Οι Χαλανδριώτες είναι έτοιμοι να υποδεχθούν στις αυλές τους, στα σπίτια τους, σε σχολεία και σε δημόσια κτίρια το νερό από το Αδριάνειο Υδραγωγείο. Οι υδροφόρες έχουν φτάσει στον δήμο, τα έργα του πολιτικού μηχανικού για τα αντλιοστάσια έχουν γίνει, ενώ προς ολοκλήρωση είναι και τα έργα της ΕΥΔΑΠ.
Μένει να δημοπρατηθεί η υπηρεσία διανομής του νερού και κάποιες ακόμη λεπτομέρειες κι έτσι από τον Μάρτιο πιστεύεται πως θα μπει το νερό του Αδριάνειου Υδραγωγείου στο «αυλάκι» του Χαλανδρίου.
Ετσι, ένα έργο που χρονολογείται στον 2ο αιώνα μ.Χ. και θεωρείται αρχιτεκτονικό επίτευγμα της εποχής του, θα αξιοποιηθεί σήμερα ως απάντηση στο πρόβλημα της λειψυδρίας, φιλοδοξώντας να αποτελέσει ένα διαφορετικό πρότυπο για τη βιώσιμη διαχείριση πόρων.
💧Το νερό από το Αδριάνειο Υδραγωγείο
Θα προμηθεύσει νοικοκυριά, σχολεία, κοινόχρηστους χώρους του ΧαλανδρίουΗ προμήθεια θα γίνει απευθείας από τον αγωγό ή με υδροφόρεςΗ δυνατότητα άντλησης και διάθεσης νερού είναι 90.000 κυβικά μέτρα τον χρόνο Η εξοικονόμηση πόσιμου νερού για το Χαλάνδρι ανέρχεται σε 36.000 κυβικά μέτραΗ διανομή νερού θα ξεκινήσει τον Μάρτιο και θα είναι πιλοτική για έξι μήνες
Με το δίκτυο μη πόσιμου νερού μήκους 4,5 χλμ. να απλώνεται στους δύο άξονες του δήμου, το αρχαίο υδραγωγείο θα προμηθεύσει δεκάδες νοικοκυριά, τα σχολεία, τα πάρκα αλλά και τους κοινόχρηστους χώρους της πόλης. Οι δικαιούχοι κατά μήκος του αγωγού θα έχουν απευθείας παροχή νερού, ενώ για τους υπόλοιπους κατοίκους –που είναι και οι πιο πολλοί– η μεταφορά θα γίνεται με υδροφόρες του δήμου. Σε πρώτη φάση περίπου 60 κάτοικοι θα προμηθευτούν νερό, ενώ στο επόμενο διάστημα η λίστα θα διευρυνθεί. Επίσης για τους πρώτους έξι μήνες, το νερό θα προσφέρεται δωρεάν, καθώς το πρόγραμμα θα θεωρείται πιλοτικό.
Μπορεί λοιπόν το σχέδιο να ακούγεται απλό, αλλά ο σχεδιασμός ώστε μία κοινότητα πολιτών να λάβει νερό με έναν διαφορετικό τρόπο από την υπόλοιπη χώρα, είναι εξαιρετικά πολύπλοκος. «Ενα απλό παράδειγμα της πολυπλοκότητας είναι πως πρέπει να βγει ΦΕΚ προκειμένου να καθοριστεί η τιμή του νερού την οποία θα πρέπει να πληρώνουν οι κάτοικοι που το χρησιμοποιούν. Προφανώς η τιμή θα είναι χαμηλότερη, αλλιώς δεν θα είχε νόημα και όλο αυτό το έργο, αλλά ακόμη και για να καθοριστεί η τιμή του νερού χρειάζεται να γίνει μία ολόκληρη διαδικασία», εξηγεί στην «Κ» ο Κώστας Γερολυμάτος, πρόεδρος της Αδριάνειας Τοπικής Κοινότητας.
Πέρα όμως από τα δεκάδες νομικά εμπόδια που έπρεπε να ξεπεραστούν, είναι η πρώτη φορά που ένα κομμάτι της διανομής του νερού, τη συμβολή στην επέκταση του δικτύου αλλά και στην προστασία του υδραγωγείου ως πολιτιστικού μνημείου δεν την έχει αναλάβει μόνο ο δήμος, ή η Περιφέρεια, αλλά μία κοινότητα πολιτών: η Αδριάνεια Κοινότητα Χαλανδρίου.
💧Πόσο νερό θα εξοικονομηθεί με τη χρήση του Αδριάνειου Υδραγωγείου💧
Το Αδριάνειο Υδραγωγείο διατρέχει οκτώ δήμους. Το Χαλάνδρι είναι ένας από αυτούς.
Για την πόλη η αρχική εκτίμηση ήταν για διανομή 25.000 κυβικών μέτρων τον χρόνο και 45 με 70 συνδέσεις νερού. Με βάση αυτά τα δεδομένα, το νερό που μπορεί να εξοικονομηθεί φτάνει τις 10.000 κυβικά μέτρα.
Ωστόσο λόγω της μεγάλης ζήτησης από 200 και πλέον άτομα, η ΕΥΔΑΠ άλλαξε δύο φορές τις μελέτες κατασκευής του έργου και πλέον υπάρχει δυνατότητα για:
100 απευθείας συνδέσεις και δυνατότητα άντλησης και διάθεσης 90.000 κυβικών μέτρων τον χρόνο μόνο για το Χαλάνδρι και
Εξοικονόμηση πόσιμου νερού για το Χαλάνδρι που ανέρχεται σε 36.000 κυβικά μέτρα, ποσότητα που ισοδυναμεί με 14,4 πισίνες ολυμπιακών διαστάσεων ή 36 εκατομμύρια λίτρα νερού.
Οι Χαλανδριώτες πίσω από τη διανομή του νερού
Η κοινότητα συστάθηκε από όσους εργάστηκαν για το ευρωπαϊκό πρόγραμμα Cultural H.ID.RA.N.T., το οποίο υποστηρίχθηκε με 3,1 εκατομμύρια ευρώ από την Ευρωπαϊκή Ενωση και το Πράσινο Ταμείο. Στόχος είναι η συλλογική και πολυεπίπεδη ανάδειξη του Αδριάνειου Υδραγωγείου, μέρος του οποίου είναι και η υδροδότηση του Χαλανδρίου από το υδραγωγείο. Η εν λόγω κοινότητα, με νομική μορφή, μετρά 51 ιδρυτικά μέλη και είναι υπεύθυνη μεταξύ άλλων για τη διανομή του νερού στους κατοίκους της πόλης με υδροφόρες.
«Από την ελληνική νομοθεσία δεν προβλέπεται η παροχή αρμοδιοτήτων σε ομάδες κατοίκων ώστε να διαχειριστούν ένα δημόσιο αγαθό όπως το νερό. Ωστόσο εμείς βρήκαμε μία λύση που κάλυπτε τις απαιτήσεις όλων. Ηρθαμε σε συμφωνία με τις διοικητικές υπηρεσίες του δήμου και έτσι η Αδριάνεια Κοινότητα έχει αρμοδιότητες και μάλιστα σημαντικές», σημειώνει ο κ. Γερολυμάτος.
Οπως εξηγεί ο αντιπρόεδρος της κοινότητας, Χρήστος Γιοβανόπουλος, οι πρώτες συζητήσεις της ομάδας που έτρεχε το ευρωπαϊκό πρόγραμμα ήταν για μία Αλληλέγγυα Κοινότητα Νερού, η οποία όμως γρήγορα διαπίστωσαν πως χωρίς νομική υπόσταση θα ήταν απλά διακοσμητική. «Στην Ελλάδα η μόνη εξαίρεση που υπάρχει ώστε οι δήμοι να μπορέσουν να δώσουν ενεργό ρόλο σε ιδιώτες είναι η συμμετοχή για κοινωφελείς σκοπούς μέσα στις ενεργειακές κοινότητες», σημειώνει ο ίδιος.
Με οδηγίες από το Παρίσι και την Κοτσαμπάμπα της Βολιβίας
Χρειάστηκε μία έρευνα μεγάλης κλίμακας σε όλο τον κόσμο, ώστε να καταλήξουν στο πώς θα μπορούσαν να εκπροσωπηθούν οι πολίτες του Χαλανδρίου. «Πραγματικά ψάξαμε για παρόμοιες κοινότητες σε όλο τον κόσμο. Φτάσαμε ακόμη και στην Κοτσαμπάμπα της Βολιβίας όπου έγινε και η γνωστή ως “επανάσταση του νερού”, ενώ το Παρίσι μας βοήθησε να κατανοήσουμε τι θα πει επαναδημοτικοποίηση του νερού», λέει ο κ. Γιοβανόπουλος προσθέτοντας πως και μέλη από το Παρατηρητήριο Νερού στην Τεράσα της Ισπανίας τους βοήθησαν καθώς έχουν δημιουργήσει ένα παρόμοιο δίκτυο.
📌Know how από το Χαλάνδρι στην Καντόνα της Κίνας
Oπως αφηγείται ο κ. Γερολυμάτος, όταν πριν από έναν χρόνο ήταν αντιδήμαρχος στο Χαλάνδρι είχε λάβει ένα email, το οποίο αφού διάβασε την πρώτη σειρά, αποφάσισε να διαγράψει.
«Το email αυτό ήταν από τις αρμόδιες αρχές στην Καντόνα της Κίνας και ανέφεραν πόσο πολύ τους ενδιέφεραν οι δραστηριότητες που είχαμε ξεκινήσει στο Χαλάνδρι», εξηγεί.
Το email επανεστάλη και χρειάστηκε να το δουν κι άλλα άτομα, ώστε να γίνει κατανοητό το ενδιαφέρον των Κινέζων.
«Η πόλη 66 εκατομμυρίων κατοίκων με το μεγαλύτερο λιμάνι στο πλανήτη μας είπε: “Σας παρακολουθούμε, βλέπουμε τι κάνετε και θέλουμε να το παρουσιάσετε στην Καντόνα και να συμμετάσχετε στον παγκόσμιο διαγωνισμό αστικής καινοτομίας””».
Εν τέλει πήγαμε, τους είπαμε το σχέδιό μας για το Αδριάνειο Υδραγωγείο και πήραμε το πρώτο βραβείο στον διαγωνισμό. Είναι πραγματικά μία ιστορία που θα θυμόμαστε», καταλήγει.
Καταφέρνοντας να βρουν μία ισορροπημένη λύση τόσο με τις δημοτικές αρχές, όσο και με την ΕΥΔΑΠ στη διαχείριση του νερού, η Αδριάνεια Κοινότητα πιστεύει ακράδαντα πως όχι μόνο τόλμησε το διαφορετικό, αλλά εφηύρε το καινούργιο. «Αποφασίσαμε πως η κοινότητα θα αποτελείται από κατοίκους που θα παίρνουν νερό ή θα φροντίζουν το υδραγωγείο από κοινού με την ΕΥΔΑΠ. Στο πρόγραμμα δεν συμπεριλαμβάνονται επιχειρηματίες που θα χρησιμοποιούν το νερό προς δικό τους όφελος (π.χ. αν κάποιος έχει ένα για πλυντήριο αυτοκινήτων)», λέει στην «Κ» ο κ. Γερολυμάτος.
Καινοτόμες δράσεις
Εκτός αυτού όμως, η υδροδότηση του Χαλανδρίου από το νερό του Αδριάνειου Υδραγωγείου συνοδεύεται από μία σειρά από καινοτομίες που μόνο οι «ντόπιοι» γνωρίζουν. Μία από αυτές είναι η πρότασή τους, η διανομή του νερού να γίνει από φορέα κοινωνικής οικονομίας ένταξης, όπως είναι ο συνεταιρισμός των Ρομά που υπάρχει στο Χαλάνδρι.
Οπως εξηγεί η ταμίας της Αδριάνειας Κοινότητας, Στεφανία Γυφτοπούλου, οι Ρομά του Χαλανδρίου πλέον έχουν δημιουργήσει έναν συνεταιρισμό για έργα πράσινου σχεδιασμού διαθέτοντας 50 εργαζόμενους.
Προτείνουμε ο δήμος να παραχωρήσει τις υδροφόρες στον κοινωνικό συνεταιρισμό ένταξης των Ρομά ώστε να διανέμουν το νερό.
«Προτείνουμε ο δήμος να παραχωρήσει τις υδροφόρες στον κοινωνικό συνεταιρισμό ένταξης των Ρομά ώστε αυτός να διανείμει το νερό. Αρα ο δήμος βάζει το όχημα, εκείνοι τους οδηγούς και εμείς θα πρέπει να τους συντονίσουμε. Ετσι θα διανέμεται το νερό».
Edrohoos App
Ενα άλλο ενδιαφέρον εργαλείο που θα χρησιμοποιηθεί είναι η ψηφιακή εφαρμογή για smartphone ονόματι “edrohoos”, μέσω της οποίας οι κάτοικοι θα παραγγέλνουν το νερό από το υδραγωγείο, θα μπορούν να το πληρώνουν, αλλά και να βλέπουν πόσο έχουν εξοικονομήσει.
«Η εφαρμογή θα καταγράφει την εξοικονόμηση νερού που έχει γίνει συνολικά στην κοινότητα, ενώ το άλλο σκέλος θα περιλαμβάνει την ενημέρωση των πολιτών και τη δυνατότητα να συμμετάσχουν σε διαβουλεύσεις στην κοινότητα. Ετσι θα μπορούμε να συγκροτούμαστε με έναν σύγχρονο τρόπο», προσθέτει ο κ. Γιοβανόπουλος.
Εχοντας φτάσει στη τελική ευθεία, πλέον η νούμερο ένα πρόκληση για την κοινότητα είναι να μπει το νερό στο «αυλάκι» του Χαλανδρίου. Οπως αναφέρουν έχουν ετοιμάσει τη σκακιέρα. Εχουν όλα τα πιόνια στη θέση τους και περιμένουν τους «λευκούς» να κάνουν την πρώτη κίνηση.
Βίωσιμη πόλη με τη συμμετοχή των πολιτών
Για τους κατοίκους άλλωστε, η ημέρα ορόσημο θα είναι η στιγμή που η πρώτη δεξαμενή θα γεμίσει με νερό από το υδραγωγείο. Η ημέρα δεν είναι καθοριστική επειδή θα χρησιμοποιηθεί το νερό που μέχρι τώρα απλά κατέληγε ανεκμετάλλευτο στη θάλασσα, αλλά διότι με αυτό εκτιμούν ότι θα ξεκινήσει η περαιτέρω ανάπλαση της πόλης.
«Στόχος του προγράμματος είναι να αναδείξουμε τις κρυμμένες ταυτότητες της πόλης που η καθημερινότητα και η μονοδιάστατη ανάπτυξη κρύβουν επιμελώς, καθώς και ο αναστοχασμός πάνω στη βιωσιμότητα του σύγχρονου κόσμου και κυρίως την ανάγκη της συμμετοχής της κοινότητας στην οικοδόμηση των κοινών που όλοι έχουμε ανάγκη», προσθέτει ο κ. Γερολυμάτος.
Σε κάθε περίπτωση, αυτό που οι Χαλανδριώτες θέλουν να περάσουν και στις άλλες κοινότητες είναι πως δεν μπορεί να υπάρξει μετάβαση σε βιώσιμες πρακτικές και εξοικονόμηση πόρων χωρίς την καθολική συμμετοχή των ίδιων των πολιτών σε όλα τα στάδιά της.
Τι μέλλει γενέσθαι;
Τι μέλλει γενέσθαι, όμως, αφού το νερό μπει στο «αυλάκι»; Η απάντηση θα δοθεί και πάλι από τους πολίτες. Επιλογές πάντως υπάρχουν. «Μπορεί το νερό από το Αδριάνειο Υδραγωγείο να χρησιμοποιηθεί για την ψύξη κτιρίων, για πυρόσβεση, ακόμη και για τη χαρτογράφηση άλλων πολιτιστικών αγαθών, όπως ένα παλιό βιομηχανικό κτίριο», σημειώνει η κ. Γυφτοπούλου.
Το υδραγωγείο, όταν κατασκευάστηκε, μετέφερε νερό από την Πάρνηθα στην Αθήνα. Ο κύριος άξονάς του ξεκινούσε από την «κεκλιμένη στοά» στην περιοχή του σημερινού Ολυμπιακού Χωριού στον Δήμο Αχαρνών και κατέληγε έπειτα από περίπου 20 χλμ. στη δεξαμενή της ομώνυμης πλατείας στο Κολωνάκι, διασχίζοντας τις περιοχές Αχαρνές, Κηφισιά, Μεταμόρφωση, Ηράκλειο, Μαρούσι, Χαλάνδρι, Ν. Ψυχικό και Αμπελόκηποι.
Σύμφωνα με στελέχη της ΕΥΔΑΠ σημερινός στόχος είναι μετά την πιλοτική εφαρμογή στο Χαλάνδρι το έργο να επεκταθεί σε άλλους επτά δήμους, σε συνεργασία με την Περιφέρεια Αττικής.
Οι φωτογραφίες είναι παραχώρηση της Αδριάνειας Κοινότητας Χαλανδρίου
