Νέα τροπή παίρνει η δίκη της «Κιβωτού του Κόσμου», που διεξάγεται σε δεύτερο βαθμό, με αντικείμενο τις καταγγελίες για σωματικές κακοποιήσεις και τιμωρητικές συμπεριφορές εντός δομών της οργάνωσης.
Πρώην τρόφιμος της Κιβωτού κατέθεσε στο δικαστήριο ότι δέχθηκε χρήματα από τον γιο του πατρός Αντωνίου, με σκοπό να ανακαλέσει τη δήλωσή του προς υποστήριξη της κατηγορίας.
Σύμφωνα με την κατάθεση, η προσέγγιση έγινε λίγες ημέρες πριν από την ακροαματική διαδικασία, το βράδυ της Τετάρτης. Οπως περιέγραψε ο μάρτυρας, βρισκόταν σε σπίτι φίλου και του δόθηκε το ποσό των 100 ευρώ, ενώ τα χρήματα φέρεται να παραδόθηκαν από τον γιο του πατρός Αντωνίου.
Η δήλωση αυτή προκάλεσε αναστάτωση στην αίθουσα, με την πρόεδρο να ζητά εξηγήσεις για την ανάκληση της αρχικής δήλωσης, ενώ ο μάρτυρας ανέφερε πως επιθυμούσε να αθωωθεί ο πατέρας Αντώνιος, όχι όμως τα υπόλοιπα εμπλεκόμενα πρόσωπα.
Τη σκυτάλη των μαρτυρικών καταθέσεων πήρε στη συνέχεια η Θεώνη Κουφονικολάκου, βοηθός του Συνηγόρου του Πολίτη για τα δικαιώματα του παιδιού, η οποία περιέγραψε τις ενέργειες που έκανε στο πλαίσιο του θεσμικού της ρόλου όταν έφτασαν οι πρώτες καταγγελίες στον Συνήγορο.
Η μάρτυρας περιέγραψε με μελανά χρώματα την κατάσταση στη δομή της Κιβωτού. Ανέφερε ότι κατά την επίσκεψή της, παρατήρησε πορτρέτο του πατρός Αντωνίου σε περίοπτη θέση, κάτι που της φάνηκε ασύμβατο με τον προνοιακό χαρακτήρα της δομής. Αναφέρθηκε, επίσης, σε αυστηρές τιμωρητικές πρακτικές, όπως ο κοινωνικός αποκλεισμός παιδιού που κατηγορήθηκε για κλοπή, καταναγκαστική εργασία σε μαγειρεία και περιστατικά όπου παιδιά ζητούσαν συγγνώμη γονατιστά.
Οι καταγγελίες των παιδιών
Οι καταγγελίες των παιδιών, σύμφωνα με τη μάρτυρα, αξιολογήθηκαν ως αξιόπιστες, καθώς συνοδεύονταν από έντονα συναισθήματα φόβου, άγχους και ανασφάλειας. Χαρακτηριστικά παραδείγματα περιλαμβάνουν αναφορές σε απομόνωση παιδιών, σωματική και ψυχολογική βία και απαγόρευση επικοινωνίας με οικογένειες ως μορφή τιμωρίας.
«Ενα παιδί είπε “με βάλανε απομόνωση αλλά είχαν δίκιο”. Αυτό είναι η κανονικοποίηση της βίας. Η… έλεγε ότι τιμωρούνταν κάθε φορά που έκανε λάθος απαγορεύοντάς της να βλέπει την οικογένειά της. Μας έλεγε ότι δεν μπορεί να ξεχάσει την εικόνα να βλέπει το αυτοκίνητο με τη μαμά της να φεύγει. Μας είπε ότι δέχτηκε βία ενώ υπήρξε και μάρτυρας βίας σε βάρος άλλης κοπέλας από υπεύθυνο της δομής. Είπε, επίσης ότι το play room χρησιμοποιείται ως δωμάτιο απομόνωσης», ανέφερε η μάρτυρας.
Η κ. Κουφονικολάκου χαρακτήρισε την πρακτική της απομόνωσης «απολύτως τραυματική», εξηγώντας πως πολλά παιδιά κακοποιούνται ψυχικά και σωματικά, αλλά συνεχίζουν να αγαπούν τους κακοποιητές τους, επειδή έχουν βιώσει αντίστοιχες σχέσεις μέσα στην οικογένεια. Η αγάπη και ο φόβος, όπως είπε, συχνά συνυπάρχουν, ιδιαίτερα όταν τα παιδιά αναπτύσσουν εξαρτητική σχέση με τους φροντιστές τους.
Κατά τη διάρκεια της εξέτασης, από την έδρα εκφράστηκε προβληματισμός σχετικά με το πώς μπορεί να συνυπάρχουν ο φόβος και η αγάπη στα παιδιά. Η μάρτυρας εξήγησε ότι πρόκειται για συχνό φαινόμενο σε παιδιά που έχουν υποστεί κακοποίηση, ενώ κάποια από τα παιδιά φέρεται να συνέχιζαν να βλέπουν τον πατέρα Αντώνιο ως πατρική φιγούρα, παρά την κακομεταχείριση.
Μάρτυρας: Ολα τα παιδιά που έχουν υποστεί ενδοοικογενειακή βία συνεχίζουν να αγαπούν τον κακοποιητικό μπαμπά και τη μαμά. Συνυπάρχουν.
Εφέτης: Δηλαδή τα παιδιά που κακοποιούνταν, αγαπούσαν παράλληλα τον πατέρα Αντώνιο;
Μάρτυρας: Κάποια παιδιά μας είπαν αυτό.
Εφέτης: Είναι αγάπη αυτό ή είναι φόβος και εξάρτηση που μεταφράζεται έτσι;
Μάρτυρας: Θεωρώ ότι κάποια παιδιά είδαν τον πατέρα Αντώνιο σαν πατρική μορφή. Είναι δυνατόν ένα παιδί να αγαπάει και να κακοποιείται ταυτόχρονα.
Σε πρώτο βαθμό ο ιδρυτής της οργάνωσης, Αντώνιος Παπανικολάου, καταδικάστηκε ομόφωνα για πέντε από τις δεκαεννέα πράξεις που κατηγορήθηκε αρχικά. Η ποινή των τεσσάρων ετών και τριών μηνών που του επιβλήθηκε, κρίθηκε από τους δικαστές ότι πρέπει να μετατραπεί σε χρήμα προς 10 ευρώ ημερησίως, ενώ του χορηγήθηκε και αναστολή μέχρι την εκδίκαση της υπόθεσης σε δεύτερο βαθμό. Οι δικαστές αποφάσισαν την ενοχή ακόμη τεσσάρων συνεργατών του πατρός Αντωνίου και απάλλαξαν πλήρως από τις κατηγορίες τρεις κατηγορούμενους. Για το αθωωτικό σκέλος της απόφασης ασκήθηκε έφεση, οπότε συζητείται από μηδενική βάση.
