Οταν η λίμνη Αλκέβα, στην περιοχή του Μονσαράζ στην Πορτογαλία, ξεραίνεται στα τέλη της άνοιξης, το τοπίο που δημιουργείται μοιάζει απόκοσμο· ή καλύτερα σαν τοπίο άλλου πλανήτη, άνυδρου και χωρίς ζωή. Η περιοχή αυτή, όπως και ερημικές περιοχές του Ομάν αλλά και της Αρμενίας, έχουν επιλεγεί από τον Αυστριακό Οργανισμό Διαστήματος για την πραγματοποίηση «αναλογικών» αποστολών στον Αρη, που προσομοιώνουν μελλοντικές αποστολές στον Κόκκινο Πλανήτη. Ετσι δίνεται η ευκαιρία στους επιστήμονες να δοκιμάσουν πρωτοποριακό εξοπλισμό σε εξαιρετικά απαιτητικές συνθήκες. Μέσα στο καλοκαίρι και για μία ολόκληρη εβδομάδα τη θέση των επιστημόνων Μονσαράζ «πήραν» μαθητές ηλικίας 15 και 16 ετών από την Ελλάδα, την Αυστρία και την Πορτογαλία.
«Η αποστολή EXPLORE, όπως λέγεται, ήταν μοναδική, ανεπανάληπτη εμπειρία. Για μία εβδομάδα είχαμε την ευκαιρία να ζήσουμε σαν αστροναύτες σε μια πλήρως ρεαλιστική προσομοίωση αποστολής», λέει στην «Κ» ο Νέστορας Λ., μαθητής της Α΄ Λυκείου της Ελληνογερμανικής Αγωγής, ομάδα μαθητών της οποίας μετείχε στην αποστολή. «Συνειδητοποίησα μέσω του προγράμματος πόσο πολύ μου αρέσει η ενασχόληση με το Διάστημα, απέκτησα φιλίες που δεν θα μπορούσα να είχα κάνει αλλιώς και έμαθα πολλά για τον τρόπο λειτουργίας μιας διαστημικής αποστολής και για τον κόσμο έξω από τη Γη γενικότερα. Επίσης έμαθα να λειτουργώ ως μέλος ενός συνόλου, βλέποντας τον διαφορετικό τρόπο σκέψης συνομηλίκων μου από τις άλλες χώρες», προσθέτει ο Νέστορας.
«Συνεργαστήκαμε σαν πραγματικό πλήρωμα και αντιμετωπίσαμε προκλήσεις που απαιτούσαν συντονισμό, υπευθυνότητα και δημιουργική σκέψη», λέει η Αγγελική Μ., μαθήτρια της Α΄ Λυκείου, που έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον για τη Φυσική και το Διάστημα. Και ο Αναστάσιος Μ., το τρίτο μέλος της eλληνικής αποστολής, προσθέτει: «Πρόκειται για συναρπαστική εμπειρία. Από την πρώτη μέρα αντιμετώπισα προκλήσεις, καθώς χρειάστηκε να συνεργαστώ με άτομα διαφορετικής κουλτούρας και να πάρω αποφάσεις με βάση την κριτική σκέψη. Μου άρεσε τόσο, που θα ήθελα να ασχοληθώ με το Διάστημα και στο μέλλον».
«Συνεργαστήκαμε σαν πραγματικό πλήρωμα και αντιμετωπίσαμε προκλήσεις που απαιτούσαν συντονισμό, υπευθυνότητα και δημιουργική σκέψη», λέει η Αγγελική Μ., μαθήτρια της Α΄ Λυκείου.
Οπως εξηγεί ο καθηγητής Φυσικής Κωνσταντίνος Νούσης, που προετοίμασε τους Ελληνες μαθητές, «η αποστολή περιλαμβάνει συλλογή και ανάλυση δειγμάτων εδάφους, αναζήτηση ενδείξεων ζωής αλλά και εκτεταμένη χρήση ρομποτικής τεχνολογίας και σύγχρονων εφαρμογών επικοινωνίας και μετάδοσης δεδομένων σε πραγματικό χρόνο». «Η αναλογική αποστολή EXPLORE αποτελεί για εμάς την ολοκλήρωση μιας συστηματικής και μεθοδικής προσέγγισης για την ένταξη διεπιστημονικών θεμάτων στο αναλυτικό πρόγραμμα του σχολείου», τονίζει ο κ. Αγγελος Λαζούδης, ερευνητής του Τμήματος Ερευνας και Ανάπτυξης της Ελληνογερμανικής Αγωγής, που σχεδίασε το εκπαιδευτικό μέρος της αποστολής.
«Σχεδιάζουμε αποστολές για μαθητές για τα επόμενα τρία χρόνια στην περιοχή του Μονσαράζ, καθώς έχουμε εξασφαλίσει την απαραίτητη χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το πρόγραμμα Erasmus», επισημάνει ο Γκέρνοτ Γκρέμερ, συντονιστής του προγράμματος και μέλος του Αυστριακού Οργανισμού Διαστήματος. «Με την αναλογική αποστολή EXPLORE, δεν προσομοιώνουμε απλώς μια αποστολή στον Αρη. Καλλιεργούμε την επόμενη γενιά εξερευνητών, επιστημόνων και κριτικών στοχαστών. Αυτή ήταν η πρώτη φορά που Ευρωπαίοι μαθητές λυκείου κλήθηκαν να ηγηθούν μιας τόσο σύνθετης αποστολής και μας εξέπληξαν με τη δημιουργικότητα και την ανθεκτικότητά τους. Πρόκειται για ιστορική στιγμή – όχι μόνο για να δούμε το μέλλον της εξερεύνησης του Διαστήματος σε δράση, αλλά και για να συναντήσουμε μαθητές που μπορεί μια μέρα να περπατήσουν στον Αρη», συμπληρώνει.
Είναι άραγε εικόνες από ένα μακρινό μέλλον στο σχολείο τού σήμερα; Ισως όμως όχι και τόσο μακρινό, καθώς τα νέα αναλυτικά προγράμματα σπουδών που ετοιμάζει το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής για τη σχολική χρονιά 2026-2027 εντάσσουν για πρώτη φορά στην ύλη της ΣΤ΄ Δημοτικού ένα ολόκληρο κεφάλαιο στον σχεδιασμό μιας μελλοντικής αποστολής στη Σελήνη και στον Αρη.
