Σωρεία νέων διατάξεων φέρνει το υπουργείο Δικαιοσύνης με το νομοσχέδιο για τη δικαστική μέριμνα που παρουσιάστηκε σήμερα στο υπουργείο Δικαιοσύνης από τον υπουργό Γιώργο Φλωρίδη και τον υφυπουργό Ιώαννη Μπούγα.
Ανάμεσα στις διατάξεις που φέρνει το υπουργείο είναι ο εφαρμοστικός νόμος για την αποσβεστική προθεσμία (παραγραφή) των αδικημάτων των υπουργών, όπως ψηφίστηκε το 2019, ρυθμίσεις στην επιλογή ηγεσίας της Δικαιοσύνης, ενώ σημαντική αλλαγή έρχεται στη ρύθμιση της παρένθετης μητρότητας αφού πλέον «δεν συνιστά ιατρική αδυναμία κυοφορίας η αδυναμία κυοφορίας λόγω φύλου».
Ο εφαρμοστικός νόμος
Στο νομοσχέδιο του υπουργείου Δικαιοσύνης για τον θεσμό της δικαστικής μέριμνας και της υποστηριζόμενης λήψης αποφάσεων, περιλαμβάνονται διατάξεις με τις οποίες καταργούνται οι προθεσμίες για την παραγραφή των αδικημάτων των υπουργών και πλέον θα ισχύουν εκείνες που προβλέπονται και για τους πολίτες.
Με τον εφαρμοστικό νόμο καταργούνται οι διατάξεις που προέβλεπαν ότι τα αδικήματα των υπουργών παραγράφονταν αν δεν είχε κινηθεί σε βάρος τους η ποινική δίωξη σε χρονικό διάστημα που αντιστοιχούσε σε δύο βουλευτικές συνόδους. Με τη νέα διάταξη, όπως προβλέπει το Σύνταγμα, η παραγραφή για τα αδικήματα των υπουργών θα είναι 5 με 8 χρόνια για τα πλημμελήματα και 15 έως 20 για τα κακουργήματα.
Οι διατάξεις αυτές προσαρμόζονται με τις επιταγές του συντάγματος, απαντώντας και στις ενστάσεις κάποιων συνταγματολόγων σύμφωνα με τις οποίες η μη ψήφιση του εφαρμοστικού νόμου θέτει θέμα παραγραφής των αδικημάτων στην υπόθεση των Τεμπών.
«Υπάρχει το ζήτημα της ποινικής παραγραφής που λύθηκε το 2019 και υπάρχει και η αποσβεστική προθεσμία για την εξάλειψη του αξιόποινου. Αφού στην αναθεώρηση έχει αφαιρεθεί η αποσβεστική προθεσμία, το Σύνταγμα ισχύει υπεράνω όλων. Παρ’ όλα αυτά, επειδή στη δημόσια συζήτηση απασχόλησε κάποιους, αφαιρούμε την αναφορά περί αποσβεστικής προθεσμίας» σημείωσε ο κ. Φλωρίδης.
Σε ερώτηση που τέθηκε σχετικά με την περίπτωση Τριαντόπουλου και το αν θα μπορούσε να υποστηριχθεί επιχείρημα περί ευμενέστερου νόμου, ο υπουργός απάντησε πως «ακόμη κι αν θεωρηθεί ότι ισχύει ο προγενέστερος νόμος, δεν έχει τελειώσει η δεύτερη σύνοδος. Μέχρι τις 3 Οκτωβρίου δεν υπάρχει κανένα ζήτημα, αλλά κατ’ εμάς δεν υπάρχει και μετά από αυτή την ημερομηνία».
Μάλιστα, ο υφυπουργός κ. Μπούγας υπενθύμισε ότι «δεν υπήρξε κανείς να πει το 2019 ότι τάχα δεν έχει άμεσο κανονιστικό χαρακτήρα η διάταξη του Συντάγματος. Κανεις δεν είπε ότι ακόμα κι αν τροποποιηθεί η διάταξη θέλει εφαρμοστικό νόμο. Επίσης ο εφαρμοστικός νόμος τι σημαίνει; Εφαρμόζει μια διάταξη που ήδη υπάρχει».
Παρένθετη μητρότητα
Το υπουργείο ανακοίνωσε πως σχετικά με «την ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή με μεταφορά ωαρίων στο σώμα άλλης γυναίκας, επέρχονται σημαντικές επεμβάσεις:
- 1. Δεν συνιστά ιατρική αδυναμία κυοφορίας κατά την έννοια του παρόντος η αδυναμία κυοφορίας λόγω φύλου.
- 2. Η δικαστική άδεια ισχύει μόλις η δικαστική απόφαση που την παρέχει καταστεί αμετάκλητη».
«Δίνουμε μια σαφή ερμηνεία στο τι σημαίνει αδυναμία κυοφορίας και ότι δεν θεωρείται αδυναμία το φύλο. Υπήρχαν προσφυγές στα δικαστήρια από ζευγάρια ομόφυλων λέγοντας ότι έχουν αδυναμία κυοφορίας και τα πρωτοβάθμια δικαστήρια έδιναν άδεια και το ανέτρεπε το Εφετείο. Τα πράγματα αποσαφηνίζονται με τη διατύπωση που βάζουμε» εξήγησε ο κ. Φλωρίδης συμπληρώνοντας πως η Ελλάδα κινδυνεύει να γίνει χώρα trafficking.
Επιλογή ηγεσίας δικαιοσύνης
Επέρχονται εφαρμοστικού χαρακτήρα συμπληρώσεις στο άρθρο για την ανάδειξη της ηγεσίας των ανωτάτων δικαστηρίων, μια διάταξη ορόσημο για το κράτος δικαίου που ψηφίσαμε πέρυσι. Οι συμπληρώσεις αυτές πραγματοποιούνται έπειτα από προτάσεις της Διοικητικής Ολομέλειας του Α.Π. και του ΣτΕ.
«Το ΣτΕ και ο Αρειος Πάγος κατέθεσαν στο υπουργείο πρόταση για τον τρόπο επιλογής της ηγεσίας για τα διαδικαστικά σημεία. Μυστική ψηφοφορία και με κατ’ ελαχιστον τρεις σταυρούς ανά ψηφοδέλτιο» ανέφερε ο κ. Φλωρίδης.
Δικαίωμα προσφυγής εισαγγελέα εφετών
Με φόντο την υπόθεση Ρόδου και τον πειθαρχικό έλεγχο που διέταξε η πρόεδρος του Αρείου Πάγου Ιωάννα Κλάπα κατά των λειτουργών της Δικαιοσύνης που άφησαν ελεύθερους τους κατηγορούμενους του κυκλώματος πολεοδομίας της Ρόδου, το υπουργείο της Δικαιοσύνης φέρνει νέα διάταξη που δίνει δικαίωμα άσκησης προσφυγής από τον εισαγγελέα Εφετών στο Δικαστικό Συμβούλιο, επί διάταξης επιβολής περιοριστικών όρων του ανακριτή Πλημμελειοδικών.
Υπενθυμίζεται ότι η απόφαση της κ. Κλάπα προκάλεσε τις αντιδράσεις των δικαστικών ενώσεων αλλά και των δικηγόρων με τους τελευταίους να ετοιμάζονται να καταθέσουν στον υπουργό Δικαιοσύνης το αίτημα της Ολομέλειας για τη διερεύνηση της πειθαρχικής ευθύνης της προέδρου του Αρείου Πάγου.
Οι 14 νέες διατάξεις
1) Επέρχεται σημαντική αλλαγή στον τρόπο εξέτασης των υποψήφιων δικαστικών λειτουργών, με εξέτασή τους στην επεξεργασία δικογράφου σχετικού ενδίκου βοηθήματος ή μέσου (ενδεικτικά αγωγής, προσφυγής, έφεσης, αίτησης ακύρωσης, διαχείρισης προανακριτικής δικογραφίας ή υποβληθείσας έγκλησης, κ.λπ.), καθώς και προτάσεων εναγομένων, ισχυρισμών καθ’ων, υπομνημάτων κ.λπ. Εξασφαλίζεται το υψηλό επίπεδο των εισακτέων με την αξιολόγηση απαραίτητων κριτικών ικανοτήτων τους με την επεξεργασία και εξέταση επί συγκεκριμένων δικογράφων και όχι πρακτικών θεμάτων σαν να ήταν στο πανεπιστήμιο.
2) Προσαύξηση στον τελικό βαθμό επιτυχίας στον διαγωνισμό των δικαστικών υπαλλήλων, εφόσον οι υποψήφιοι έχουν την ιδιότητα μόνιμου κατοίκου σε περιοχές όπου υπάρχει μεγάλη ανάγκη όπως νησιωτικές περιοχές και παραμεθόριες ή δηλώσουν ότι επιθυμούν τον διορισμό τους σε μία εξ αυτών των εδρών, δεσμευόμενοι να υπηρετήσουν επί μία τουλάχιστον δεκαετία, στη θέση στην οποία διορίζονται.
3) Σχετικά με κωλύματα εντοπιότητας δικαστικών λειτουργών, διευκρινίζεται πως ισχύουν σε επίπεδο εφετειακής περιφέρειας.
4) Επέρχονται εφαρμοστικού χαρακτήρα συμπληρώσεις στο άρθρο για την ανάδειξη της ηγεσίας των ανωτάτων δικαστηρίων, μια διάταξη ορόσημο για το κράτος δικαίου που ψηφίσαμε πέρυσι. Οι συμπληρώσεις αυτές πραγματοποιούνται έπειτα από προτάσεις της Διοικητικής Ολομέλειας του Α.Π. και του ΣτΕ.
«ΣτΕ και Αρειος Πάγος κατέθεσαν στον υπουργείο πρόταση για τον τρόπο επιλογής της ηγεσίας για τα διαδικαστικά σημεία. Μυστική ψηφοφορία και με κατ’ ελαχιστον τρεις σταυρούς ανά ψηφοδέλτιο»
5) Οι επόμενες διατάξεις αφορούν την ενθάρρυνση των πρώην ειρηνοδικών και ήδη πρωτοδικών Ειδικής Επετηρίδας, να ενταχθούν στη γενική επετηρίδα, προβλέποντας πως κατά την ένταξή τους στη γενική επετηρίδα δεν μετατίθενται για μια τριετία χωρίς αίτησή τους, καθότι η ένταξή τους δεν συνιστά προαγωγή, ενώ προβλέπεται και η δυνατότητα προσφυγής στο Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο σε περίπτωση απόρριψης της αίτησής τους.
6) Συντελείται ένα ακόμη βήμα για την ψηφιοποίηση της Δικαιοσύνης και τη βελτίωση της καθημερινότητας των παραγόντων της, με την επίδοση στους δικαστικούς λειτουργούς με ηλεκτρονικά μέσα των θεμάτων υπηρεσιακής τους κατάστασης.
7) Πρόβλεψη για τη μισθολογική κατάσταση πρώην ειρηνοδικών και ήδη πρωτοδικών ειδικής επετηρίδας, με πλήρη κατοχύρωση των οικονομικών δικαιωμάτων τους.
8) Προβλέπεται δυνατότητα σύστασης Αυτοτελών Γραφείων Προστασίας Ανηλίκων Θυμάτων σε κάθε Εφετειακή Περιφέρεια, ενώ μέχρι σήμερα ο νόμος με την ονομαστική σύσταση δεν έδινε αυτή τη δυνατότητα σε ολόκληρες Εφετειακές Περιφέρειες να μην έχουν Σπίτι του Παιδιού, π.χ. στη Θεσσαλία.
9) Πρόβλεψη άμεσης ισχύος εισαγγελικής διάταξης, με την οποία θα διατάσσεται η δημοσιοποίηση στοιχείων επικίνδυνου για τη δημόσια τάξη και ασφάλεια καταζητούμενου δράστη κακουργήματος βίας. Καλύπτεται ένα σημαντικό κενό προς τον σκοπό της δημόσιας τάξης και ασφάλειας των πολιτών.
10) Δικαίωμα άσκησης προσφυγής από τον εισαγγελέα Εφετών στο Δικαστικό Συμβούλιο, επί διάταξης επιβολής περιοριστικών όρων του ανακριτή Πλημμελειοδικών.
11) Κτηματολογική διαμεσολάβηση σε υποθέσεις με εναγόμενο μη ιδιώτη (Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης ή Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου).
12) Σύσταση θέσης συμβούλου επικοινωνίας για την επικουρία του εκπροσώπου Τύπου και την υποβοήθηση του έργου της επικοινωνίας των ανωτάτων δικαστηρίων και της Εισαγγελίας του Αρείου Πάγου με τους παράγοντες ενημέρωσης.
13) Διατάξεις προς ενίσχυση των τρίτεκνων και πολύτεκνων. Οι τρίτεκνοι καθώς και οι πολύτεκνοι που επιτυγχάνουν στη Σχολή Δικαστικών Υπαλλήλων θα υπηρετούν στον τόπο που επιθυμούν.
14) Οσον αφορά την ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή με μεταφορά ωαρίων στο σώμα άλλης γυναίκας, επέρχονται σημαντικές επεμβάσεις. 1. Δεν συνιστά ιατρική αδυναμία κυοφορίας κατά την έννοια του παρόντος η αδυναμία κυοφορίας λόγω φύλου. 2. Η δικαστική άδεια ισχύει μόλις η δικαστική απόφαση που την παρέχει καταστεί αμετάκλητη».
15) Αλλαγή των ορίων ηλικίας στους συμβολαιογράφους (κατάργηση ανώτατου ορίου ηλικίας συμμετοχής στο διαγωνισμό) και στους δικαστικούς επιμελητές (αύξηση ανώτατου ορίου ηλικίας συμμετοχής στον διαγωνισμό στα 50 έτη και αύξηση ορίου αποχώρησης, εφόσον το επιθυμούν, στο 70ό έτος.
16) Προκειμένου να μην υπάρχει καμία αμφιβολία για το ζήτημα της αποσβεστικής προθεσμίας για την ποινική ευθύνη των υπουργών που είναι διατυπωμένη στο άρθρο 3 παρ. 2 του ν. 3126/2003 (εφαρμοστικός νόμος του άρθρου 86 του Συντάγματος μετά την αναθεώρηση του 2001), απαλείφεται η διατύπωση για την ύπαρξη της αποσβεστικής προθεσμίας που προέβλεπε το άρθρο 86 του Συντάγματος και η οποία βεβαίως, σε κάθε περίπτωση, δεν ισχύει μετά την αναθεώρηση του άρθρου 86 που πραγματοποιήθηκε στην αναθεώρηση του Συντάγματος το 2019.
