Το παράπηγμα στο Νεοχώρι Βοιωτίας δεν είχε σχέση με όσα τους έταζαν στα βιντεάκια του TikTok. Δεν είχε πόρτα, τουαλέτα ή ζεστό νερό. Οταν επέστρεφαν εκεί, έπειτα από δέκα κοπιαστικές ώρες στη συγκομιδή πατάτας και κρεμμυδιών, ξάπλωναν σε λεπτά στρώματα που τα τοποθετούσαν στο έδαφος. Ωσπου στις αρχές Αυγούστου επτά Νεπαλέζοι εργάτες γης κατόρθωσαν να αποδράσουν.
Με οτοστόπ έφθασαν στην Αθήνα και κατέφυγαν στο διαμέρισμα ενός συμπατριώτη τους. Οι επιστάτες, όμως, που τους είχαν στη δούλεψή τους, γνωστοί ως «κουμάντα» στο ιδίωμα της ελληνικής υπαίθρου, εντόπισαν τα ίχνη τους. Τέσσερις μασκοφορεμένοι άνδρες εισέβαλαν στο κρησφύγετο και τους ανάγκασαν να τους ακολουθήσουν. Αρχικά τους οδήγησαν σε ένα διαμέρισμα όπου τους απείλησαν με όπλο. Την επόμενη μέρα τους μετέφεραν έξω από τα Φάρσαλα. Εκεί θα εργάζονταν στη συγκομιδή πιπεριάς, υπό αντίστοιχα δυσχερείς συνθήκες διαβίωσης, δίχως αμοιβή.
13 ώρες στο κτήμα
Στις 7 Οκτωβρίου, σε παράλληλες αστυνομικές εφόδους από τη Θεσσαλονίκη μέχρι τη Μεσσηνία, συνελήφθησαν δέκα άτομα ως μέλη εγκληματικής οργάνωσης. Κατηγορούνται για εκμετάλλευση μεταναστών εργατών γης, κυρίως Νεπαλέζων. Η πρώτη μαρτυρία για τη δράση του κυκλώματος είχε φθάσει στην Υποδιεύθυνση Καταπολέμησης Διακίνησης και Εμπορίας Ανθρώπων στα τέλη Απριλίου. Σύμφωνα με τη δικογραφία που είναι εις γνώσιν της «Κ», ένας Νεπαλέζος που εργαζόταν στη Ρουμανία ενημερώθηκε μέσω του TikTok για τη δυνατότητα νόμιμης απασχόλησης στην Ελλάδα σε αγροτικές και τουριστικές περιοχές.
Πλήρωσε στο κύκλωμα περίπου 1.500 ευρώ για να τον φέρει στη χώρα. Για δύο μήνες δούλεψε στη συγκομιδή πορτοκαλιών στην Αργολίδα. Συμπλήρωνε έως και 13 ώρες την ημέρα στα κτήματα, χωρίς ανάπαυση, χωρίς απολαβές. Οπως κατήγγειλε στους αστυνομικούς, του κρατούσαν τα δεδουλευμένα για να καλύψουν τα έξοδα διατροφής και διαμονής του, αλλά και το χρέος που είχε για τη μεταφορά του στην Ελλάδα.
Σύμφωνα με την αστυνομική έρευνα, κεντρικό πρόσωπο του κυκλώματος είναι μια 29χρονη Νεπαλέζα, η οποία φέρεται να λειτουργούσε ως διαμεσολαβήτρια για την εύρεση εργασίας σε συμπατριώτες της. Ζούσε στην Ελλάδα και διαφεύγει τη σύλληψη. Διέθετε λογαριασμό στην πλατφόρμα TikTok με περισσότερους από 21.500 ακολούθους, όπου είχε ανεβάσει πάνω από 150 βίντεο, συγκεντρώνοντας έξι εκατομμύρια προβολές. Η πρώτη ανάρτηση είχε γίνει τον Νοέμβριο του 2024. Στα σύντομα βίντεο εμφανίζονταν Νεπαλέζοι που την ευχαριστούσαν και καλούσαν άλλους ενδιαφερομένους να ακολουθήσουν τον ίδιο δρόμο. Οι αστυνομικοί έκριναν ότι το περιεχόμενο ήταν σκηνοθετημένο.
«Μεταφερόμαστε από τη Ρουμανία στην Ελλάδα. Η αδελφή σε παίρνει στο δωμάτιό της και κανονίζει με ευθύνη της τη δουλειά. Στη Ρουμανία ακούγεται ότι η αδελφή σε δίνει σε Πακιστανούς και Μπανγκλαντεσιανούς. Δεν ισχύει. Δεν θα πρέπει να φοβάστε», λέει ένας Νεπαλέζος σε βίντεο που αναρτήθηκε τον Μάιο του 2025. «Δουλειά, φαγητό και διαμονή κανονισμένα. 5/6 ευρώ την ώρα για αγροτικές δουλειές», έγραφε το κείμενο άλλης ανάρτησης τον Απρίλιο του 2025.
Σε όλη την Ελλάδα
Οι Νεπαλέζοι ταξίδευαν από τη Ρουμανία είτε αεροπορικώς, είτε διασχίζοντας παράτυπα τα σύνορα μέσω Σερβίας και Βόρειας Μακεδονίας, καθοδηγούμενοι από μέλη του δικτύου. Αρχικά μεταφέρονταν σε διαμερίσματα στη Θεσσαλονίκη ή στην Αθήνα και έπειτα διοχετεύονταν σε αγροτικές εργασίες ανά την Ελλάδα, από τα Καλύβια Ηλείας μέχρι τη Σκάλα Λακωνίας, τους Γαργαλιάνους Μεσσηνίας και τα Φάρσαλα. Ιδιοκτήτες εκτάσεων, τοπικοί επιστάτες ή παραγωγοί παράγγελναν από έναν Πακιστανό μεσάζοντα το εργατικό δυναμικό που χρειάζονταν.
Τα «κουμάντα», κυρίως Πακιστανοί υπήκοοι, αναλάμβαναν την επιτήρηση των εργατών, τη μεταφορά στα χωράφια, την παρακράτηση των διαβατηρίων και το μοίρασμα των δεδουλευμένων. Κάποιοι εργάτες λάμβαναν ελάχιστα χρήματα από όσα τους αναλογούσαν, άλλοι έμεναν απλήρωτοι για εβδομάδες ή μήνες. Μέχρι στιγμής, μεταξύ των κατηγορουμένων δεν περιλαμβάνονται Ελληνες παραγωγοί.
5 ευρώ ανά άτομο καθημερινά και 2 ευρώ ανά ώρα υπερωρίας κρατούσε ως προμήθεια ένας επιστάτης σε υπόθεση που εκδικάστηκε το 2024. Τις περισσότερες φορές, σύμφωνα με καταγγελίες, οι εργάτες δεν λάμβαναν καν τον
μισθό τους για μήνες.
Σύμφωνα με την Αστυνομία, 25 άτομα διασώθηκαν ως θύματα εμπορίας ανθρώπων και τους παρασχέθηκε αρωγή, ενώ 100 συνελήφθησαν γιατί δεν διέθεταν έγγραφα παραμονής στη χώρα. Ο δικηγόρος Βασίλης Κερασιώτης εκπροσωπεί έξι Νεπαλέζους που παραπέμφθηκαν στο αυτόφωρο για παράνομη διαμονή και τώρα κινδυνεύουν με απέλαση. «Ασχέτως εάν είναι θύματα εμπορίας, είναι σίγουρα μάρτυρες. Το κρίσιμο σε αυτές τις υποθέσεις είναι η προστασία των θυμάτων-μαρτύρων, διότι έχει παρατηρηθεί να εκδίδονται αποφάσεις επιστροφής εις βάρος τους, σε αντίθεση με το δεδικασμένο του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων», λέει στην «Κ».
Η μήνυση
Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», σε ανύποπτο χρόνο, τον Μάρτιο του 2025, ένας Πακιστανός με το ψευδώνυμο Σάνι κατέθεσε μήνυση ενώπιον της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Αθηνών, στην οποία κατονόμαζε βασικούς εμπλεκομένους της οργάνωσης που εξάρθρωσαν οι αστυνομικές αρχές. Ισχυριζόταν ότι τα μέλη του κυκλώματος εκμεταλλεύονταν τη φήμη που είχε ο ίδιος και επικαλούνταν το δικό του όνομα στο TikTok για να δελεάσουν υποψήφιους εργάτες γης. Ο Σάνι είχε συλληφθεί τον Δεκέμβριο του 2023 σε παρόμοια υπόθεση.
Τότε, σε αγροικία της Δυτικής Αχαΐας εντοπίστηκαν 17 Νεπαλέζοι εργάτες και περισσότερα από 300 διαβατήρια Νεπάλ. Σύμφωνα με τον δικαστικό φάκελο της υπόθεσης που είναι εις γνώσιν της «Κ», ένας εξ αυτών είχε περιγράψει προανακριτικά ότι δούλευε ήδη έξι μήνες στη Ρουμανία, νόμιμα, προτού αποφασίσει να δοκιμάσει την τύχη του στην Ελλάδα. Πλήρωσε 1.400 ευρώ για να τον μεταφέρουν μέσω Βόρειας Μακεδονίας και χρωστούσε άλλα 1.300 ευρώ στο κύκλωμα. Θα αποπλήρωνε το χρέος με το μεροκάματο στα χωράφια. Μεταξύ των συλληφθέντων σε εκείνη την υπόθεση ήταν και ο επιστάτης, ένας Πακιστανός ο οποίος προηγουμένως εργαζόταν σε κατάστημα με κινητά τηλέφωνα στην Αγία Παρασκευή. Το κύκλωμα του είχε δώσει ένα ασημί Toyota Corolla για να μεταφέρει τους εργάτες στα χωράφια και μισθό 1.500 ευρώ για να τους επιτηρεί και να φυλάει τα διαβατήριά τους. Προανακριτικά κατέθεσε ότι το μεροκάματο ήταν 35 ευρώ για επτάωρη εργασία, ενώ ο ίδιος κρατούσε ως προμήθεια πέντε ευρώ ανά άτομο και δύο ευρώ ανά ώρα υπερωρίας.
Η υπόθεση δικάστηκε τον Δεκέμβριο του 2024 στην Πάτρα. Ο Σάνι καταδικάστηκε σε οκτώ έτη φυλάκισης, με αναστολή στην έφεση, για διευκόλυνση διαμονής και κατοχή διαβατηρίων τρίτων προσώπων. Το δικαστήριο δεν εξέτασε το ζήτημα της εμπορίας ανθρώπων, παρά τις καταθέσεις στη δικογραφία που σκιαγραφούσαν το μοτίβο.
Αντίστοιχες υποθέσεις απασχολούν όλο και πιο συχνά τις ελληνικές αστυνομικές αρχές. Τον Ιούλιο του 2024 στο πλαίσιο επιχείρησης με την κωδική ονομασία «Σέρπα» συνελήφθησαν δύο υπήκοοι Νεπάλ, οι οποίοι εκμεταλλεύονταν συμπατριώτες τους σε αγροτικές καλλιέργειες κυρίως στον Λάππα Αχαΐας. Μεταξύ των κατηγορουμένων, ο οποίος όμως διέφυγε τη σύλληψη, ήταν και ένας Ελληνας με το ψευδώνυμο «Δράκος».
1500 ευρώ τον μήνα ήταν η αμοιβή ενός επιστάτη, σε μία από τις υποθέσεις που εξιχνιάσθηκαν, για να εξασφαλίζει τη διαμονή των αλλοδαπών, την παρακράτηση των διαβατηρίων τους και τη μεταφορά τους στα χωράφια.
Στην υπόθεση που εξιχνιάστηκε πρόσφατα, τα περισσότερα θύματα εργάζονταν νόμιμα στη Ρουμανία προτού βρεθούν στην Ελλάδα. Ενας εξ αυτών ήταν οδηγός φορτηγού μεταφοράς φρούτων εκεί, άλλος ήταν υπάλληλος εταιρείας καθαριότητας. Είτε όμως δεν τους ικανοποιούσαν οι χαμηλές αμοιβές, είτε έμεναν απλήρωτοι. Το 2022 η Ρουμανία είχε συνάψει περισσότερες από 10.600 συμβάσεις απασχόλησης με Νεπαλέζους. Ο Ρουμάνος δημοσιογράφος Ράντου Στότσιτα, ο οποίος ειδικεύεται στα εργασιακά δικαιώματα, εξηγεί στην «Κ» ότι οι Νεπαλέζοι αποτελούν την πιο πολυπληθή κοινότητα μεταναστών στην πατρίδα του και ότι η υποστελέχωση της επιθεώρησης εργασίας επιτρέπει αντίστοιχα φαινόμενα αυθαιρεσίας. Ενδεικτικά στο Βουκουρέστι οι επιθεωρητές από 164 το 2008 μειώθηκαν σε 83 το 2023.
Τα κενά
Η έλλειψη χεριών απασχολεί εδώ και χρόνια τον αγροτικό κόσμο στην Ελλάδα. Εκτιμάται ότι η εγχώρια παραγωγή χρειάζεται 50.000-60.000 εργάτες. Η Εθνική Ενωση Αγροτικών Συνεταιρισμών, έχοντας εξουσιοδότηση από τα υπουργεία Μετανάστευσης και Αγροτικής Ανάπτυξης, κάλεσε πρόσφατα τα μέλη της να εκδηλώσουν ενδιαφέρον για τη νόμιμη μετάκληση Αιγυπτίων, βάσει διμερούς συμφωνίας. Ηδη 350 ενδιαφερόμενοι Αιγύπτιοι έχουν περάσει από συνεντεύξεις και θα ακολουθήσουν και άλλοι. Στις συνεντεύξεις τούς ρωτούν για την εμπειρία και την ειδίκευσή τους, καθώς και εάν έχουν συγγενείς σε άλλη ευρωπαϊκή χώρα, εάν είναι παντρεμένοι και έχουν παιδιά. Θέλουν να σταθμίσουν μεταξύ άλλων εάν κάποιος όντως θα δουλέψει στο χωράφι που τον περιμένει ή ενδέχεται να φύγει για τη Δυτική Ευρώπη μόλις πατήσει στην Ελλάδα.
