυτής που αποκαλούν «woke agenda» και δεν διστάζουν να απειλήσουν αυτούς που, ίσως, θεωρούν πιο απροστάτευτους.
Μια «εξοργιστική» συνταγή
Η Κρυσταλλίνα Παραμύθη μαγειρεύει και δημοσιεύει στο blog της vegan συνταγές. Συχνά δέχεται επιθετικά σχόλια, αλλά δεν περίμενε τέτοια σφοδρότητα σχολίων μετά τη συνταγή της για ένα «vegan κοκορέτσι».
«Αυτή ήταν η συνταγή που έχει εξοργίσει περισσότερο», λέει. «Εχω λάβει τόσα πολλά μηνύματα που μου λένε ότι δεν καταλαβαίνουν γιατί πρέπει να φάνε κάτι τέτοιο. Εγώ δεν είπα σε κανέναν τι να φάει. Εφτιαξα μια συνταγή για όποιον θέλει να τη δοκιμάσει. Αλλά δέχθηκα τόσο μίσος και σχόλια που με αποκαλούν αηδιαστική και σιχαμένη και ότι για αυτό όλος ο κόσμος μισεί τους vegans και ότι μας αξίζει ξύλο, λιθοβολισμός και να μας κάψουν. Τέτοια πράγματα μου έλεγαν κάτω από μία συνταγή για κοκορέτσι», αναφέρει η ίδια.
Δέχθηκα τόσο μίσος και σχόλια που με αποκαλούν αηδιαστική και σιχαμένη και ότι για αυτό όλος ο κόσμος μισεί τους vegans και ότι μας αξίζει ξύλο, λιθοβολισμός και να μας κάψουν. Τέτοια πράγματα μου έλεγαν κάτω από μία συνταγή για κοκορέτσι.
Από τις έρευνες που επιχειρούν να εξηγήσουν γιατί οι vegans δέχονται τόσο μένος, αλλά και από την εμπειρία που έχουν αποκομίσει από το 2016 που βρίσκεται σε λειτουργία η ομάδα τους, τα μέλη της Vegan Life λένε πως συχνά ο μη χορτοφαγικός κόσμος θεωρεί πως οι vegans επικρίνουν τις διατροφικές επιλογές και την ηθική τους. Ωστόσο, η ομάδα ισχυρίζεται πως αυτό ήταν μια πάγια πολιτική αποφυγής.
«Η Κρυσταλλίνα, ειδικά, προσπαθεί με τόσο ευγενικά και ωραία επιχειρήματα να μιλήσει υπέρ των δικαιωμάτων των ζώων και οι απαντήσεις που λαμβάνει βρίθουν σεξισμού. “Τι μιλάς εσύ γυναίκα;”», λέει ο Κώστας που έχει δεχθεί και ο ίδιος σχόλια όπου τον αποκαλούν χοντρό, φλώρο και γκέι. «Τα οποία δεν είναι καν προσβλητικά για μένα», προσθέτει. «Στον γενικό πληθυσμό θα έλεγα ότι υπάρχει μια τάση να αισθάνονται ότι ένα βίγκαν άτομο θα κρίνει την προσωπική ηθική των υπολοίπων. Στον δικό μου κύκλο δεν συμπεριφερόμαστε έτσι ως βίγκαν άτομα. Συνυπάρχουμε με όλους ειρηνικά», υποστηρίζει η Κρυσταλλίνα.
«Στη σωστή πλευρά της ιστορίας»
Μετά την πύκνωση του κύματος ρητορικής μίσους πολλά μέλη της ομάδας Vegan Life εκφράζουν ανησυχία για τη συμμετοχή τους σε δημόσιες δράσεις της ομάδας. Η Κρυσταλλίνα δεν φοβάται μόνο για τον εαυτό της αλλά και για τον γιο της. Την έχουν, άλλωστε, απειλήσει ότι θα την παραπέμψουν στην πρόνοια επειδή τον μεγαλώνει σύμφωνα με τις αξίες του βιγκανισμού. «Εχει στοχοποιηθεί το παιδί μου και φυσικά προσπαθώ να το προστατεύσω. Δεν θέλω να εμφανίζεται στα κοινωνικά δίκτυα. Είναι ένας λόγος παραπάνω για να φοβάμαι τι μπορεί να συμβεί στο σχολείο του ή έξω στον δρόμο. Είναι και στην εφηβεία και τα παιδιά που βρίσκονται σε αυτή την ηλικία περνάνε πάρα πολύ χρόνο στο ίντερνετ. Διαβάζουν τρομερά απαίσια πράγματα και μπορεί να δράσουν με τρόπους επικίνδυνους», λέει.
Εχει στοχοποιηθεί το παιδί μου και φυσικά προσπαθώ να το προστατεύσω. Δεν θέλω να εμφανίζεται στα κοινωνικά δίκτυα. Είναι ένας λόγος παραπάνω για να φοβάμαι τι μπορεί να συμβεί στο σχολείο του ή έξω στον δρόμο.
Ταυτόχρονα, όμως, η Κρυσταλλίνα Παραμύθη δεν σκοπεύει να περιορίσει τη δημόσια παρουσία της. «Συχνά μας λένε ότι εφόσον βρισκόμαστε στα κοινωνικά δίκτυα θα πρέπει να δεχόμαστε και την κριτική. Το να σε προσβάλλουν και να σε απειλούν, όμως, δεν είναι κριτική. Είναι μίσος. Και αυτό θεωρώ ότι ως κοινωνία δεν θα έπρεπε να το επιτρέπουμε. Ούτε στα κοινωνικά δίκτυα ούτε στην πραγματική μας ζωή. Δεν θα πω ψέματα, ακούγεται τρομακτικό. Αλλά αρνούμαι να γίνω φοβική. Ειδικά τώρα, πιστεύω ότι πρέπει να μείνουμε πιο ενωμένοι από ποτέ και να εμφανιζόμαστε και να διαμαρτυρόμαστε ειρηνικά, όπως πάντα».
Την ίδια άποψη έχει και ο Κώστας. Παρά το ψηφιακό κυνήγι του εμφανίζεται ψύχραιμος στο ενδεχόμενο κλιμάκωσης των απειλών. «Εγώ προσωπικά δεν φοβάμαι», λέει. «Η ανθρωπότητα δεν θα αργήσει να εξελιχθεί στο θέμα των δικαιωμάτων των ζώων και πιστεύω ότι είμαι ήδη στη σωστή πλευρά της ιστορίας».
