Το αντλιοστάσιο 31 στη λεωφόρο Ποσειδώνος είναι τοποθετημένο σε ένα από τα πιο κεντρικά σημεία της παραλιακής. Πίσω του περνάει το τραμ και λίγα μέτρα πιο πάνω ξεκινά η Μαρίνα Αλίμου. Είναι τόσο καλά «οχυρωμένο» από μία σιδερένια πελώρια πύλη και περιτριγυρισμένο με κάγκελα που κανείς δεν στέκεται να το παρατηρήσει.
Σε αυτό το σημείο περνάει ο κεντρικός αγωγός των ακαθάρτων των νοτίων προαστίων που έπειτα από μία μεγάλη διαδρομή καταλήγουν στην Ψυτάλλεια. Η δαιδαλώδης πορεία που ακολουθούν πριν καταλήξουν στο συγκεκριμένο αντλιοστάσιο σε συνδυασμό με το ήδη φορτωμένο δίκτυο λόγω των παράνομων συνδέσεων είναι ο λόγος που σε μία ισχυρή βροχή το σημείο της παραλιακής υπερχειλίζει από λύματα, βάζοντας σε κίνδυνο περαστικούς και οδηγούς.
Με τον κεντρικό αγωγό να «ανεβοκατεβαίνει» στα δύο ρεύματα της παραλιακής πριν φτάσει στο αντλιοστάσιο 31, το σύστημα πιέζεται κατά τη διάρκεια έντονης βροχόπτωσης και ξεχειλίζει. Βασικός λόγος είναι οι χιλιάδες παράνομες συνδέσεις ομβρίων υδάτων που έχουν συνδεθεί εσφαλμένα με το αποχετευτικό δίκτυο.
Η «αχίλλειος πτέρνα» του δικτύου είναι γνωστή εδώ και δεκαετίες. Πέρσι πλημμυρίσαμε τέσσερις φορές και το ίδιο πρόπερσι.
Πέρα, όμως, από το γεγονός πως μία ηλικιωμένη μπορεί να σκοντάψει και να βρεθεί να κολυμπά σε λοιμώδη νερά –γεγονός που έχει συμβεί– η ρύπανση επηρεάζει την οικολογική ισορροπία της περιοχής, καθώς τα βρώμικα νερά πέφτουν στους αγωγούς των ομβρίων υδάτων (δηλαδή τα νερά της βροχής) και καταλήγουν στη θάλασσα και συγκεκριμένα στη Μαρίνα Αλίμου.
«Η “αχίλλειος πτέρνα” του δικτύου είναι γνωστή εδώ και δεκαετίες. Πέρσι πλημμυρίσαμε τέσσερις φορές και το ίδιο πρόπερσι. Φέτος φαίνεται πως έχουμε μία νέα “ελληνική πατέντα” με το φορτηγό να πιέζει το καπάκι. Αλλά είναι προτιμότερο αυτό από το να γίνεται η παραλιακή βούρκος», σχολιάζει στην «Κ» ο δήμαρχος Αλίμου, Ανδρέας Κονδύλης.
«Ο,τι φάνταζε ιδανικό, σήμερα είναι αποτρεπτικό»
Οι φωτογραφίες που έκαναν τον γύρο του διαδικτύου τους προηγούμενος μήνες, αποκάλυψαν το μέγεθος του προβλήματος. Ο δήμαρχος, αφού επαναλάβει για ακόμη μία φορά πως το πρόβλημα δεν είναι καινούργιο, προσθέτει πως εξαιτίας των ανεπαρκών υποδομών επηρεάζεται επαναλαμβανόμενα η καθημερινότητα των πολιτών.
«Το μαγαζί ακριβώς έξω από τον αγωγό είναι ξενοίκιαστο. Οι υπόλοιπες επιχειρήσεις πλημμυρίζουν και αυτές όταν ξεσπά μπόρα. Νομίζω πως το χειρότερο απ’ όλα είναι πως ουσιαστικά μιλάμε για μία προσβολή του δικαιώματος να ζει κανείς σε ένα υγιεινό περιβάλλον, καθώς δεν μιλάμε μόνο για τα ακάθαρτα νερά, αλλά και για δυσάρεστη οσμή που διαρκεί ημέρες, αλλά και για γενικότερη μόλυνση του υπεδάφους», σημειώνει.
Από την πλευρά του ο Ευάγγελος Π., κάτοικος του Αλίμου για περισσότερα από 40 χρόνια, ευχαριστεί τον Θεό που δεν αγόρασε σπίτι μπροστά στη θάλασσα. «Ο,τι φάνταζε ιδανικό τότε, σήμερα είναι αποτρεπτικό», λέει στην «Κ» τονίζοντας πως δύο «φιλαράκια» του αναγκάστηκαν να μετακομίσουν σε άλλη γειτονιά για να απαλλαχθούν από τη φασαρία και τη δυσωδία.
Οι «κατάσκοποι» του ρέματος
Την ίδια ώρα, πάλι πολύ κοντά στην παραλιακή, οι κάτοικοι γύρω από το ρέμα της Πικροδάφνης και δίπλα από το αντλιοστάσιο 29 περιγράφουν στην «Κ» το δικό τους μαρτύριο που ξεκινά από το ρέμα και φτάνει εντός των σπιτιών τους.
Εχοντας πλέον δημιουργήσει μία δραστήρια κοινότητα, οι ίδιοι επισημαίνουν πως αντί για παρατηρητές της φύσης, έχουν καταλήξει σε «κατασκόπους» του ρέματος, καθώς έχει χρειαστεί να ψάξουν δεκάδες φορές για την πηγή μίας απίστευτα δυσάρεστης οσμής που δεν τους επιτρέπει να ανοίξουν τις μπαλκονόπορτες των σπιτιών τους.
Οπως επισημαίνει στην «Κ» ο Α.Σ., κάτοικος της περιοχής, έπειτα από βάσιμες υποψίες πως μέρος των λυμάτων από το δίκτυο αποχέτευσης καταλήγει στο ρέμα της Πικροδάφνης μέσω ενός αγωγού ομβρίων, οι κάτοικοι κάλεσαν την περιφέρεια να πραγματοποιήσει αυτοψία στο σημείο και ανάλυση δείγματος. Τα αποτελέσματα του ελέγχου στο ρέμα έδειξαν πως «παρατηρείται επιβάρυνση από μικροβιακό φορτίο κοπρανώδους και εντερικής προέλευσης (αλλιώς μικροβιολογικές παράμετροι, δηλαδή εντερόκοκκοι και κωλοβακτηρίδια), ενώ οι συγκεντρώσεις των υπόλοιπων στοιχείων κυμαίνονται σε φυσιολογικά επίπεδα». Το σχετικό έγγραφο είναι στη διάθεση της «Κ».
Κι ενώ η Περιφέρεια επιμένει πως η σωστή λειτουργία του αντλιοστασίου αποτελεί αποκλειστική αρμοδιότητα της ΕΥΔΑΠ, η απάντηση της εταιρείας προς την Περιφέρεια είναι ότι το ρέμα της Πικροδάφνης είναι αποδέκτης μόνο ομβρίων υδάτων. Υποστηρίζει ακόμα πως οποιαδήποτε παράνομη απόρριψη ακατάλληλων προς αποχέτευση ουσιών από τρίτους δεν ανήκει στην αρμοδιότητά της, ενώ τονίζει πως είναι δύσκολο να εντοπιστούν τέτοιες περιπτώσεις.
«Βρισκόμαστε στη δεύτερη πιο ακριβή ζώνη αγορά κατοικίας στα σύνορα Παλαιού Φαλήρου με Αλιμο και όποτε συμβαίνει αυτό είμαστε όμηροι στο ίδιο μας σπίτι. Δυστυχώς τίποτα δεν έχει αλλάξει τα τελευταία τέσσερα χρόνια», εξηγεί ο κάτοικος.
Εγγραφο της ΕΥΔΑΠ από το 2018 που είδε η «Κ» αναφέρει πως πρέπει να εκπονηθεί μελέτη ανακατασκευής των υφισταμένων αγωγών τεσσάρων αντλιοστασίων αποχέτευσης ακαθάρτων της ΕΥΔΑΠ Α.Ε. στους οποίους έχουν σημειωθεί βλάβες (λόγω παλαιότητας), έτσι ώστε να είναι στη συνέχεια δυνατή η υλοποίηση περαιτέρω έργων. Μεταξύ αυτών είναι το επίμαχο αντλιοστάσιο 29 και άλλα δύο αντλιοστάσια στον Αλιμο. Από την πλευρά τους τόσο ο δήμαρχος Αλίμου, όσο και κάτοικοι της περιοχής υποστηρίζουν πως τα συγκεκριμένα έργα δεν έχουν ολοκληρωθεί έπειτα από επτά χρόνια.
Οικολογική καταστροφή
Κι ενώ πολλοί κάνουν λόγο για ένα παρατημένο ρέμα, αποδέκτη όλων των κακών, ο Ζαν Γκούζι, ερευνητής στη Μοριακή Βιολογία και υπεύθυνος στο Διεθνές Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών στη Μοριακή Βιοϊατρική της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ και του Ερευνητικού Κέντρου Βιοϊατρικών Επιστημών «Αλέξανδρος Φλέμιγκ», σημειώνει στην «Κ» πως οι άμεσες συνέπειες της ρύπανσης στο ρέμα αφορούν την «άγνωστη» άγρια ζωή του βιότοπου.
«Το ρεύμα είναι μια αληθινή φυσική αποθήκη ζωής, και συχνά μπορούμε να παρατηρήσουμε σπάνια είδη που περνούν ή κατοικούν το ποτάμι. Εχουν καταγραφεί να ζουν εκεί μία ποικιλία μεταναστευτικών και ενδημικών πουλιών, χελώνες (γραμμωτή νεροχελώνα), έντομα, βάτραχοι και άλλα», σημειώνει ο ερευνητής.
Σύμφωνα με δική του έρευνα, στο ρέμα έχουν βρεθεί νεκρά ευρωπαϊκά χέλια, τα οποία χαρακτηρίζονται «κρισίμως απειλούμενα» και έχουν προστεθεί στην Κόκκινη Λίστα Απειλούμενων Ειδών της Διεθνούς Ενωσης για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN). «Τα ρέματα μετατρέπονται σε πεδία μάχης με άψυχα πτώματα που επιπλέουν στην επιφάνεια των υδάτων», προσθέτει.
Λύματα καταλήγουν στη θάλασσα της Βάρκιζας
Στην καταγραφή των προβλημάτων στην Αθηναϊκή Ριβιέρα, ένα παρόμοιο πρόβλημα εξαιτίας κυρίως των παράνομων συνδέσεων ομβρίων με το δίκτυο αποχέτευσης της ΕΥΔΑΠ εντοπίζεται και στη Βάρκιζα, αλλά σε πολύ μικρότερο βαθμό.
Οπως αναφέρει ο δήμαρχος Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης, Γρηγόρης Κωνσταντέλλος, μία με δύο φορές τον χρόνο, με τα πρωτοβρόχια του Σεπτέμβρη, υπάρχει υπερχείλιση του αγωγού ακαθάρτων στους αγωγούς ομβρίων με αποτέλεσμα όλα μαζί να φτάνουν στη θάλασσα.
«Οποτε έχουμε αυτό το ζήτημα, ουσιαστικά ακάθαρτα λύματα φτάνουν έξω και μέσα στη λιμενολεκάνη του αλιευτικού καταφυγίου της Βάρκιζας με αποτέλεσμα να υπάρχει μία απερίγραπτη δυσφορία όσων βρίσκονται εκεί», σημειώνει ο δήμαρχος.
Ο κ. Κωνσταντέλλος επισημαίνει πως είναι απαράδεκτο εν έτει 2025 να καταλήγουν λύματα στη θάλασσα. «Η απάντηση που έχουμε λάβει είναι πως θα υπάρξει παρέμβαση και θα κατασκευαστεί ένας μεγαλύτερης διατομής αγωγός ακαθάρτων. Ωστόσο δεν γνωρίζουμε πότε ακριβώς θα ολοκληρωθεί το έργο», καταλήγει.
Τι συμβαίνει με τις παράνομες συνδέσεις στο δίκτυο αποχέτευσης
Η «Κ» ήρθε σε επαφή με πρώην εργαζόμενο στην ΕΥΔΑΠ επί 37χρόνια. Ο Κ.Ν. (το όνομά του είναι στη διάθεση της «Κ») εργαζόταν στην υπηρεσία ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων του τομέα αποχέτευσης της ΕΥΔΑΠ ως μηχανοτεχνίτης στα αντλιοστάσια ακαθάρτων.
Υπήρχαν περιπτώσεις που είχαν εντοπιστεί παράνομες συνδέσεις και είχαν σταλεί τα απαιτούμενα έγγραφα σε πολυκατοικίες, με αποτέλεσμα οι ιδιοκτήτες να συμμορφωθούν με τη σειρά τους.
Οπως εξηγεί ο ίδιος, το πρόβλημα με τις παράνομες συνδέσεις ομβρίων στο δίκτυο αποχέτευσης αποτελεί ένα χρόνιο πρόβλημα κυρίως στα νότια και εκδηλώνεται μόνο κατά τη διάρκεια ισχυρών βροχοπτώσεων. «Υπάρχουν χιλιάδες παράνομες συνδέσεις που αντί τα νερά από τις ταράτσες και τα μπαλκόνια να φεύγουν στους αγωγούς ομβρίων, καταλήγουν στην αποχέτευση και γι’ αυτό υπάρχει το φαινόμενο υπερχείλισης μετά τις βροχές».
Ο πρώην εργαζόμενος τονίζει πως κατά καιρούς η ΕΥΔΑΠ προσπαθούσε να διαχειριστεί την κατάσταση με ελέγχους σε περιοχές. «Υπήρχαν περιπτώσεις που είχαν εντοπιστεί παράνομες συνδέσεις και είχαν σταλεί τα απαιτούμενα έγγραφα σε πολυκατοικίες, με αποτέλεσμα οι ιδιοκτήτες να συμμορφωθούν με τη σειρά τους».
Στην ερώτηση σε ποιες περιοχές είχε συμβεί αυτό, όσο ο ίδιος εργαζόταν στην ΕΥΔΑΠ, η απάντηση είναι κυρίως στον Αλιμο (Καλαμάκι) και στο Ελληνικό.
Σύμφωνα με τον ειδικό ο συνδυασμός του παλιού αποχετευτικού δικτύου που χρονολογείται από το 1970, των παράνομων συνδέσεων αλλά και της επιμονής των πολιτών να πετούν αντικείμενα στο αποχετευτικό σύστημα, ενώ δεν θα έπρεπε, είναι το προβληματικό τρίπτυχο της υπόθεσης.
Ο τομέας αποχέτευσης της ΕΥΔΑΠ κάποτε είχε 700 εργαζόμενους, σήμερα δεν ξεπερνούν τους 300. Σε κάθε περίπτωση είναι επιτακτική η εύρεση λύσης διαχωρισμού ομβρίων υδάτων με λύματα.
Χωρίς να θεωρεί το δίκτυο της ΕΥΔΑΠ κορεσμένο στο έπακρο, ο Κ.Ν. τονίζει πως είναι αδύνατο να ελεγχθούν οι χιλιάδες παράνομες συνδέσεις εντός του δικτύου, καθώς το προσωπικό δεν επαρκεί σε καμία περίπτωση για την υλοποίηση της έρευνας. «Ο τομέας αποχέτευσης της ΕΥΔΑΠ κάποτε είχε 700 εργαζόμενους, σήμερα δεν ξεπερνούν τους 300. Σε κάθε περίπτωση είναι επιτακτική η εύρεση λύσης διαχωρισμού ομβρίων υδάτων με λύματα».
Τι απαντά η ΕΥΔΑΠ στην «Κ»
Θέτοντας ερωτήματα αναφορικά με το πόσο φορτωμένο είναι το δίκτυο αποχέτευσης της ΕΥΔΑΠ και σε τι ποσοστό είναι ενεργοποιημένα τα εφεδρικά της δίκτυα, όπως και ποιο είναι το σχέδιο για τις παράνομες συνδέσεις, η εταιρεία έδωσε τη δική της απάντηση.
Αρχικά τονίζει πως διαχειρίζεται ένα δίκτυο αποχέτευσης 8.700 χλμ., μήκος που ξεπερνά την απόσταση Αθήνα – Νέα Υόρκη και μεριμνά για τη συλλογή και επεξεργασία των λυμάτων σε τρία υπερσύγχρονα Κέντρα Επεξεργασίας Λυμάτων, ένα εκ των οποίων είναι το δεύτερο μεγαλύτερο στην Ευρώπη. Επιστρέφεται έτσι στο περιβάλλον επεξεργασμένο νερό απαλλαγμένο από το ρυπαντικό φορτίο και εφαρμόζονται οι πλέον σύγχρονες διεθνείς πρακτικές.
«Η ΕΥΔΑΠ προχωράει στην πλήρη αντιμετώπιση, σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, των προβλημάτων αποχέτευσης στην παραλιακή περιοχή, κατασκευάζοντας άμεσα ανακουφιστικό αγωγό του παραλιακού συλλεκτήρα στο σημείο όπου παρουσιάστηκε το πρόβλημα της υπερχείλισης. Το έργο αυτό έχει ήδη δρομολογηθεί και εκτιμάται ότι θα ξεκινήσει η κατασκευή του εντός του επόμενου τετραμήνου», λέει στην «Κ» η εταιρεία.
Οπως προσθέτει «για τη μακροπρόθεσμη επίλυση του προβλήματος σχεδιάζεται η κατασκευή δεύτερου αγωγού αποχέτευσης επί της λεωφόρου Βουλιαγμένης που θα ανακουφίσει ολόκληρη την παραλιακή περιοχή έως και τον Αλιμο, καθώς θα δέχεται σημαντικό όγκο λυμάτων, ανακουφίζοντας τον φόρτο του κεντρικού παραλιακού συλλεκτήρα».
Στόχος μας είναι η οριστική αντιμετώπιση του θέματος για κάθε νέα οικοδομή και αυτό μπορεί να γίνει στο πλαίσιο της διαδικασίας επιθεώρησης δόμησης, η οποία είναι υποχρεωτικά προβλεπόμενη διαδικασία για τον τελικό έλεγχο κάθε νεόδμητου κτιρίου.
Η εταιρεία δεν δίνει απάντηση στην ερώτηση σε τι ποσοστό είναι τώρα ενεργοποιημένα τα εφεδρικά δίκτυα ύδρευσης της ΕΥΔΑΠ στην περιοχή του Αλίμου, αναφέρει όμως πως το τελευταίο χρονικό διάστημα επεξεργάζεται προτάσεις για την επίλυση του προβλήματος των παράνομων συνδέσεων ομβρίων νέων οικοδομών στο δίκτυο αποχέτευσης.
«Στόχος μας είναι η οριστική αντιμετώπιση του θέματος για κάθε νέα
οικοδομή και αυτό μπορεί να γίνει στο πλαίσιο της διαδικασίας επιθεώρησης δόμησης, η οποία είναι υποχρεωτικά προβλεπόμενη διαδικασία για τον τελικό έλεγχο κάθε νεόδμητου κτιρίου. Οι προτάσεις αυτές θα συζητηθούν με τους αρμόδιους φορείς και ειδικότερα με το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ώστε να γίνουν οι κατάλληλες τροποποιήσεις του ισχύοντος καθεστώτος», καταλήγει.
Εικονογράφηση: Michael Kirki
