Μπορεί κατά την τελευταία δεκαετία τα θανατηφόρα τροχαία στη χώρα μας να μειώθηκαν κατά 22% και οι σοβαροί τραυματισμοί κατά 35%, ωστόσο η Ελλάδα εξακολουθεί να μετρά νεκρούς στους δρόμους, με την ελληνική επαρχία να «πρωτοστατεί» αναλογικά με τον πληθυσμό της. Την ίδια ώρα η Αττική διατηρεί την «πρωτοκαθεδρία» στους τραυματίες από τροχαία, ενώ στο σύνολο της επικράτειας καταγράφεται σταθερά αυξητική τάση στις παραβάσεις οδικής κυκλοφορίας για υψηλή ταχύτητα, μη χρήση κράνους και παραβίαση φωτεινού σηματοδότη.
Αυτή είναι η γενική εικόνα για την οδική ασφάλεια, με τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη να δείχνουν πως η ασφαλής οδηγική κουλτούρα δεν αφομοιώνεται από μεγάλο ποσοστό οδηγών.
Αττική: Αρνητική πρωτιά σε τραυματίες
Αν και η Αττική καταγράφει τα περισσότερα τροχαία ατυχήματα σε απόλυτους αριθμούς (5.592 το 2022), δεδομένου του πληθυσμού της και του αυξημένου στόλου Ι.Χ. σε σύγκριση με τις υπόλοιπες Περιφέρειες, ο αριθμός των νεκρών ανά εκατομμύριο κατοίκους είναι ο μικρότερος στη χώρα. Ενδεικτικά, το 2022 η Αττική είχε 42 νεκρούς ανά εκατ. κατοίκους, ενώ οι περισσότεροι καταγράφηκαν στο Νότιο Αιγαίο (131 νεκροί ανά εκατ. κατοίκους), τα Ιόνια Νησιά (127) και τη Στερεά Ελλάδα (112). Ακολουθούν το Βόρειο Αιγαίο (98) και η Δυτική Ελλάδα (93).
Η πρωτεύουσα ωστόσο κατέχει αρνητική πρωτιά σε ό,τι αφορά στους τραυματίες από τροχαία. Το 2022 αναφέρθηκαν 1.469 τραυματίες ανά εκατ. κατοίκους μόνο στην Αττική. Στη δεύτερη θέση βρίσκεται η Στερεά Ελλάδα (1.107 ανά εκατ. κατοίκους), ενώ ακολουθούν η Κεντρική Μακεδονία (1.062), το Βόρειο Αιγαίο (1.023) και το Νότιο Αιγαίο (1.022).
Αυξήθηκαν 110% οι κυρώσεις
Την ίδια ώρα οι παραβάσεις για υπερβολική ταχύτητα, μη χρήση κράνους και παραβίαση σηματοδότη τα τελευταία χρόνια αυξάνονται. Στην Αττική αξιοσημείωτη είναι η αύξηση κατά 110% των κυρώσεων το 2024 σε σχέση με το 2023, γεγονός που συνδυάζεται και με τον πιο εντατικό αριθμό ελέγχων σε σχέση με την περσινή χρονιά. Μόνο τον Νοέμβριο, μάλιστα, βεβαιώθηκαν συνολικά 32.918 παραβάσεις από τις οποίες 1.373 σε βαθμό πλημμελήματος.
Αναλυτικά από τους ελέγχους που έχουν γίνει μέχρι στιγμής για το 2024 προκύπτουν:
- 43.475 αφαιρέσεις αδειών κυκλοφορίας (23.822 το 2023)
- 48.291 αφαιρέσεις αδειών οδήγησης (23.312 το 2023)
- 145.069 παραβάσεις ύστερα από έλεγχο αλκοτέστ (103.332 το 2023)
- 33.077 παραβάσεις για χρήση κράνους (10.920 το 2023)
- 11.905 παραβάσεις για μη χρήση ζώνης ασφαλείας (8.060 το 2023)
- 21.128 παραβάσεις για υπερβολική ταχύτητα (16.815 το 2023)
Θα βάλουν «φρένο» οι κάμερες στην τραγωδία;
Με τους δείκτες να δείχνουν την αποτυχία υιοθέτησης μίας πιο ασφαλούς οδηγικής κουλτούρας από την πλειονότητα των Αθηναίων, η Πολιτεία επιχειρεί για πρώτη φορά την αναβάθμιση της οδικής ασφάλειας μέσω της εγκατάστασης 1.388 καμερών της Τροχαίας στους δρόμους της πρωτεύουσας.
Ετσι η Αττική μέσα στους επόμενους 18 μήνες αναμένεται να εξοπλιστεί με κάμερες που θα τοποθετηθούν στα φανάρια του λεκανοπεδίου, ενώ κάποιες θα εγκατασταθούν και στην Αττική Οδό. Οι κάμερες θα λειτουργούν όλο το 24ωρο και θα καταγράφουν την υπέρβαση του ορίου ταχύτητας, την παραβίαση ερυθρού σηματοδότη, τη μη χρήση ζώνης και κράνους, την παράνομη χρήση λωρίδας αποκλειστικής κυκλοφορίας, μεταξύ άλλων παραβάσεων.
Το μέτρο καθίσταται αναγκαίο ώστε να μπει «φρένο» στις παραβάσεις. Θα είναι όμως και αυτό αρκετό ώστε να μπει «φρένο» στην τραγωδία της ασφάλτου;
Οταν οι κάμερες λειτουργήσουν και μοιράζονται τα πρόστιμα, τότε τα ατυχήματα στην Αττική μπορεί να μειωθούν μέχρι και 50% μέσα στην επόμενη τριετία.
Οπως αναφέρει ο καθηγητής Διαχείρισης και Ασφάλειας της Κυκλοφορίας και διευθυντής του τομέα Μεταφορών και Συγκοινωνιακής Υποδομής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, Γιώργος Γιαννής, «όταν οι κάμερες λειτουργήσουν και μοιράζονται τα πρόστιμα, τότε τα ατυχήματα στην Αττική μπορεί να μειωθούν μέχρι και 50% μέσα στην επόμενη τριετία».
Ο καθηγητής εξηγεί πως το μεγαλύτερο πρόβλημα στην πρωτεύουσα εντοπίζεται στα ατυχήματα από οδήγηση με αυξημένη ταχύτητα, τα οποία είναι περισσότερα και από τα ατυχήματα παραβίασης ερυθρού σηματοδότη. Σημειώνει επίσης πως το σύστημα που είναι σε τροχιά υλοποίησης αναμένεται να μειώσει τόσο τα τροχαία όσο και τις βεβαιωμένες παραβάσεις σε βάθος χρόνου.
«Το πρόβλημα είναι οι μοτοσικλέτες την ημέρα και τα Ι.Χ. τη νύχτα, οπότε η 24ωρη λειτουργία των καμερών, η συστηματική αποστολή προστίμων και φυσικά η επιλογή σωστών σημείων τοποθέτησής τους είναι τα σημεία κλειδιά για να “δουλέψει” το σχέδιο», καταλήγει.
Γιατί αποτύχαμε στην οδηγική κουλτούρα;
Από πλευράς του ο πολιτικός μηχανικός και μέλος Δ.Σ. του Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων, Κωνσταντίνος Κουρέτας, αναφέρει πως ούτε η κρίση ούτε η περίοδος της πανδημίας ανέδειξαν το συγκεκριμένο πρόβλημα που μοιάζει να έχει ριζώσει στην Ελλάδα. Είναι, όμως, πολύ σημαντικό, καθώς πάνω από 50 άτομα σκοτώνονται στην άσφαλτο κάθε μήνα.
«Η κρίση και η πανδημία πήγαν πίσω την υλοποίηση υποδομών ειδικά σε ό,τι αφορά τα ΜΜΜ αλλά και θέματα οδικής ασφάλειας. Πίσω πήγαν και τα στρατηγικά σχέδια για τις μεταφορές που αφορούν την αστυνόμευση, την αναγνώριση και διόρθωση επικίνδυνων σημείων στο οδικό δίκτυο. Ολα αυτά δεν αντιμετωπίστηκαν από την Πολιτεία, ενώ εμείς ως πολίτες κατανοήσαμε το μέγεθος του προβλήματος μόνο όταν αυξήθηκαν και πάλι οι μετακινήσεις», εξηγεί.
Συνέπεια σημαίνει για ένα με δύο χρόνια ο οδηγός θα ξέρει ότι δεν μπορεί να βγει έξω πιωμένος. Μόνο τότε θα περάσει στη συνείδησή του. Οι κουλτούρες φτιάχνονται με καμπάνιες και μακροχρόνιους ελέγχους.
Ενας άλλος εξίσου σημαντικός λόγος που εξηγεί την αποτυχία βελτίωσης της οδηγικής κουλτούρας στην Ελλάδα είναι η ασυνέπεια στην αστυνόμευση σε θέματα παραβάσεων. «Συνέπεια σημαίνει πως για ένα με δύο χρόνια ο οδηγός θα ξέρει ότι δεν μπορεί να βγει έξω πιωμένος. Μόνο τότε θα περάσει στη συνείδησή του. Στην Ελλάδα δεν συνέβαινε ποτέ αυτό. Οι κουλτούρες, όμως, φτιάχνονται με καμπάνιες και μακροχρόνιους ελέγχους» προσθέτει.
Λύσεις σε πανελλαδικό επίπεδο
Σε κάθε περίπτωση, η αντιμετώπιση του προβλήματος στην Αττική είναι ένα πρώτο βήμα, αλλά δεν πρέπει να αγνοούμε πως μέτρα χρειάζονται στο σύνολο της χώρας, καθώς τα πρόσφατα στοιχεία δείχνουν και πάλι αύξηση στα τροχαία δυστυχήματα.
«Οι βασικοί λόγοι για τα αυξημένα θανατηφόρα τροχαία στην επαρχία είναι το κακό επαρχιακό δίκτυο και οι υψηλές ταχύτητες οδήγησης σε συνδυασμό με την ελλιπή αστυνόμευση. Για να μειωθούν τα τροχαία και οι τραυματισμοί συνολικά στην Ελλάδα, πρέπει να υπάρξουν βελτιώσεις και στο επαρχιακό δίκτυο εκτός αυτοκινητοδρόμων», καταλήγει ο κ. Κουρέτας.
